กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

Ondansetron (ออนดาเซทรอน)

เผยแพร่ครั้งแรก 9 มี.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 6 นาที

สรรพคุณของยา Ondansetron

ยา Ondansetron เป็นยาสำหรับป้องกันอาการคลื่นไส้ และอาเจียน ที่เกิดจากการใช้ยารักษามะเร็ง (ยาเคมีบำบัด; Chemotherapy) และการฉายรังสี (Radiation therapy) และยังใช้สำหรับป้องกันและรักษาอาการคลื่นไส้ และอาเจียน ภายหลังการผ่าตัดอีกด้วย

ยา Ondansetron ออกฤทธิ์ยับยั้งสารตามธรรมชาติในร่างกายที่เป็นสาเหตุของการอาเจียน ได้แก่ สารซีโรโทนิน (Serotonin)

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

วิธีใช้ยา Ondansetron

  • เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้จากยาเคมีบำบัด ให้รับประทานยานี้ 30 นาทีก่อนเริ่มการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
  • เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้จากการฉายรังสี ให้รับประทานยานี้ 1-2 ชั่วโมงก่อนเริ่มการฉายรังสี
  • เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้ภายหลังการผ่าตัด ให้รับประทานยานี้ 1 ชั่วโมงก่อนการผ่าตัด

ยา Ondansetron อาจรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ อย่างไรก็ตามแพทย์อาจให้คุณงดการรับประทานอาหารก่อนการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด, การฉายรังสี หรือการผ่าตัด

ถ้าคุณใช้ยา Ondansetron ในรูปแบบยาน้ำ ให้ตวงยาโดยใช้อุปกรณ์ตวงยา หรือช้อนตวงยา อย่าใช้ช้อนรับประทานอาหารตวงยา เพราะอาจทำให้ได้รับขนาดยาไม่ถูกต้อง

ภายหลังการรับประทานยา ondansetron มื้อแรกแล้ว ให้รับประทานยามื้อต่อๆ ไปตามที่แพทย์สั่ง โดยอาจรับประทานมากถึงวันละ 3 ครั้ง เป็นเวลา 1 – 2 วัน ภายหลังการได้รับยาเคมีบำบัด หรือการฉายรังสีสิ้นสุดลง

ในกรณีที่แพทย์สั่งให้รับประทานยา ondansetron ตามระยะเวลาที่แพทย์กำหนด ให้รับประทานยาอย่างต่อเนื่องจึงจะได้ประโยชน์จากยาเต็มที่ และแนะนำให้รับประทานยาในเวลาเดียวกันของทุกวัน เพื่อไม่ให้ลืมรับประทานยา

ขนาดยาที่คุณได้รับจะขึ้นกับสภาวะโรคและการตอบสนองต่อการรักษาของคุณ ในเด็กขนาดยาอาจปรับตามน้ำหนักตัวเด็ก

  • ขนาดยาสูงสุดในผู้ป่วยโรคตับรุนแรง คือ 8 มิลลิกรัม ใน 24 ชั่วโมง

ให้รับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด ห้ามรับประทานยามากกว่าที่แพทย์สั่ง หรือรับประทานยาบ่อยครั้งกว่าที่แพทย์ หากมีคำถามให้สอบถามแพทย์หรือเภสัชกร

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

แจ้งแพทย์ทราบ หากอาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการแย่ลง

ผลข้างเคียงของยา Ondansetron

อาการข้างเคียงที่อาจเกิดจากการใช้ยา Ondansetron ได้แก่ ปวดศีรษะ หน้ามืด เวียนศีรษะ ง่วงนอน อ่อนเพลีย หรือท้องผูก ถ้าอาการเหล่านี้ไม่ดีขึ้น หรือมีอาการแย่ลง ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทันที

โปรดจำไว้ว่า การที่แพทย์สั่งยานี้ให้กับคุณ เพราะว่าแพทย์ได้ประเมินแล้วว่าคุณจะได้รับประโยชน์จากยานี้มากกว่าความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียง ผู้ป่วยหลายรายที่ใช้ยานี้ไม่เกิดอาการข้างเคียงร้ายแรงจากยา

