กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
ทีมแพทย์ HD
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
ทีมแพทย์ HD

ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง คืออะไร? ต้องทดสอบอะไรบ้าง?

ภูมิแพ้อาหารแฝงอาจเป็นอุปสรรคในชีวิต ตรวจก่อนเพื่อหาทางหลีกเลี่ยงและป้องกัน
เผยแพร่ครั้งแรก 23 พ.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 5 ธ.ค. 2023 ตรวจสอบความถูกต้อง 16 ก.ย. 2019 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที
ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง คืออะไร? ต้องทดสอบอะไรบ้าง?

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ภูมิแพ้อาหารแฝง (Food intolerance) คือ ภาวะที่ร่างกายไม่สามารถย่อย หรือดูดซึมสารอาหารบางชนิดได้อย่างสมบูรณ์ ทำใหเกิดอาการแพ้ตามมา
  • อาการภูมิแพ้อาหารแฝงอาจเกิดขึ้นหลังรับประทานอาหารชนิดนั้นไปหลายชั่วโมง หรือหลายวัน ต่างจากอาการแพ้อาหารที่จะเกิดขึ้นทันที และมักจะมีอาการแพ้ที่รุนแรงกว่า
  • อาการภูมิแพ้อาหารแฝงอาจทำให้ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเสีย ครั่นเนื้อครั่นตัว ฯลฯ แต่ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย
  • ภูมิแพ้อาหารแฝงสามารถเกิดได้ทั้งจากสารปรุงแต่งที่มนุษย์สังเคราะห์ขึ้น และสารอาหารที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
  • การตรวจเลือดหาสารก่อภูมิต้านทาน (Food specific IgG) สามารถตรวจภูมิแพ้อาหารแฝงได้มากกว่า 200 ชนิด (ดูแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้อาหารแฝงได้ที่นี่)

หากคุณมีอาการท้องอืด ท้องเดิน ปวดท้อง หรืออาการแปลกๆ หลังจากกินอาหารบางชนิดเป็นประจำ นั่นอาจเป็นอาการของภาวะ "ภูมิแพ้อาหารแฝง" ก็ได้

ทั้งนี้การคาดเดา และหลีกเลี่ยงอาหารที่เป็นสาเหตุของอาการแพ้แฝงนั้นค่อนข้างยาก เนื่องจากไม่แสดงอาการทันทีเหมือนภูมิแพ้อาหาร ดังนั้นการตรวจภูมิแพ้อาหารแฝงจึงเป็นทางเลือกที่ดีของผู้ที่มีปัญหานี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 4,643 บาท ลดสูงสุด 72%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

รู้จักภูมิแพ้อาหารแฝง

ภาวะภูมิแพ้อาหารแฝง (Food intolerance) คือภาวะที่ร่างกายไม่สามารถย่อยอาหารบางชนิดได้ตามปกติ เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ แต่สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดมีด้วยกัน 2 อย่าง คือ

  1. ร่างกายขาดเอนไซม์ที่จำเป็นสำหรับการย่อยอาหารนั้นๆ ทำให้ไม่สามารถย่อย และดูดซึมไปใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
  2. ร่างกายไวต่อสารบางชนิดในอาหาร เช่น สารปรุงแต่ง หรือสารที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติในอาหาร โดยอาการจะมีมากขึ้นเมื่อรับประทานอาหารนั้นๆ มากเกินไป

กลไกการเกิดภูมิแพ้อาหารแฝงจะเกิดขึ้นในระบบย่อยอาหาร ทำให้ใช้เวลานานหลายชั่วโมงกว่าจะแสดงอาการ หรือบางครั้งก็นานเป็นวันๆ 

ซื้อแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง

อาการที่เกิดจากภูมิแพ้อาหารแฝงจะไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย นอกจากทำให้เกิดอาการเล็กๆ น้อยๆ ตามมา เช่น ท้องอืด ท้องเสีย ท้องผูก หรือมีผื่นคัน

ความแตกต่างระหว่างภูมิแพ้อาหารแฝงกับการแพ้อาหาร

การแพ้อาหาร (Food allergy) เป็นกลไกที่ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ในอาหาร มักมีอาการเกิดขึ้นทันที โดยอาจมีอาการตั้งแต่ในระดับเล็กน้อยไปจนถึงรุนแรง 

การแพ้อาหารจะส่งผลต่อระบบต่างๆ ในร่างกาย และหากผู้ป่วยมีอาการแพ้รุนแรงอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ 

อาการแพ้อาหารที่พบบ่อย ได้แก่ 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 4,643 บาท ลดสูงสุด 72%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

  • บวมตามใบหน้า รอบดวงตา ริมฝีปาก ลิ้น และในลำคอ 
  • กลืนอาหารลำบาก 
  • หายใจลำบาก หายใจติดขัด 
  • เวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม 
  • คลื่นไส้อาเจียน 
  • ท้องเสียรุนแรง 
  • หมดสติ

อย่างไรก็ตาม บางครั้งการแยกระหว่างภาวะภูมิแพ้อาหารแฝง และภาวะแพ้อาหาร ก็ทำได้ยาก เพราะมีอาการคล้ายกันจึงมักเกิดความสับสนขึ้น 

หากไม่แน่ใจ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง โดยเฉพาะเมื่อมีอาการแพ้อาหารอย่างรุนแรง 

ภูมิแพ้อาหารแฝงเกิดจากอะไรได้บ้าง?

