กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

Diapine / Valium (ตัวยา Diazepam)

เผยแพร่ครั้งแรก 9 มี.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 6 นาที

สรรพคุณของยา Diazepam

ยา Diazepam ใช้สำหรับรักษาอาการวิตกกังวล อาการถอนแอลกอฮอล์ และอาการชัก นอกจากนี้ยังใช้บรรเทาอาการกล้ามเนื้อหดเกร็ง และใช้เป็นยานอนหลับก่อนการทำการผ่าตัด/หัตถการทางการแพทย์

ยา Diazepam จะออกฤทธิ์ทำให้สมองและระบบประสาทเข้าสู่ภาวะสงบระงับ โดยจัดเป็นยาในกลุ่ม Benzodiazepines

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

วิธีใช้ยา Diazepam

อ่านคำแนะนำในการใช้ยาที่ได้รับจากเภสัชกรก่อนใช้ยานี้ และในทุกครั้งที่มารับยาซ้ำ หากมีคำถามใดๆ ให้สอบถามจากแพทย์หรือเภสัชกร

รับประทานยานี้ตามแพทย์สั่ง โดยสามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ ถ้าคุณใช้ยานี้ในรูปแบบยาน้ำ ให้ตวงยาโดยใช้อุปกรณ์ตวงยา/ช้อนตวงยาโดยเฉพาะ อย่าใช้ช้อนรับประทานอาหารตวงตา เพราะอาจทำให้ได้รับขนาดยาไม่ถูกต้อง

หากคุณใช้ยา Diazepam ในรูปแบบสารละลายเข้มข้น (Concentrated solution) ให้ใช้หลอดดูดยาในการตวงยาและนำไปผสมกับของเหลวหรืออาหารนิ่มปริมาณเล็กน้อย เช่น ซอสแอปเปิ้ล, พุดดิ้ง และให้รับประทานส่วนผสมทั้งหมดทั้งที อย่าเตรียมส่วนผสมไว้ล่วงหน้าสำหรับมื้อถัดไป

ขนาดยาที่คุณได้รับจะขึ้นกับสภาวะโรค อายุ และการตอบสนองต่อการรักษา ห้ามปรับเพิ่มขนาดยา หรือใช้ยาบ่อยครั้งกว่าที่แพทย์สั่ง หรือเป็นเวลานานกว่าที่แพทย์สั่ง เพราะไม่ช่วยให้อาการดีขึ้นเร็วกว่าเดิม อีกทั้งยังเป็นการเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียงอีกด้วย การหยุดยาอย่างถูกต้องให้ปฏิบัติตามแพทย์สั่ง

หากคุณหยุดยากะทันหัน อาจทำให้เกิดอาการถอนยาได้ เช่น มีอาการสั่น กล้ามเนื้อหดเกร็ง ปวดเกร็งท้อง อาเจียน มีเหงื่อออก วิตกกังวล กระสับกระส่าย มีอาการชัก เพื่อป้องกันไม่ให้มีอาการถอนยา แพทย์อาจค่อยๆ ปรับลดขนาดยาลงก่อนพิจารณาหยุดยาให้กับคุณ ตามปกติแล้วอาการถอนยาจะมีโอกาสเกิดมากขึ้นเมื่อใช้ยา Diazepam เป็นเวลานาน หรือใช้ยาในขนาดสูง หากมีอาการถอนยาเกิดขึ้นให้รีบแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทันที

เมื่อใช้ยา Diazepam เป็นเวลานาน อาจทำให้ยาออกฤทธิ์ได้ไม่ค่อยดี หากเกิดปัญหานี้ขึ้น ให้แจ้งแพทย์

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

แม้ว่ายานี้จะช่วยรักษาผู้ป่วยจำนวนมาก แต่อาจทำให้เกิดอาการติดยาได้ (Addiction) ซึ่งจะมีโอกาสเกิดมากขึ้นถ้าคุณติดยาเสพติด หรือติดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ดังนั้นแนะนำให้รับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัดเพื่อลดโอกาสเกิดอาการติดยา และปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

ให้หลีกเลี่ยงการรับประทานผลไม้เกรฟฟรุ๊ต หรือน้ำผลไม้เกรฟฟรุ๊ตระหว่างใช้ยา Diazepam ยกเว้นแพทย์หรือเภสัชกรแจ้งว่าคุณอาจรับประทานได้อย่างปลอดภัย เพราะผลไม้เกรฟฟรุ๊ตจะเพิ่มโอกาสเกิดอาการข้างเคียงจากยา Diazepam สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

