ภาวะกระดูกบาง(Osteopenia) เป็นภาวะที่ร่างกายมีมวลกระดูกน้อยกว่าปกติ ทำให้เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดกระดูกเปราะ แตกหักได้ง่าย ซึ่งภาวะกระดูกบางนี้ ถือว่าเป็นสัญญาณเตือนก่อนการเป็นโรคกระดูกพรุน แต่ไม่ใช่ทุกคนที่เป็นโรคกระดูกบางแล้วจะต้องเป็นโรคกระดูกพรุนเสมอไป
กระดูกบาง vs. กระดูกพรุน
T-score จากการตรวจความหนาแน่นของมวลกระดูก คือ ค่าวัดความแข็งแรงของกระดูก หากได้ค่า T- score ต่ำมากเท่าไหร่ แสดงว่ากระดูกไม่แข็งแรงมากเท่านั้น
ตรวจกระดูกวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 534 บาท ลดสูงสุด 61%
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!
- ค่า T-score มากกว่า -1 แสดงว่าคุณมีความหนาแน่นของกระดูกที่ปกติ
- ค่า T-score ที่อยู่ระหว่าง -1 และ -2.5 แสดงว่ามีภาวะกระดูกบาง
- ค่า T-score น้อยกว่า -2.5 แสดงว่า เป็นโรคกระดูกพรุน
ทุกคนสามารถมีภาวะกระดูกบางได้ แต่ส่วนมากจะพบได้บ่อยในผู้หญิงผิวขาวที่อายุมาก เช่นเดียวกับโรคกระดูกพรุน แม้ว่าโรคกระดูกพรุนจะมีความเสี่ยงในการเกิดกระดูกหักมากกว่ากระดูกบาง แต่ผู้ป่วยส่วนมากที่มีการหักของกระดูก มักมีค่า T-score อยู่ในช่วงของกระดูกบางมากกว่า เนื่องจากมีผู้ป่วยที่เป็นกระดูกบางมากกว่ากระดูกพรุน
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของภาวะกระดูกบาง
ค่าความหนาแน่นของกระดูกจะมากที่สุดเมื่ออายุ 30 ปี หลังจากนั้นจะค่อยๆ ลดลง เนื่องจากร่างกายจะสลายกระดูกเร็วกว่าการสร้างกระดูกใหม่ ทำให้กระดูกจะอ่อนแอและบางลงเรื่อยๆ
ถ้าแคลเซียมถูกดึงออกจากกระดูกมากเกินไป จะทำให้เกิดภาวะกระดูกบางหรือกระดูกพรุนตามมาได้
ปกติแล้วการลดลงของมวลกระดูกจะเป็นไปตามธรรมชาติเมื่ออายุมากขึ้น ซึ่งก็มีปัจจัยหลายประการที่ส่งผลต่ออัตราของการลดลงของมวลกระดูกด้วย ได้แก่
- เป็นผู้หญิง
- เข้าสู่วัยหมดประจำเดือนเร็ว
- อายุมากกว่า 50 ปี
- มีกระดูกที่เล็กและบางตั้งแต่กำเนิด
- มีเชื้อชาติคอเคเซียนหรือเอเชีย
- มีประวัติโรคกระดูกในครอบครัว
- สูบบุหรี่
- ดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมาก
- เป็นโรค anorexia, ข้ออักเสบแบบรูห์มาติกหรือโรคอื่นๆ ที่ทำให้มวลกระดูกลดลง
- รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมและวิตามิน D น้อย
- ไม่ค่อยออกกำลังกาย
- รับประทานยาบางชนิด เช่น กลุ่ม glucocorticoids และ ยากันชักเป็นระยะเวลานาน
- มีระดับฮอร์โมน estrogen ต่ำในผู้หญิง หรือมีระดับ Testosterone ต่ำในผู้ชาย
การรักษาภาวะกระดูกบาง
การรักษาภาวะกระดูกบาง มักจะเป็นการเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูกและกล้ามเนื้อรอบข้าง และชะลอการเกิดภาวะนี้ต่อไปด้วย ซึ่งการเปลี่ยนแปลงวิธีการใช้ชีวิต จะช่วยรักษาภาวะกระดูกบางได้ เช่น
- รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมและวิตามินตามปริมาณที่แพทย์แนะนำ
- เลิกสูบบุหรี่
- จำกัดปริมาณแอลกอฮอล์
- ออกกำลังกายทุกวัน ซึ่งก็ควรเลือกประเภทการออกำลังกายที่ไม่หนักจนเกินไป และไม่เสี่ยงต่อการเกิดการบาดเจ็บได้ง่าย เช่น เดิน ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน เป็นต้น
- รับประทานอาหารตามหลักโภชนาการ
- รับแสงแดดตอนเช้าตามความเหมาะสม
มียาหลายตัวที่อาจช่วยชะลอการสลายกระดูก ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคกระดูกพรุนและกระดูกหักได้ เช่น
- Teriparatide เป็นฮอร์โมนรูปแบบสังเคราะห์ ซึ่งช่วยกระตุ้นให้เกิดการสร้างกระดูก
- Selective estrogen-receptor modulators เช่น Raloxifene มีผลต่อกระดูกเช่นเดียวกับฮอร์โมน estrogen
- Calcitonin ช่วยเพิ่มความหนาแน่นของกระดูก
- Bisphosphonates เช่น Alendronate, Ibandronate, Risedronic acid และ Zoledronic acid ซึ่งช่วยยับยั้งการกระบวนการสลายกระดูก
กระดูกเริ่มบาง ควรรักษาอย่างไรคะ