อาหารที่ทำให้เกิดภูมิแพ้อาหารแฝงนั้นมีมากกว่า 200 ชนิด โดยชนิดที่มักพบว่า เป็นสาเหตุของภูมิแพ้อาหารแฝง ได้แก่

  • นม และผลิตภัณฑ์จากนมทั้งหลาย เช่น ชีส โยเกิร์ต
  • เมล็ดธัญพืชที่มีกลูเตน
  • อาหารที่ทำให้มีแก๊สในท้องมาก เช่น ถั่ว กะหล่ำปลี

นอกจากนี้สารอาหารอื่นๆ ที่ผสมในอาหาร หรือสารที่พบในอาหารก็ทำให้เกิดภาวะภูมิแพ้อาหารแฝงได้ เช่น

  • ผงชูรส หรือโมโนโซเดียมกลูตาเมต (MSG)
  • คาเฟอีนในกาแฟ และชา
  • แอลกอฮอล์
  • สารให้ความหวานแทนน้ำตาล
  • สารฮีสทามีนที่พบได้ในอาหารบางชนิด เช่น เห็ด อาหารดอง หรืออาหารอื่นๆ ที่ผ่านขั้นตอนการถนอมอาหาร
  • สารพิษ เชื้อรา ไวรัส และแบคทีเรียที่ปนเปื้อนมาในอาหาร
  • สีผสมอาหาร สารกันเสีย และวัตถุปรุงแต่งกลิ่นรส

สังเกตอาการภูมิแพ้อาหารแฝงของตัวคุณเอง

อาการของภาวะภูมิแพ้อาหารแฝงมักจะไม่แสดงในทันที แต่อาจเกิดขึ้นในหลายชั่วโมง หรือหลายวันหลังจากรับประทานอาหารที่เป็นสาเหตุเข้าไปแล้ว 

อาการแพ้อาหารแฝงที่พบบ่อย มีดังนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

อาการเหล่านี้อาจไม่ใช่อาการของภูมิแพ้อาหารแฝงเสมอไป แต่อาจมาจากปัญหาสุขภาพอื่นๆ หรือเป็นอาการแพ้อาหารที่รุนแรงได้ หากมีอาการแพ้บ่อยๆ หรืออาการแพ้รุนแรง ควรไปพบแพทย์

ซื้อแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง

วิธีตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง

คุณสามารถสำรวจอาการแพ้อาหารแฝงได้ด้วยตัวเอง ดังนี้

  • จดบันทึกว่า รับประทานอาหารชนิดใดไปบ้าง และมีอาการเกิดขึ้นหลังจากนั้นหรือไม่ นานเท่าไรกว่าจะมีอาการ 
  • ลองงดรับประทานอาหารที่สงสัยว่า เป็นสาเหตุ ทีละชนิด โดยงดรับประทานเป็นเวลา 2-6 สัปดาห์ เพื่อดูว่า อาการแพ้อาหารแฝงนั้นหายไปหรือไม่
  • ลองกลับไปรับประทานอาหารนั้นอีกครั้ง หากกลับมามีอาการอีกก็เป็นไปได้ว่า อาหารชนิดนั้นเป็นสาเหตุของการแพ้

อีกวิธีหนึ่งคือ "การตรวจเลือดหาสารก่อภูมิต้านทาน (Food specific IgG)" เพื่อดูว่า มีภูมิแพ้แฝงต่ออาหารชนิดใดบ้าง วิธีนี้อาจช่วยระบุภูมิแพ้อาหารแฝงได้หลายชนิด เพราะสามารถตรวจอาหารได้สองร้อยกว่าชนิดในคราวเดียว 

อย่างไรก็ตาม วิธีนี้จะมีราคาค่อนข้างสูง และอาจต้องใช้เวลานานกว่าจะทราบผลการตรวจ

เด็กอายุ 3 เดือน สามารถตรวจภูมิแพ้อาหารได้ไหม

การตรวจภูมิแพ้อาหาร เป็นการตรวจเพื่อดูแอนตี้บอดี้ชนิด IgG ที่เป็นปฏิกิริยาต่ออาหารนั้นๆ โดยปกติแล้วร่างกายต้องเคยได้รับสิ่งๆ นั้นเข้าไปในร่างกายก่อนจึงจะกระตุ้นภูมิคุ้มกันชนิดนี้ได้ 