หากแพทย์สั่งให้คุณรับประทานยานี้ คุณต้องรับประทานเป็นประจำ จึงจะได้ผลจากการรักษาเต็มที่ เพื่อไม่ให้ลืมรับประทานยา แนะนำให้รับประทานในเวลาเดียวกันของทุกวัน

ให้แจ้งแพทย์หากอาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการแย่ลง

ผลข้างเคียงของยา Diazepam

อาการข้างเคียงที่อาจเกิดจากการใช้ยา Diazepam ได้แก่ ง่วงนอน เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย ตาพร่ามัว หรือทรงตัวไม่อยู่ ถ้าอาการเหล่านี้ไม่ดีขึ้น หรือมีอาการแย่ลง ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทันที

โปรดจำไว้ว่า การที่แพทย์สั่งยานี้ให้กับคุณ เพราะว่าแพทย์ได้ประเมินแล้วว่าคุณจะได้รับประโยชน์จากยานี้มากกว่าความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียง ผู้ป่วยหลายรายที่ใช้ยานี้ไม่เกิดอาการข้างเคียงร้ายแรงจากยา

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

แจ้งแพทย์ทันทีหากคุณมีอาการข้างเคียงที่ร้ายแรง ได้แก่

ให้รีบไปพบแพทย์ทันทีถ้ามีอาการข้างเคียงที่ร้ายแรงมาก ได้แก่ หายใจช้า หายใจตื้น

ปฏิกิริยาการแพ้ยานี้ เป็นเรื่องที่พบได้น้อย อย่างไรก็ตามถ้าเกิดอาการใดๆ ของการแพ้ยาให้รีบไปพบแพทย์ทันที ได้แก่ ผื่น คัน/บวม (โดยเฉพาะที่หน้า ลิ้น คอ) เวียนศีรษะรุนแรง หายใจลำบาก

อาการข้างเคียงที่กล่าวไว้ข้างต้นไม่ใช่อาการข้างเคียงทั้งหมดที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้นถ้าคุณมีอาการผิดปกติใดๆ ที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น ให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ข้อควรระวังในการใช้ยา Diazepam

ถ้าคุณแพ้ยา Diazepam หรือแพ้ยา Oxazepam หรือยา Temazepam หรือแพ้สิ่งอื่นๆ ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนได้รับยานี้ ผลิตภัณฑ์ยานี้อาจประกอบด้วยสารไม่ออกฤทธิ์อื่นซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการแพ้หรือปัญหาอื่นได้ ให้ปรึกษาเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

ก่อนการใช้ยา Diazepam ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับประวัติทางการแพทย์ของคุณ โดยเฉพาะถ้าคุณ

  • เป็นโรคโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงชนิดร้าย (Myasthenia gravis)
  • มีปัญหาในการหายใจ/ปอด เช่น เป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD), มีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ (Sleep apnea)
  • เป็นโรคทางจิตเวช อารมณ์ เช่น ซึมเศร้า มีความคิดฆ่าตัวตาย เป็นโรคจิตเภท
  • ตนเองหรือคนในครอบครัวมีประวัติติดสารเสพติดหรือแอลกอฮอล์
  • เป็นต้อหิน
  • เป็นโรคตับ
  • เป็นโรคไต

ยา Diazepam อาจทำให้มีอาการเวียนศีรษะ หรือง่วงนอน หรือตาพร่ามัว เครื่องดื่มแอลกอฮอล์จะทำให้คุณมีอาการวิงเวียนศีรษะหรือง่วงนอนได้มากขึ้น ห้ามขับรถ ทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร หรือทำกิจกรรมใดๆ ที่ต้องอาศัยการตื่นตัว หรือการมองเห็นที่ชัดเจน จนกว่าคุณจะทำกิจกรรมดังกล่าวได้อย่างปลอดภัย และแนะนำให้หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์

ยา Diazepam ชนิดยาน้ำอาจมีส่วนประกอบของแอลกอฮอล์ จึงให้สอบถามแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับการใช้ยานี้อย่างปลอดภัย

ก่อนเข้ารับการผ่าตัด ให้แจ้งแพทย์หรือทันตแพทย์ทราบเกี่ยวกับรายการยา อาหารเสริม และสมุนไพรทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่

สำหรับเด็กบางรายที่ใช้ยา Diazepam แทนที่จะมีอาการสงบระงับ อาจเกิดอาการในทางตรงข้ามแทน ได้แก่ อารมณ์/สภาพจิตใจเปลี่ยนแปลงไป เช่น มีอาการกระสับกระส่าย ประสาทหลอน กระวนกระวาย

