ประโยชน์ของขนุน ผลไม้ไทยมีดีมากกว่าความอร่อย

หากคุณเป็นคนหนึ่งที่เคยรับประทานขนมไทยๆ อย่างรวมมิตร น่าจะคุ้นเคยกับ "ขนุน" เป็นอย่างดี นอกจากกลิ่นหอม รสหวาน และสีสันที่เข้ากันดีกับตัวขนมแล้ว ขนุนยังมีประโยชน์อีกมากมายที่คุณต้องทึ่ง ไม่ว่าจะเป็นประโยชน์ทางโภชนาการ แม้กระทั่งสรรพคุณทางยาก็มีไม่น้อย ดังนั้นผู้รักสุขภาพทั้งหลายอย่าได้มองข้ามขนุนเป็นอันขาด

รู้จักขนุน

ขนุน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Artocarpus heterophyllus Lam.  เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ความสูงราว 15-30 เมตร ลำต้นสีน้ำตาลอ่อนอมขาว ใบสีเขียวเข้มเป็นมันเงา ส่วนผิวใบด้านล่างมีความสากเล็กน้อย ออกดอกเป็นช่อสีเขียว เมื่อเกสรได้รับการผสม ดอกทั้งช่อจะเจริญเป็นผลมีเปลือกสีเขียว มีหนามเล็กๆ โดยรอบ  เมื่อผลแก่ขึ้นเปลือกจะเริ่มมีสีน้ำตาลอ่อนอมเหลือง หนามจะลดความแหลมลง  ส่วนเนื้อขนุนจะมีสีและรสชาติแตกต่างไปตามสายพันธุ์ บางพันธ์ุมีรสหวาน บางพันธ์ุมีรสจืด   

ในเนื้อขนุนเต็มไปด้วยสารอาหารมากมาย ได้แก่ วิตามินซี วิตามินเอ ไทอามิน แคลเซียม ไนอาซิน เหล็ก โพแทสเซียม สังกะสี กรดโฟลิก โซเดียม วิตามินบี และยังมีไฟโตนิวเทรียนต์ที่เป็นสารต้านมะเร็งและสารต้านการอักเสบอีกด้วย แต่ยังไม่หมดแค่นั้นในขนุนยังมี

• สารพฤกษเคมี และสารประกอบฟีนอล
• มีเกลือแร่ ไฟเบอร์ และมีโปรตีนสูง
• ในขนุนยังมีไขมันและคอเลสเตอรอลที่น้อยมากๆ และให้พลังงานต่ำ โดยขนุน 100 กรัมให้พลังงานเพียง 94 กิโลแคลรอลีเท่านั้น
• มีคุณสมบัติต้านเชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัสจึงมีส่วนช่วยในเรื่องระบบภูมิคุ้มกัน

คุณค่าทางโภชนาการของเนื้อขนุนดิบ ต่อ 100 กรัม

• คาร์โบไฮเดรต 23.25 กรัม
• น้ำตาล 19.08 กรัม
• เส้นใย 1.5 กรัม
• ไขมัน 0.64 กรัม
• โปรตีน 1.72 กรัม
• วิตามินเอ 5 ไมโครกรัม 1%
• เบตาแคโรทีน 61 ไมโครกรัม 1%
• ลูทีนและซีแซนทีน 157 ไมโครกรัม
• วิตามินบี 1 0.105 มิลลิกรัม 9%
• วิตามินบี 2 0.055 มิลลิกรัม 5%
• วิตามินบี 3 0.92 มิลลิกรัม 6%
• วิตามินบี 5 0.235 มิลลิกรัม 5%
• วิตามินบี 6 0.329 มิลลิกรัม 25%
• วิตามินบี 9 24 ไมโครกรัม 6%
• วิตามินซี 14.7 มิลลิกรัม 17%
• วิตามินอี 0.34 มิลลิกรัม 2%
• ธาตุแคลเซียม 24 มิลลิกรัม 2%
• ธาตุเหล็ก 0.23 มิลลิกรัม 2%
• ธาตุแมกนีเซียม 29 มิลลิกรัม 8%
• ธาตุแมงกานีส 0.043 มิลลิกรัม 2%
• ธาตุฟอสฟอรัส 21 มิลลิกรัม 3%
• ธาตุโพแทสเซียม 448 มิลลิกรัม 10%
• ธาตุโซเดียม 2 มิลลิกรัม 0%
• ธาตุสังกะสี 0.13 มิลลิกรัม 1%

งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง

• ตามภูมิปัญญาชาวบ้านที่อ้างว่า ขนุนมีสรรพคุณลดการอักเสบและป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา สอดคล้องกับงานวิจัยจำนวนหนึ่งที่กล่าวถึงสารประกอบอาร์โทคาร์เปซิน (Artocarpesin) ในขนุนอันเป็นสารต้านอนุมูลอิสระในกลุ่มฟีนอลิก คาดว่า สารนี้มีคุณสมบัติช่วยลดภาวะอักเสบที่เกิดขึ้นจากการต่อต้านปฏิกิริยาบางอย่างภายในร่างกาย รวมทั้งอาจมีส่วนช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้