แจ้งแพทย์ทันทีหากคุณมีอาการข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่ร้ายแรง ได้แก่

  • ปวดท้อง
  • กล้ามเนื้อหดเกร็ง กล้ามเนื้อแข็ง
  • การมองเห็นผิดปกติไป เช่น มองไม่เห็นชั่วคราว ตาพร่ามัว

ให้รีบไปพบแพทย์ทันที หากคุณมีอาการข้างเคียงที่พบได้น้อย แต่ร้ายแรงมาก ได้แก่:

ยา Ondansetron อาจเพิ่มปริมาณสารสื่อประสาท Serotonin ซึ่งอาจก่อให้เกิดกลุ่มอาการที่ร้ายแรงได้ (พบได้น้อย) ซึ่งก็คือกลุ่มอาการซีโรโตนิน หรือ ซีโรโตนินเป็นพิษ (Serotonin syndrome/toxicity) โดยความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะนี้จะเพิ่มขึ้นถ้าคุณใช้ยาอื่นที่เพิ่มปริมาณสาร Serotonin ในร่างกายร่วมด้วย ดังนั้นคุณต้องแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับรายการยาทุกรายการที่กำลังใช้อยู่ และไปพบแพทย์ทันที ถ้ามีอาการใดๆ ดังนี้: หัวใจเต้นเร็ว ประสาทหลอน สูญเสียการประสานงานกันของร่างกาย เวียนศีรษะอย่างรุนแรง คลื่นไส้/อาเจียน/ท้องเสียอย่างรุนแรง กล้ามเนื้อกระตุก มีไข้อย่างไม่ทราบสาเหตุ กระสับกระส่าย กระวนกระวายผิดปกติ

ปฏิกิริยาการแพ้ยานี้ เป็นเรื่องที่พบได้น้อย อย่างไรก็ตามถ้าเกิดอาการใดๆ ของการแพ้ยาให้รีบไปพบแพทย์ทันที ได้แก่ ผื่น คัน/บวม (โดยเฉพาะที่หน้า ลิ้น คอ) เวียนศีรษะรุนแรง หายใจลำบาก

อาการข้างเคียงที่กล่าวไว้ข้างต้นไม่ใช่อาการข้างเคียงทั้งหมดที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้นถ้าคุณมีอาการผิดปกติใดๆ ที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น ให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

ข้อควรระวังในการใช้ยา Ondansetron

ถ้าคุณแพ้ยา Ondansetron หรือยายับยั้ง Serotonin ตัวอื่นๆ เช่น Granisetron หรือแพ้สิ่งอื่นๆ ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนได้รับยานี้ ผลิตภัณฑ์ยานี้อาจประกอบด้วยสารไม่ออกฤทธิ์อื่นซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการแพ้หรือปัญหาอื่นได้ ให้ปรึกษาเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

ก่อนการใช้ยา Ondansetron ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับประวัติทางการแพทย์ของคุณ โดยเฉพาะถ้าคุณ

  • หัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • เป็นโรคตับ
  • มีปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะอาหาร/ลำไส้ เช่น เพิ่งได้รับการผ่าตัดช่องท้อง

ยา Ondansetron อาจเป็นสาเหตุของหัวใจเต้นผิดจังหวะ ชนิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจช่วง QT ยาว (QT prolongation) หัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด QT prolongation เป็นสภาวะที่พบได้น้อยแต่ร้ายแรง (อาจทำให้เสียชีวิตได้) ผู้ป่วยจะมีอาการหัวใจเต้นเร็ว หรือหัวใจเต้นผิดจังหวะ และมีอาการอื่นๆ เช่น เวียนศีรษะรุนแรง หน้ามืด ซึ่งต้องรีบทำการรักษาทันที

