กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
ทีมแพทย์ HD
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
ทีมแพทย์ HD

ชาผู่เอ๋อร์ (Pu-erh Tea)

เผยแพร่ครั้งแรก 27 ม.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 27 ก.พ. 2019 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที

ข้อมูลภาพรวมของชาผู่เอ๋อร์

ชาผู่เอ๋อร์ (Pu-erh tea) ทำมาจากใบและหน่อของต้นชา (Camellia sinensis) ซึ่งเป็นต้นเดียวกับที่นำไปผลิตชาเขียว, ชาอู่หลง, และชาดำ โดยชาแต่ละประเภทจะผ่านกระบวนการที่ต่างกัน ชาเขียวนั้นจะไม่ผ่านการหมัก, ชาอู่หลงจะมีกระบวนการหมักเล็กน้อย, ส่วนชาดำนั้นจะต้องผ่านการหมักอย่างเต็มที่ สำหรับชาผู่เอ๋อร์จะเป็นชาที่ทำขึ้นมาหลังการหมักใบชา กระบวนการผลิตชาผู่เอ๋อร์จะผ่านการหมักทั้งสองครั้งและถูกนำไปเก็บในสภาพแวดล้อมที่มีความชื้นสูง ชาผู่เอ๋อร์ที่ผ่านการกักเก็บเป็นเวลานาน ๆ จะยิ่งมีรสชาติที่ดีมากขึ้น ชาผู่เอ๋อร์ส่วนมากถูกผลิตขึ้นจากยูนนานในประเทศจีน อีกทั้งยังเป็นชาที่ได้รับความนิยมอย่างมากในไต้หวัน และยังมีการนำชาชนิดนี้ไปใช้ทำยาอีกด้วย

ชาผู่เอ๋อร์ถูกใช้เพื่อเพิ่มความตื่นตัวของสมองและกระตุ้นการคิดของสมองขึ้น อีกทั้งยังใช้เพื่อลดระดับคอเลสเตอรอลด้วย

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ชาผู่เอ๋อร์ออกฤทธิ์อย่างไร?

ชาผู่เอ๋อร์ประกอบด้วยคาเฟอีน ออกฤทธิ์ด้วยการเข้ากระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง (central nervous system (CNS)), หัวใจ, และกล้ามเนื้อ ชาผู่เอ๋อร์ยังประกอบด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและสารอื่น ๆ ที่ช่วยปกป้องหัวใจและหลอดเลือดด้วย

มีแนวคิดที่จะใช้ชาผู่เอ๋อร์ในการลดระดับคอเลสเตอรอล เนื่องจากเป็นชาที่มีสาร lovastatin ในปริมาณเล็กน้อย โดย lovastatin เป็นยาทางการแพทย์ที่ใช้ลดระดับคอเลสเตอรอล ทำให้นักวิจัยเชื่อว่าแบคทีเรียที่เข้าปนเปื้อนในชาอาจปรับตัวให้มี lovastatin ในวัฎจักรชีวิต 

ผลข้างเคียงและความปลอดภัยของชาผู่เอ๋อร์

การดื่มชาผู่เอ๋อร์ในปริมาณที่เหมาะสมถูกจัดว่าค่อนข้างปลอดภัย อย่างไรก็ตามการดื่มชาผู่เอ๋อร์มากไปอย่างเช่นดื่มมากกว่าห้าแก้วต่อวันอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้เนื่องจากตัวคาเฟอีนเอง ผลข้างเคียงมีทั้งปวดศีรษะ, ตื่นเต้น, ปัญหาการนอนหลับ, อาเจียน, ท้องร่วง, อารมณ์ฉุนเฉียว, หัวใจเต้นผิดปกติ, ตัวสั่น, แสบร้อนกลางอก, วิงเวียน, หูอื้อ, ชัก, และสับสน โดยผลข้างเคียงข้างต้นอาจมีความรุนแรงตั้งแต่เบาบางไปจนถึงร้ายแรงตามกรณีบุคคล 

คำเตือนและข้อควรระวังเป็นพิเศษ:

สตรีตั้งครรภ์: หากคุณกำลังตั้งครรภ์หรือต้องให้นมบุตรอยู่ การดื่มชาผู่เอ๋อร์ในปริมาณเล็กน้อยอาจไม่เป็นอันตรายใด ๆ แต่ไม่ควรดื่มมากกว่าสองแก้วต่อวันเนื่องจากคาเฟอีนในปริมาณมากอาจทำให้แท้งบุตร, คลอดก่อนกำหนด, ทำให้ทารกมีน้ำหนักแรกเกิดต่ำ, และสามารถทำอันตรายกับทารกได้

หากคุณกำลังให้นมบุตรควรดื่มชาผู่เอ๋อร์ในปริมาณที่เหมาะสม เนื่องจากคาเฟอีนสามารถส่งต่อไปยังทารกได้จากน้ำนมได้ ดังนั้นมารดาทุกคนควรระมัดระวังในการบริโภคคาเฟอีนของตนเองเนื่องจากอาจทำให้ทารกที่ดื่มน้ำนมมีอาการนอนไม่หลับ, ฉุนเฉียว, และเพิ่มกิจกรรมการเคลื่อนตัวของลำไส้มากขึ้นได้

เด็ก: เด็กสามารถดื่มชาผู่เอ๋อร์ได้อย่างปลอดภัยเมื่อบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ภาวะวิตกกังวล: คาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์อาจทำให้ภาวะวิตกกังวลมีอาการมากขึ้นได้

ภาวะเลือดออกผิดปรกติ: คาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์อาจทำให้เกิดลิ่มเลือดช้าลงหากคุณมีภาวะเลือดออกผิดปรกติควรบริโภคชาผู่เอ๋อร์อย่างระมัดระวัง

โรคหัวใจ: คาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์สามารถทำให้หัวใจเต้นผิดปรกติได้ในบางคน หากคุณมีภาวะหัวใจอยู่ควรบริโภคชาผู่เอ๋อร์อย่างระมัดระวัง

โรคเบาหวาน: งานวิจัยบางชิ้นกล่าวว่าคาเฟอีนอาจส่งผลต่อการตอบสนองของร่างกายที่มีต่อน้ำตาลและอาจทำให้อาการโรคเบาหวานมีมากขึ้นได้

ท้องร่วง: ชาผู่เอ๋อร์มีคาเฟอีน ซึ่งการบริโภคปริมาณมากอาจทำให้อาการท้องร่วงทรุดหนักขึ้นได้

กลุ่มอาการลำไส้แปรปรวน (Irritable bowel syndrome (IBS)): ชาผู่เอ๋อร์มีคาเฟอีน ซึ่งการบริโภคปริมาณมากอาจทำให้อาการท้องร่วงทรุดหนักขึ้นและทำให้อาการของ IBS แย่ลงได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ต้อหิน (Glaucoma): คาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์จะเพิ่มแรงดันภายในตาขึ้น ซึ่งการเพิ่มขึ้นเช่นนี้อาจเกิดขึ้นภายใน 30 นาทีและอาจคงอยู่นานอย่างน้อย 90 นาที

ความดันโลหิตสูง: คาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์อาจส่งผลต่อระดับความดันโลหิตได้ อย่างไรก็ตามข้อกังวลนี้มักจะไม่เกิดกับผู้ที่มีการบริโภคคาเฟอีนเป็นประจำอยู่แล้ว

กระดูกพรุน: การดื่มชาผู่เอ๋อร์จะเพิ่มปริมาณแคลเซียมที่ถูกขับออกทางปัสสาวะ ซึ่งจะทำให้กระดูกอ่อนแอลง หากคุณเป็นโรคกระดูกพรุน ไม่ควรดื่มชาผู่เอ๋อร์มากกว่า 3 แก้วต่อวัน อีกทั้งผู้ป่วยกลุ่มนี้ควรทานแคลเซียมเสริมเข้าไปมากขึ้นเพื่อชดเชยปริมาณแคลเซียมที่เสียไปทางปัสสาวะ สำหรับผู้หญิงสูงวัยที่มีภาวะทางพันธุกรรมที่ส่งผลต่อการใช้วิตามิน D ควรบริโภคคาเฟอีนอย่างระมัดระวัง เนื่องจากวิตามิน D จะทำงานร่วมกับแคลเซียมในการเสริมสร้างกระดูกให้แข็งแรง

ยาที่ควรระมัดระวัง ในการใช้ร่วมกับชาผู่เอ๋อร์

เนื่องจากร่างกายจะมีกระบวนการขับคาเฟอีนออกจากร่างกาย โดยมียาหลายกลุ่มที่มีฤทธิ์ในการลดความเร็วของกระบวนการดังกล่าวลง ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงต่อผลข้างเคียงจากคาเฟอีน เช่น ตัวสั่น, ปวดศีรษะ, หัวใจเต้นเร็วขึ้น, และผลข้างเคียงอื่น ๆ
โดยมีกลุ่มยา ดังต่อไปนี้

  • ยาปฏิชีวนะกลุ่มควิโนโลน (Quinolone antibiotics)
  • Disulfiram (Antabuse)
  • Conjugated Equine Estrogens (Premarin), ethinyl estradiol, estradiol
  • Fluvoxamine (Luvox)
  • ยาสำหรับภาวะซึมเศร้า (MAOIs)
  • แอลกอฮอล์
  • Terbinafine (Lamisil)
  • Mexiletine (Mexitil)
  • Fluconazole (Diflucan)

การใช้ชาผู่เอ๋อร์ร่วมกับยาชนิดอื่นๆ

  • Amphetamines และ Cocaine กับชาผู่เอ๋อร์

ยากระตุ้นอย่าง Amphetamines และ Cocaine รวมถึง Ephedrine จะเร่งการทำงานของระบบประสาทขึ้น ซึ่งจะทำให้หัวใจเต้นเร็วขึ้นและทำให้รู้สึกใจสั่น คาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์เองก็อาจเร่งการทำงานของระบบประสาทขึ้นเช่นกัน ดังนั้นการดื่มชาผู่เอ๋อร์ร่วมกับยากระตุ้นอาจทำให้เกิดปัญหาร้ายแรงได้อย่างอัตราการเต้นของหัวใจมากเกินและความดันโลหิตพุ่งสูง ควรเลี่ยงการทานยากระตุ้นร่วมกับชาผู่เอ๋อร์

  • Adenosine (Adenocard) และ Dipyridamole (Persantine) กับชาผู่เอ๋อร์

ชาผู่เอ๋อร์ประกอบด้วยคาเฟอีนที่อาจเข้ายับยั้งผลของยา adenosine (Adenocard) ที่แพทย์จัดให้คนไข้ก่อนการทดสอบหัวใจ (cardiac stress test) ควรเลี่ยงการดื่มชาผู่เอ๋อร์หรือเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนอื่น ๆ อย่างน้อย 24 ชั่วโมงก่อนเข้ารับการทดสอบนี้

  • Clozapine (Clozaril) กับชาผู่เอ๋อร์

ร่างกายจะทำลาย clozapine (Clozaril) ออกจากร่างกาย ซึ่งคาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์อาจลดความเร็วของกระบวนการทำลายยา clozapine (Clozaril) ลง หรือก็คือการดื่มชาผู่เอ๋อร์ร่วมกับ clozapine (Clozaril) จะเพิ่มผลข้างเคียงของยา clozapine (Clozaril) ขึ้น

  • Lithium กับชาผู่เอ๋อร์

ร่างกายจะทำการกำจัดลิเทียม (Lithium) ออกจากร่างกายเองตามธรรมชาติ ซึ่งคาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์สามารถเพิ่มความเร็วของกระบวนการกำจัดนี้ขึ้น หากคุณกำลังบริโภคคาเฟอีนและกำลังใช้ลิเทียมอยู่ ควรหยุดดื่มคาเฟอีนอย่างช้า ๆ เนื่องจากการหยุดดื่มชาผู่เอ๋อร์เร็วเกินจะทำให้ผลข้างเคียงจากลิเทียมมีเพิ่มขึ้น

  • ยาสำหรับภาวะหอบหืด (Beta-adrenergic agonistsกับชาผู่เอ๋อร์

ชาผู่เอ๋อร์ประกอบด้วยคาเฟอีนที่สามารถกระตุ้นหัวใจได้ ยาสำหรับหอบหืดบางตัวเองก็ออกฤทธิ์กระตุ้นหัวใจได้เช่นกัน ดังนั้นการทานคาเฟอีนร่วมกับยาสำหรับหอบหืดอาจทำให้มีการกระตุ้นมากเกินไปจนทำให้เกิดปัญหากับหัวใจได้ ตัวอย่างยาสำหรับหอบหืดมีทั้ง  albuterol (Proventil, Ventolin, Volmax), metaproterenol (Alupent), terbutaline (Bricanyl, Brethine), และ isoproterenol (Isuprel)

  • ยาสำหรับชะลอการเกิดลิ่มเลือด (Anticoagulant / Antiplatelet) กับชาผู่เอ๋อร์

ชาผู่เอ๋อร์ประกอบด้วยคาเฟอีนที่อาจชะลอการเกิดลิ่มเลือดได้ ดังนั้นการทานชาผู่เอ๋อร์ร่วมกับยาสำหรับชะลอการเกิดลิ่มเลือดอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการฟกช้ำและเลือดออกได้ ตัวอย่างยาสำหรับชะลอลิ่มเลือดมีทั้ง aspirin, clopidogrel (Plavix), diclofenac (Voltaren, Cataflam, และอื่น ๆ), ibuprofen (Advil, Motrin, และอื่น ๆ)

  • Pentobarbital (Nembutal) กับชาผู่เอ๋อร์

ผลกระตุ้นร่างกายของคาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์สามารถเข้ายับยั้งผลจากยา pentobarbital ได้

  • Phenylpropanolamine กับชาผู่เอ๋อร์

คาเฟอีนในชาผู่เอ๋อร์สามารถกระตุ้นร่างกายขึ้นได้ ยา Phenylpropanolamine เองก็ออกฤทธิ์ด้วยการกระตุ้นร่างกายเช่นกัน ดังนั้นการดื่มชาผู่เอ๋อร์ร่วมกับ Phenylpropanolamine อาจทำให้เกิดการกระตุ้นมากเกินไปและจะเพิ่มการเต้นของหัวใจ, ความดันโลหิต, และทำให้เกิดอาการตื่นเต้นได้

ชาผู่เอ๋อร์ประกอบด้วยคาเฟอีนที่ออกฤทธิ์แบบเดียวกับ theophylline อีกทั้งคาเฟอีนยังลดความเร็วในการกำจัดยา theophylline ออกจากร่างกายลง ดังนั้นการดื่มชาผู่เอ๋อร์ร่วมกับ theophylline อาจเพิ่มผลกระทบและผลข้างเคียงจาก theophylline ขึ้นได้

  • ยาสำหรับโรคเบาหวาน (Antidiabetes drugs) กับชาผู่เอ๋อร์

ชาผู่เอ๋อร์อาจเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดขึ้นได้ ควรเฝ้าระวังระดับน้ำตาลในเลือดของคุณอย่างใกล้ชิด และอาจต้องทำการปรับปริมาณยาเบาหวานที่ใช้ตามความจำเป็น 

วิธีชงชาผู่เอ๋อร์ด้วยกากดสะดวกชง

  • มาตราฐานการชงชาผู่เอ๋อร์จะอยู่ที่สัดส่วน 1:20 ในที่นี้คือ ชา 1 กรัม ต่อ ภาชนะชง(ที่จะแช่น้ำชา) 20 cc
  • เติมน้ำร้อน 95-100 องศา ใส่พอท่วมใบชา แช่ทิ้งไว้ 3-5 วินาที จึงกดน้ำให้ทิ้งลงไปด้านล่าง
  • และเทน้ำทิ้งน้ำแรกเราจะเป็นการปลุกชาหรือล้างใบชา หลังจากทำการล้างใบชาหรือปลุกใบชาเรียบร้อนแล้ว
  • ให้เติมน้ำร้อนอีกครั้งและแช่ทิ้งไว้ 10-15 วินาที และจึงกดปุ่มเพื่อให้น้ำชาลงด้านล่างและพร้อมดื่มได้ทันที

3 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Yang YC, Lu FH, Wu JS, et al. The protective effect of habitual tea consumption on hypertension. Arch Intern Med 2004 26;164:1534-40.
Healy DP, Polk RE, Kanawati L, et al. Interaction between oral ciprofloxacin and caffeine in normal volunteers. Antimicrob Agents Chemother 1989;33:474-8.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน ผู้อ่านไม่ควรเลือกใช้ยาเองจากการอ่านบทความ ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพราะแต่ละท่านอาจมีสาเหตุของโรค โรคประจำตัว และประวัติการรักษาที่ต่างกัน ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)