• งานวิจัยด้านคุณสมบัติการต้านเชื้อแบคทีเรียชิ้นหนึ่งที่ทำในห้องทดลองก็ชี้ว่า ผงสกัดสารอาร์โทคาร์ปิน (Artocarpin) และอาร์โทคาร์ปาโนน (Artocarpanone) จากลำต้นของขนุนมีฤทธิ์ช่วยยั้บยังเชื้อแบคทีเรียที่รุนแรงได้หลากหลายชนิด  แต่ว่าคุณสมบัติในการต้านอักเสบและยับยั้งเชื้อแบคทีเรียของขนุนจะนำมาประยุกต์ใช้ในด้านการแพทย์ได้จริงหรือไม่ คงต้องรอให้มีการศึกษาในคนโดยตรงและยืนยันประสิทธิภาพได้อย่างแน่ชัดเสียก่อน

สรรพคุณของขนุนสำหรับการรักษาโรค

1. ช่วยในเรื่องการนอนหลับ

ในขนุนมีแมกนีเซียมและธาตุเหล็กที่ช่วยกระตุ้นให้ฮอร์โมนเมลาโทนินทำงานได้อย่างเต็มที่ จึงส่งผลให้นอนหลับสบายขึ้น

2. ช่วยระบบย่อยอาหาร

การรับประทานขนุนเพียง 100 กรัมก็มีไฟเบอร์ประมาณ 3.6 กรัมแล้ว จะช่วยระบบย่อยไม่ค่อยทำงาน หรือท้องผูกได้ดี นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันลำไส้สกปรก เมื่อร่างกายขับถ่ายสารก่อมะเร็งออกทางลำไส้ใหญ่

3. ป้องกันมะเร็ง

ขนุนเป็นผลไม้ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ มีไฟโตนิวเทรียนต์และมีวิตามินซีสูงจึงมีสรรพคุณช่วยป้องกันมะเร็งได้หลายชนิด ทั้งมะเร็งเต้านม มะเร็งในช่องปาก มะเร็งปอด มะเร็งผิวหนัง มะเร็งกระเพาะอาหาร หรือมะเร็งต่อมลูกหมาก โดยจะช่วยปกป้องเซลล์ร่างกายจากการโดนทำลายและยังช่วยซ่อมแซมเซลล์ที่สึกหรอได้ด้วย

4. ลดความดันโลหิต

ขนุนมีโพแทสเซียมสูง ช่วยลดความดันโลหิต ลดอาการหลอดเลือดอุดตัน บำรุงหัวใจ และลดความเสี่ยงที่จะเกิดความผิดปกติของหลอดเลือดไม่ให้อุดตัน

5. ป้องกันภาวะเลือดจาง

ในขนุนมีธาตุเหล็กที่เป็นส่วนประกอบสำคัญของเม็ดเลือดและยังมีแมกนีเซียม ที่สำคัญต่อเม็ดเลือดขาว ขนุนจึงช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นโรคโลหิตจางได้ 

6. บำรุงกระดูก

ขนุนมีแคลเซียม วิตามินซี แมกนีเซียม ที่เป็นตัวช่วยสำคัญทำให้การดูดซึมแคลเซียมเข้าสู่ร่างกายทำได้ง่าย ทำให้กระดูกแข็งแรงขึ้น

7. บำรุงประสาท

ในขนุนมีวิตามินและสารอาหารสำคัญต่อระบบประสาทอย่างไทอามีน ไนอาซิน และเกลือแร่ที่เข้าไปช่วยการทำงานของระบบประสาทและสมอง 

8. บำรุงสายตา

วิตามินเอในขนุนสามารถช่วยบำรุงสายตา ช่วยให้มองเห็นได้ชัดเจนขึ้น ป้องกันโรคจอประสาทตาเสื่อม และโรคต้อกระจกได้ 

9. บำรุงผิวพรรณ

ในขนุนมีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ส่งผลดีต่อผิวพรรณ ลดริ้วรอย พร้อมปกป้องผิวจากแสงแดดและมลพิษที่เป็นตัวการทำให้ร่างกายแก่ก่อนวัย 

10. รักษาแผลพุพอง แผลเปื่อย

เนื่องจากขนุนเป็นผลไม้มีคุณสมบัติต้านการอักเสบ ต้านแบคทีเรียและไวรัส อีกทั้งยังมีสารต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยปกป้องเซลล์ผิวหนังจากการถูกทำลายได้อย่างดี ทำให้แผลพุพอง หรือแผลที่เปื่อยดีขึ้น

ประโยชน์ของขนุนมากมายแบบนี้คงถูกใจคนรักขนุนกันแน่ๆ เพียงแต่ต้องกินในปริมาณที่พอดีเพราะขนุนเป็นผลไม้ที่ให้น้ำตาลสูง ถ้าเผลอกินมากๆ กินบ่อยๆ และกินเป็นเป็นประจำ มีหวังเบาหวานได้ถามหา  แต่สำหรับใครที่ไม่ชอบกลิ่นขนุนเห็นทีจะต้องอดทนปิดจมูกแล้วลองกินดูทีละน้อยๆ ไม่แน่ว่า ถ้าได้รับประโยชน์จากขนุนแล้ว คุณอาจจะเปลี่ยนใจหันมาสนใจขนุนดูบ้างก็เป็นได้