ความเสี่ยงของการเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ชนิด QT prolongation อาจเพิ่มขึ้นในผู้ที่มีโรคบางโรค หรือกำลังใช้ยาบางชนิดที่อาจเป็นสาเหตุของ QT prolongation อยู่แล้ว ดังนั้นก่อนใช้ยา Ondansetron คุณต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ รวมถึงหากเป็นโรคดังต่อไปนี้ โรคหัวใจบางชนิด (หัวใจวาย, หัวใจเต้นช้า, พบคลื่นไฟฟ้าหัวใจช่วง QT ยาวจากการตรวจ EKG), มีคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจบางชนิด (พบคลื่นไฟฟ้าหัวใจช่วง QT ยาวจากการตรวจ EKG, คนในครอบครัวเสียชีวิตจากหัวใจวาย)

การที่ร่างกายมีระดับโพแทสเซียม (Potassium) หรือ แมกนีเซียม (Magnesium) ในเลือดต่ำ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิด QT prolongation โดยความเสี่ยงอาจเพิ่มขึ้นถ้าคุณใช้ยาบางชนิด (เช่น ยาขับปัสสาวะ) หรือมีอาการเหงื่อออกรุนแรง ท้องเสีย หรืออาเจียน ดังนั้นให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีในการใช้ยา Ondansetron อย่างปลอดภัย

ยา Ondansetron อาจทำให้มีอาการเวียนศีรษะ หรือง่วงนอน เครื่องดื่มแอลกอฮอล์จะทำให้คุณมีอาการวิงเวียนศีรษะหรือง่วงนอนได้มากขึ้น ห้ามขับรถ ทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร หรือทำกิจกรรมใดๆ ที่ต้องอาศัยการตื่นตัว จนกว่าคุณจะทำกิจกรรมดังกล่าวได้อย่างปลอดภัย และแนะนำให้จำกัดการดื่มแอลกอฮอล์

เพื่อลดการเกิดอาการวิงเวียนศีรษะและหน้ามืด ให้ค่อยๆ ลุกขึ้นช้าๆ เมื่อต้องเปลี่ยนจากท่านั่งหรือท่านอน

ผู้สูงอายุอาจเกิดอาการข้างเคียงจากยาได้มากกว่าคนทั่วไป โดยเฉพาะอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด QT prolongation

ระหว่างการตั้งครรภ์ ยานี้ควรใช้เฉพาะในกรณีที่ประเมินแล้วว่ามีความจำเป็นจริงๆ โดยให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับความเสี่ยงและประโยชน์ของการใช้ยานี้ขณะตั้งครรภ์

ยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายา Ondansetron ผ่านไปยังน้ำนมได้หรือไม่ จึงให้ปรึกษาแพทย์ก่อนการให้นมบุตร

การใช้ยา Ondansetron ร่วมกับยาอื่น

บุคลากรทางการแพทย์ เช่น แพทย์ หรือเภสัชกร จะระวังการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาให้กับคุณ และอาจติดตามอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้น ดังนั้นห้ามเริ่มยา หยุดยา หรือเปลี่ยนแปลงขนาดยาต่างๆ โดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน

ไม่ควรใช้ยา Ondansetron ภายหลังการได้รับยา Apomorphine เพราะอาจเกิดปฏิกิริยาที่ร้ายแรงขึ้นได้

หากคุณเป็นผู้ที่ใช้ยา Apomorphine อยู่ในขณะนี้ ต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนใช้ยา Ondansetron

ก่อนเริ่มใช้ยา Ondansetron ให้แจ้งแพทย์เกี่ยวกับรายการยาที่คุณกำลังใช้อยู่ทุกชนิด โดยเฉพาะยา Tramadol

หากมีคำถามเพิ่มเติมให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

รายการยาอื่นๆ นอกเหนือจากยา Ondansetron อาจทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด QT prolongation ได้ ได้แก่ Dofetilide, Pimozide, Procainamide, Amiodarone, Quinidine, Sotalol, ยาปฏิชีวนะกลุ่ม Macrolide เช่น Erythromycin ดังนั้นก่อนเริ่มยา Ondansetron คุณต้องแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบว่าคุณกำลังใช้ยาอะไรอยู่ในขณะนี้