ผู้สูงอายุอาจเกิดอาการข้างเคียงจากยาได้มากกว่าปกติ โดยเฉพาะอาการง่วงนอน และการสูญเสียการประสานงานกันของร่างกาย ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการหกล้มได้ และในผู้สูงอายุบางราย แทนที่จะเกิดผลสงบระงับจากยา อาจเกิดผลที่ตรงกันข้ามแทน คือ อารมณ์/สภาพจิตใจเปลี่ยนแปลงไป เช่น มีอาการกระสับกระส่าย ประสาทหลอน กระวนกระวาย

ไม่แนะนำให้ใช้ยา Diazepam ในหญิงตั้งครรภ์ เพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อทารกในครรภ์ ถ้าคุณกำลังตั้งครรภ์ หรือคิดว่าตนเองอาจจะตั้งครรภ์ ให้รีบแจ้งแพทย์ทันที สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมให้ปรึกษาแพทย์

ยา Diazepam ผ่านไปยังน้ำนมได้ และอาจก่อให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ในทารกที่ดูดนม จึงไม่แนะนำการให้นมบุตรระหว่างใช้ยา Diazepam และแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ก่อนการให้นมบุตร

คำเตือนในการใช้ยา Diazepam

การใช้ยา Diazepam ร่วมกับยาในกลุ่ม Opioid เช่น Codeine, Hydrocodone อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียงที่ร้ายแรง รวมถึงการเสียชีวิต ดังนั้นเพื่อลดความเสี่ยงดังกล่าว แพทย์ควรให้คุณใช้ยา Diazepam ในขนาดต่ำที่สุดที่ยังมีประสิทธิภาพในการรักษา และให้ใช้ในระยะเวลาที่สั้นที่สุดด้วย และให้ไปพบแพทย์ทันทีถ้ามีอาการข้างเคียงที่ร้ายแรงมากดังต่อไปนี้

  • หายใจช้า หายใจตื้น
  • เวียนศีรษะผิดปกติ หน้ามืดผิดปกติ
  • ง่วงนอนอย่างรุนแรง เวียนศีรษะอย่างรุนแรง
  • ตื่นนอนยาก

ใครบ้างที่ไม่ควรใช้ยา Diazepam

สภาวะต่อไปนี้ถือเป็นข้อห้ามในการใช้ยา Diazepam ดังนั้นต้องแจ้งแพทย์ทราบหากคุณมีสภาวะดังต่อไปนี้

  • โปรตีนอัลบูมิน (Albumin) ในเลือดต่ำ
  • ภาวะเป็นพิษจากแอลกอฮอล์ (Alcohol intoxication)
  • มีการใช้ยาในทางที่ผิด (Drug abuse)
  • ซึมเศร้า
  • โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงชนิดร้าย (Myasthenia Gravis)
  • โรคต้อหินมุมเปิด (Wide-angle glaucoma) หรือต้อหินมุมปิด (Closed angle glaucoma)
  • โรคปอดอุดกั้นเรื้อรังที่มีอาการรุนแรง
  • การทำงานของปอดลดลง
  • โรคปอด
  • โรคตับ หรือโรคตับอย่างรุนแรง
  • การทำงานของไตบกพร่องอย่างรุนแรง
  • มีภาวะหยุดหายใจชั่วคราวขณะนอนหลับ
  • กำลังตั้งครรภ์
  • กำลังให้นมบุตร
  • เป็นผู้ที่มีการทำงานของเอนไซม์ CYP2C19 ต่ำ
  • แพ้ยาในกลุ่ม Benzodiazepines
  • แพ้ยา Diazepam

การใช้ยา Diazepam ร่วมกับยาอื่น

การเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา (Drug interactions) อาจเปลี่ยนแปลงการออกฤทธิ์ของยาหรือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงร้ายแรง ข้อมูลที่ระบุนี้ไม่ได้ครอบคลุมการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาที่อาจเกิดขึ้นได้ทั้งหมด ดังนั้นคุณต้องแจ้งแพทย์และเภสัชกรทราบทุกครั้งว่าคุณกำลังรับประทานยา อาหารเสริม สมุนไพร ใดอยู่ในขณะนี้ อย่าเริ่มยา หยุดยา หรือเปลี่ยนแปลงขนาดยาต่างๆ เอง โดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์

รายการยาที่อาจเกิดปฏิกิริยากับ Diazepam เช่น:

  • Sodium oxybate
  • Fluvoxamine
  • ยากลุ่ม Opioid เช่น ยาแก้ไอและแก้หวัดในกลุ่ม Opioid
  • แอลกอฮอล์ (Ethyl alcohol)
  • Clozapine
  • Fluoxetine, Nefazodone
  • ยากระตุ้นการทำงานของเอนไซม์ CYP3A4 บางรายการ
  • Itraconazole, Ketoconazole
  • Ribociclib
  • Phenobarbital, Primidone
  • Cobicistat
  • Buprenorphine
  • Cimetidine

นอกจากนี้คุณควรหลีกเลี่ยงการรับประทานผลไม้เกรฟฟรุ๊ต และน้ำผลไม้เกรฟฟรุ๊ต ยกเว้นแพทย์สั่งเป็นอย่างอื่น เนื่องจากผลไม้เกรฟฟรุ๊ตหรือน้ำผลไม้เกรฟฟรุ๊ตจะลดความสามารถของทางเดินอาหารในการกำจัดยาในกลุ่ม Benzodiazepines เช่น ยา Diazepam, Midazolam หรือ Triazolam ทำให้ระดับยาในเลือดเพิ่มสูงขึ้นและทำให้เกิดอาการข้างเคียงจากยาได้มากกว่าปกติ

ดังนั้นระหว่างใช้ยา Diazepam ให้หลีกเลี่ยงการรับประทานผลไม้เกรฟฟรุ๊ตหรือน้ำผลไม้เกรฟฟรุ๊ต โดยควรเปลี่ยนไปรับประทานน้ำผลไม้อื่นๆ แทน เช่น น้ำส้ม

ในกรณีที่แพทย์ เภสัชกร หรือนักโภชนาการ เป็นผู้สั่งให้คุณรับประทานเกรฟฟรุ๊ต คุณควรปรึกษาแพทย์ทันที ทั้งนี้ถ้ามีอาการข้างเคียงใดๆ ที่เกิดขึ้นจากยา ให้รีบแจ้งแพทย์ทันที

การได้รับยา Diazepam เกินขนาด

หากมีใครก็ตามที่ได้รับยา Diazepam เกินขนาด จนทำให้เกิดอาการที่ร้ายแรง เช่น หมดสติ หรือหายใจลำบาก ให้รีบเรียกรถพยาบาลทันที โทร 1669

อาการของการได้รับยาเกินขนาดอาจได้แก่ เวียนศีรษะอย่างรุนแรง ปฏิกิริยาการตอบสนองของร่างกายช้ากว่าปกติ (Slow reflexes) หายใจช้า/หายใจตื้น หน้ามืด หมดสติ

หมายเหตุ

ห้ามแบ่งยานี้ให้ผู้อื่นใช้

ถ้าคุณต้องใช้ยา Diazepam ติดต่อกันเป็นเวลานาน ควรมีการตรวจติดตามทางห้องปฏิบัติการ และ/หรือ การตรวจทางการแพทย์ระหว่างใช้ยาด้วย เช่น การตรวจการทำงานของตับ การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด ดังนั้นคุณต้องไปพบแพทย์ตามนัดหมาย

หากลืมรับประทานยา Diazepam

ถ้าคุณลืมรับประทานยานี้ ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ หากนึกได้เมื่อใกล้กับเวลาของมื้อถัดไป ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรับประทานมื้อถัดไปตามปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า

การเก็บรักษายา Diazepam

เก็บรักษายาที่อุณหภูมิห้อง ห่างจากแสงแดดและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำ ถ้าคุณใช้ยา Diazepam ชนิดสารละลายเข้มข้น (Concentrated solution) หลังเปิดใช้ยาแล้ว ยาจะมีอายุ 90 วัน เมื่อเกินระยะเวลาดังกล่าวให้ทิ้งยาไป เก็บยาทุกชนิดให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ไม่เทยานี้ทิ้งในห้องน้ำหรือในท่อระบายน้ำ ให้ทิ้งผลิตภัณฑ์ยานี้อย่างเหมาะสมเมื่อยาหมดอายุหรือเมื่อไม่จำเป็นต้องใช้ยานี้อีก


2 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
ACS Chem Neurosci, Classics in Chemical Neuroscience: Diazepam (Valium) (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3990949/), 16 Apr 2014.
Editorial Staff, The Effects of Mixing Diazepam and Alcohol (https://www.alcohol.org/mixing-with/diazepam/), 3 January 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน ผู้อ่านไม่ควรเลือกใช้ยาเองจากการอ่านบทความ ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพราะแต่ละท่านอาจมีสาเหตุของโรค โรคประจำตัว และประวัติการรักษาที่ต่างกัน ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)