กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

Sulfamethoxazole (ซัลฟาเมทอกซาโซล) และ Trimethoprim (ไตรเมโทพริม)

เผยแพร่ครั้งแรก 8 ส.ค. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที

Sulfamethoxazole และ trimethoprim เป็นยาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียหลายรูปแบบ

ยาทั้ง 2 ตัวนี้มักใช้ร่วมกันเป็นยาผสมเพื่อรักษาการติดเชื้อที่หู, ระบบทางเดินปัสสาวะ, หลอดลมอักเสบ, ท้องเสีย, การติดเชื้อ shigella และโรคปอดบวมจากเชื้อ Pneumocystis jiroveci

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

นอกจากนั้น ยานี้ยังอาจใช้ในจุดประสงค์อื่นที่ไม่ได้ระบุในคู่มือการใช้ยาได้ด้วย คุณไม่ควรใช้ยานี้หากเป็นโรคตับหรือไตระดับรุนแรง, มีภาวะซีดที่เกิดจากการขาดกรด folic, มีประวัติว่ามีเกล็ดเลือดต่ำจากการรับประทานยา trimethoprim หรือยาในกลุ่มซัลฟาตัวอื่น หรือมีประวัติแพ้ยา sulfamethoxazole หรือ trimethoprim และเพื่อให้คุณสามารถใช้ยานี้ได้อย่างปลอดภัย

คุณจะต้องแจ้งแพทย์หากคุณมีโรคประจำตัว ต่อไปนี้

  • เป็นโรคตับหรือโรคไต
  • ขาดกรด folic
  • เป็นโรคหอบหืดหรือมีอาการแพ้อย่างรุนแรง
  • ต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
  • ติดเชื้อ HIV หรือเป็นโรค AIDS
  • เป็นโรค porphyria (เป็นความผิดปกติของพันธุกรรมที่สร้างเอนไซม์ทำให้ส่งผลต่อระบบผิวหนังหรือระบบประสาท)
  • เป็นโรคพร่องเอนไซม์ glucose-6-phosphate dehydrogenase (GPPD deficiency)
  • มีภาวะทุภโภชนาการ

ยานี้เป็นยาในกลุ่ม D สำหรับหญิงตั้งครรภ์ ดังนั้น จึงไม่ควรใช้ทั้งยา sulfamethoxazole และ trimethoprim ในระหว่างที่คุณกำลังตั้งครรภ์ เพราะอาจทำให้เกิดอันตรายต่อทารกในครรภ์ได้ ควรคุมกำเนิดระหว่างที่รับประทานยาและหากคุณเกิดตั้งครรภ์ระหว่างที่รับประทานยาต้องรีบแจ้งแพทย์ทันที

นอกจากนั้น ยานี้ยังผ่านเข้าสู่น้ำนมได้อีกด้วย และอาจเป็นอันตรายต่อทารกที่ดื่มน้ำนมจากมารดาที่รับประทานอยู่ ดังนั้น หากคุณกำลังให้นมบุตร คุณจะต้องแจ้งแพทย์เสมอ อย่าให้เด็กอายุน้อยกว่า 2 เดือนรับประทานยานี้ ในผู้สูงอายุอาจมีอาการที่เป็นผลข้างเคียงจากยาได้มากกว่าโดยเฉพาะผู้ที่รับประทานยาอื่น ๆ เช่น digoxin หรือยาขับปัสสาวะบางชนิด

ผลข้างเคียงของการใช้ยา SMZ-TMP DS

หากคุณมีอาการแพ้ยารุนแรง เช่น ลมพิษ หายใจลำบาก หน้า, ริมฝีปาก, ลิ้น หรือคอบวม ควรรีบไปพบแพทย์ทันที และหากคุณมีอาการเหล่านี้ ควรรีบไปพบแพทย์เช่นกัน

  • ท้องเสียเป็นน้ำหรือปนเลือด
  • ผิวหนังสีซีด, รู้สึกเวียนหัวหรือหายใจตื้น หัวใจเต้นเร็ว ไม่มีสมาธิ
  • รู้สึกอ่อนแรงหรือไม่สบาย, มีไข้ หนาวสั่น เจ็บคอ ไอหนักขึ้น
  • มีอาการคล้ายไข้หวัด, เหงือกบวม เจ็บแผลในปาก เจ็บเวลากลืน เจ็บตามผิวหนัง
  • ระดับโซเดียมในร่างกายต่ำ ซึ่งอาจทำให้มีอาการปวดหัว สับสน พูดช้า อ่อนแรงอย่างรุนแรง อาเจียน ร่างกายแต่ละส่วนทำงานไม่ประสานกันหรือรู้สึกเดินเซ
  • มีปัญหาเกี่ยวกับตับ เช่น ปวดท้องส่วนบน รู้สึกอ่อนเพลีย ปัสสาวะสีเข้ม, อุจจาระสีซีด ตัวเหลืองตาเหลือง
  • มีปฏิกิริยาทางผิวหนัง เช่น มีไข้ เจ็บคอ ใบหน้าหรือลิ้นบวม เจ็บตา เจ็บตามผิวหนังก่อนที่จะเกิดผื่นสีแดงหรือม่วงและเป็นมากขึ้นเรื่อย ๆ (โดยเฉพาะที่ใบหน้าหรือร่างกายส่วนบน) และทำให้เกิดตุ่มน้ำและผิวหนังลอก

ผลข้างเคียงที่พบได้ทั่วไปของยานี้ประกอบด้วย

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ปฏิกิริยาระหว่างยา SMZ-TMP DS กับยาอื่น ๆ

ยาปฏิชีวนะทำให้ท้องเสียได้ ซึ่งอาจเป็นอาการที่แสดงว่ามีการติดเชื้อเกิดขึ้นใหม่ หากคุณมีอาการท้องเสียถ่ายเหลวเป็นน้ำหรือเลือด ให้หยุดรับประทานยาและไปพบแพทย์ อย่ารับประทานยาหยุดถ่ายโดยที่แพทย์ไม่ได้สั่ง

ระหว่างที่รับประทานยานี้ควรหลีกเลี่ยงการโดนแสงแดดหรือการอาบแดด เนื่องจากยาจะทำให้ผิวของคุณไหม้ได้ง่ายขึ้น ควรใส่เสื้อผ้าและใช้ครีมกันแดด (SPF30 ขึ้นไป) ทุกครั้งก่อนออกจากบ้าน คุณจะต้องแจ้งยาทุกตัวที่กำลังรับประทานอยู่ให้แพทย์ทราบโดยเฉพาะยา leucovarin หรือ methotrexate

นอกจากนี้ ยังมียาตัวอื่นที่สามารถทำปฏิกิริยากับยา sulfamethoxazole และ trimethoprim ได้ ทั้งยาที่แพทย์สั่ง ยาที่คุณซื้อรับประทานเอง อาหารเสริม วิตามิน และยาสมุนไพร ดังนั้น จึงควรแจ้งแพทย์ก่อนเริ่มยาตัวใหม่ทุกครั้ง

ขนาดของยา SMZ-TMP DS ที่ใช้รักษา

คุณควรรับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง อย่ารับประทานมากหรือน้อยหรือนานเกินกว่านั้น หากคุณรับประทานยาน้ำ ให้เขย่าขวดให้ดีก่อนตวงปริมาณยาด้วยช้อนตวง คุณสามารถสอบถามเรื่องช้อนตวงยานี้ได้จากเภสัชกรทั่วไป และคุณต้องรับประทานยาให้ครบตามที่แพทย์สั่งแม้ว่าคุณอาจจะมีอาการดีขึ้นก่อนหน้านั้นก็ตาม เพื่อกำจัดเชื้อออกให้ทั้งหมด และการลืมกินยายังจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดการติดเชื้อที่ดื้อยาในครั้งต่อไปอีกด้วย ยา sulfamethoxazole และ trimethoprim นั้นไม่สามารถใช้รักษาการติดเชื้อไวรัส เช่น ไข้หวัดหรือไข้หวัดใหญ่ได้ ระหว่างที่รับประทานยานี้ คุณควรดื่มน้ำเยอะ ๆ เพื่อป้องกันการเกิดนิ่วที่ไต

นอกจากนั้น ยานี้ยังอาจทำให้ผลการตรวจเลือดบางอย่างผิดปกติได้ ดังนั้น คุณจึงต้องแจ้งแพทย์ที่รักษาทุกครั้งว่าคุณกำลังรับประทานยาตัวนี้อยู่ ยานี้จะต้องเก็บไว้ที่อุณหภูมิห้อง ในสถานที่ที่ปราศจากความชื้น ความร้อน และแสง หากคุณลืมรับประทานยา ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ แต่หากกำลังจะถึงเวลาที่ต้องรับประทานยาในครั้งถัดไป ให้ข้ามมื้อยาที่ลืมนั้นไป อย่ารับประทานยาเกินกว่าที่แพทย์สั่งเพื่อทดแทนกับยาที่ลืมกินเด็ดขาด

รูปภาพของยา SMZ-TMP DS

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

SMZ-TMP DS-MUT, white, elliptical,

Sulfamethoxazole-TMP DS-TEV, white, oblong,

Sulfamethoxazole-Trimethoprim DS-EON, white, oval,

Sulfamethoxazole-Trimethoprim DS-AMN, white, oval,

4 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
J Am Board Fam Pract. , Severe co-trimoxazole reaction in a man with AIDS. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7778481), 1995 Mar-Apr;8
drugs.com, Co-trimoxazole Side Effects (https://www.drugs.com/sfx/co-trimoxazole-side-effects.html)
medicines.org.u, Co-Trimoxazole Tablets 80/400mg (https://www.medicines.org.uk/emc/product/5752/smpc)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน ผู้อ่านไม่ควรเลือกใช้ยาเองจากการอ่านบทความ ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพราะแต่ละท่านอาจมีสาเหตุของโรค โรคประจำตัว และประวัติการรักษาที่ต่างกัน ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)