ความเสี่ยงต่อการเกิดกลุ่มอาการซีโรโตนิน หรือ ซีโรโตนินเป็นพิษ (Serotonin syndrome/toxicity) จะเพิ่มขึ้นถ้าคุณใช้ยาอื่นที่เพิ่มปริมาณสารสื่อประสาท Serotonin ในร่างกาย ตัวอย่างเช่น

  • สมุนไพร St. John's wort
  • ยาต้านเศร้าบางชนิด (ยาในกลุ่ม SSRIs เช่น Fluoxetine/Paroxetine, ยาในกลุ่ม SNRIs เช่น Duloxetine/Venlafaxine)

โดยความเสี่ยงต่อการเกิดกลุ่มอาการซีโรโตนิน หรือ ซีโรโตนินเป็นพิษอาจเพิ่มมากขึ้นเมื่อเริ่มใช้ยาหรือเมื่อปรับเพิ่มขนาดยา

ปฏิกิริยาระหว่างยาที่กล่าวไว้ข้างต้น ไม่ใช่ปฏิกิริยาระหว่างยาที่อาจเกิดขึ้นได้ทั้งหมด ดังนั้นก่อนเริ่มใช้ยา Ondansetron ต้องแจ้งให้แพทย์ หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับรายการยา อาหารเสริม และสมุนไพรทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่

การได้รับยา Ondansetron เกินขนาด

หากมีใครก็ตามที่ได้รับยา Ondansetron เกินขนาด จนทำให้เกิดอาการที่ร้ายแรง เช่น หมดสติ หรือหายใจลำบาก ให้รีบเรียกรถพยาบาลทันที โทร 1669

หมายเหตุ

ห้ามแบ่งยานี้ให้ผู้อื่นใช้

ควรมีการตรวจติดตามทางห้องปฏิบัติการ และ/หรือ การตรวจทางการแพทย์ เป็นระยะเพื่อติดตามอาการและผลข้างเคียงจากยา เช่น ตรวจ EKG โดยให้ปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

หากลืมรับประทานยา Ondansetron

พยายามรับประทานยาให้ตรงตามเวลาที่แพทย์สั่ง ถ้าคุณลืมรับประทานยานี้ ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ หากนึกได้เมื่อใกล้กับเวลาของมื้อถัดไป ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรับประทานมื้อถัดไปตามปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า

การเก็บรักษายา Ondansetron

ยาเม็ดอาจเก็บไว้ในตู้เย็น หรือเก็บที่อุณหภูมิห้องระหว่าง 2-30 องศาเซลเซียส) สำหรับยาน้ำให้เก็บที่อุณหภูมิห้องระหว่าง 15-30 องศาเซลเซียส

โดยเก็บยาให้ห่างจากแสงแดดและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำ เก็บยาทุกชนิดให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ไม่เทยานี้ทิ้งในห้องน้ำหรือในท่อระบายน้ำ ให้ทิ้งผลิตภัณฑ์ยานี้อย่างเหมาะสมเมื่อยาหมดอายุหรือเมื่อไม่จำเป็นต้องใช้ยานี้อีก


5 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
pubchem, Ondansetron (https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Ondansetron), 18 January 2020.
Alexandria Griddine, Jeffrey S. Bush, Ondansetron (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499839/), 10 October 2019
Daniel Katz, Icahn School of Medicine at Mount Sinai , Effects of Ondansetron Dose and Timing on Post-operative Nausea and Vomiting (https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03297021), 5 April 2019

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน ผู้อ่านไม่ควรเลือกใช้ยาเองจากการอ่านบทความ ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพราะแต่ละท่านอาจมีสาเหตุของโรค โรคประจำตัว และประวัติการรักษาที่ต่างกัน ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)