เราจึงสามารถนำเลือดมาตรวจหาแอนตี้บอดี้นี้ ในปัจจุบัน ยังไม่มีการยืนยันถึงผลประโยชน์ชัดเจนของการตรวจชนิดนี้ และอาจพบภูมิแพ้แฝงได้ในคนปกติ

ในเด็กอายุน้อย อาหารส่วนใหญ่ที่เคยรับมาตลอดจะเป็นนมแม่ ร่างกายจึงยังไม่มีแอนตี้บอดี้ชนิดนี้ เมื่อนำเลือดไปตรวจจะไม่สามารถตรวจพบได้ จึงยังไม่แนะนำให้ตรวจ

การเตรียมตัวก่อนตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง

  • ก่อนวันตรวจสุขภาพควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
  • ควรสวมเสื้อที่ถอดง่าย สะดวกต่อการเจาะเลือดที่ข้อพับแขน
  • ไม่ต้องงดน้ำ งดอาหาร 
  • ไม่จำเป็นต้องงดยาแก้แพ้จำพวกแอนตี้ฮิสทามีน (Antihistamine) ก่อนการตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง 
  • ควรงดยาสเตียรอยด์ก่อนการตรวจ 1 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน ขึ้นอยู่กับตัวยา แต่ไม่ควรหยุดรับประทานยาสเตียรอยด์ทันที ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเพื่อความปลอดภัย

สิ่งที่ควรทำหลังทราบผลตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง

หลีกเลี่ยงอาหารที่เป็นต้นเหตุ และรอจนกว่าอาการจะหายไป เพื่อให้ร่างกายกำจัดอาหารชนิดนั้นๆ ออกไปให้หมดก่อน 

เว้นระยะนานพอสมควรจึงค่อยกลับไปรับประทานได้อีกครั้ง แต่ควรจำกัดปริมาณแต่น้อยๆ ก่อนจะเพิ่มปริมาณขึ้นทีละน้อยเพื่อดูว่า สามารถรับประทานได้แค่ไหนโดยไม่ทำให้อาการแพ้แฝงกำเริบ

ซื้อแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง

ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝงที่ไหนดี?

ปัจจุบันโรงพยาบาล และคลินิกหลายแห่งล้วนมีบริการตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง โดยมีค่าใช้จ่าย และรายละเอียดการตรวจที่แตกต่างกันไป 

ราคาตรวจภูมิแพ้อาหารแฝงจะขึ้นอยู่กับจำนวนรายการที่ตรวจ ส่วนมากราคาจะอยู่ที่ประมาณ 10,000 บาทขึ้นไป โดยสามารถโทรสอบถามข้อมูลเหล่านี้กับทางสถานพยาบาลที่สนใจได้โดยตรง

อ่านเพิ่มเติม: รีวิวประสบการณ์ตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง 222 ชนิด ที่ N Health

เปรียบเทียบราคาตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง

โรงพยาบาล/คลินิก

(ชื่อแพ็กเกจ)

N Health (222 ชนิด)

รพ. พญาไท (221 ชนิด)

รพ. นครธน (222 ชนิด)

ตัวอย่างรายการตรวจ

กลุ่มผลิตภัณฑ์จากนม และไข่

ธัญพืช กลุ่มมีกลูเตน

ธัญพืช กลุ่มไม่มีกลูเตน

ผัก

ผลไม้

ข้าวสาลี

ปลา และอาหารทะเล

เนื้อสัตว์

สมุนไพรและเครื่องเทศ

ถั่ว พืชเมล็ด

ราคา*

16,500

23,000

19,500

(*ราคาข้างต้นอาจมีการเปลี่ยนแปลง และอาจยังไม่รวมค่าแพทย์หรือค่ายา)

ถึงแม้ภาวะภูมิแพ้อาหารแฝงจะไม่เป็นอันตรายแก่ชีวิต แต่ก็เป็นอุปสรรคต่อการใช้ชีวิตไม่น้อย การสำรวจอาการ และอาหารที่แพ้แฝงตามคำแนะนำข้างต้นจะช่วยให้อาการของผู้ป่วยดีขึ้นได้ 

หากยังไม่ประสบความสำเร็จ อาจลองไปพบแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการปฏิบัติตัว หรือตรวจภูมิแพ้อาหารแฝงให้ทราบสาเหตุที่แน่ชัด เพื่อจะได้หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้อย่างถูกต้อง

ดูแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจเหล่านี้ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


3 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Food intolerance (https://www.nhs.uk/conditions/food-intolerance/) 11 August 2016
Marsha McCulloch, What Is the Best Food Sensitivity Test? (https://www.healthline.com/nutrition/food-sensitivity-test) 8 November 2018

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป