คันธบำบัด (Aromatherapy) เป็นการใช้น้ำมันหอมระเหย (เอสเซนเชียลออยล์) จากพืชและสารสกัดจากสารบางชนิด เพื่อส่งเสริมสุขภาพกายใจให้สมบูรณ์ เป็นการดูแลแบบองค์รวมทั้งด้านจิตใจ ร่างกาย ความพึงใจและการบำบัดเข้าด้วยกัน มีการปฏิบัติกันมานับเป็นศตวรรษทั่วโลก เพื่อใช้ในการรักษาภาวะต่างๆ ตั้งแต่การบาดเจ็บเล็กน้อยไปจนถึงโรคเจ็บปวดหลายแรง
ถึงแม้นักคันธบำบัด (Aromatherapist) จะใช้น้ำมันจากพืชหลายส่วนด้วยกัน (ใบ กลีบ ดอก เปลือก และราก) แต่ส่วนที่มีความเข้มข้นสูงสุดที่ได้จากพืชแต่ละส่วนเท่านั้นที่จะนำมาใช้ในการรักษา น้ำมันนี้มีวิตามินและเอนไซม์สำคัญและเนื่องจากมันมีความเข้มข้นสูงจึงใช้ปริมาณเพียงเล็กน้อยและให้ผลดีที่สุดเมื่อนำมาเจือจาง อาจนำมาเจือจางกับเครื่องกรองอากาศ หรือในการอาบน้ำ ใช้สูดดมจากขวด หรือผสมกับน้ำมันอื่นแล้วทาบนผิวโดยตรง
ประโยชน์ที่อาจมีต่อสุขภาพ
- ช่วยรักษาสิว
- ชะลอความชรา
- เพิ่มสมาธิ
- บรรเทาความกังวล
- กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน
- ไล่แมลง
- เพิ่มความแข็งแรงทนทาน
- กระตุ้นการถ่ายเทน้ำเหลือง เพื่อช่วยลดเซลลูไลต์
- บรรเทาอาการปวดคอ
- ลดการปวดศีรษะไมเกรน
- ดึงของเสียออกจากผิว
- บรรเทาอาการบวมน้ำ
- ช่วยลดอาการวัยทอง
- ช่วยรักษาการติดเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย
- บำรุงสุขภาพผมผิวและเล็บ
น้ำมันหอมระเหยที่นิยมกัน
- โหระพา ช่วยให้ตื่นตัว
- คาโมมายล์ ผ่อนคลายใครความเครียด
- อบเชย มีพลัง กระตุ้นอารมณ์ทางเพศ
- เจอราเนียม สมดุลฮอร์โมนในผู้หญิง
- จูนิเปอร์ ขับปัสสาวะ กระตุ้นการไหลเวียนโลหิต
- ลาเวนเดอร์ ปัญหาผิวหนัง ปวดกล้ามเนื้อ คลายเครียด
- ดอกส้ม สงบ คลายกังวล บำรุงผิว
- พิมเสนต้น ลดอาการอักเสบที่ผิวหนัง
- โรสวู้ด ลดการซึมเศร้า
- ไม้จันทน์ กระตุ้นภูมิคุ้มกัน กระตุ้นอารมณ์ทางเพศ
- ทีทรี ต่อต้านเชื้อรา เชื้อไวรัส และแก้สิว
- กระดังงา ผ่อนคลาย ลดความดันโลหิต ลดอารมณ์แปรปรวน
ข้อควรระวัง: ไม่ควรนำน้ำมันหอมระเหยมารับประทาน น้ำมันหอมระเหยบางชนิดควรเรียกเลี่ยงขณะตั้งครรภ์รวมทั้งผู้ที่เป็นหอบหืด ลมชัก หรือโรคประจำตัวอื่นๆ ควรปรึกษาแพทย์แพทย์องค์รวมที่เชื่อถือได้หรือแพทย์ธรรมชาติบำบัดที่เกี่ยวกับความปลอดภัยของสารประกอบแต่ละตัว ก่อนเริ่มใช้น้ำมันเหล่านี้ เก็บให้พ้นมือเด็ก น้ำมันหลายชนิดอาจเป็นพิษได้ แม้ในปริมาณเพียงเล็กน้อย
ปรากฎว่า ไม่ควรนำน้ำมันหอมระเหยมาทาบนผิวโดยไม่ทำให้เจือจางก่อน
ทิงเจอร์ (Tincture)
ทิงเจอร์หรือยาดองเป็นวิธีที่ช่วยให้รับประทานสมุนไพรได้สะดวก บรรจุในขวดขนาด 1 ออนซ์พร้อมหลอดหยด ทำให้ง่ายต่อการพกพา คุณจึงสามารถรับประทานสมุนไพรได้ทุกเวลาที่ต้องการ สมุนไพรในรูปแคปซูลก็สะดวกในการใช้เช่นกัน แต่สาระสำคัญในสมุนไพรมักแตกตัวหรือถูกดูดซึมได้ยาก ทิงเจอร์จะถูกดูดซึมทันทีที่เข้าสู่ปากแต่แคปซูลจะต้องผ่านการย่อยในกระเพาะก่อน
ในการรับประทานทิงเจอร์ควรลองเริ่มรับประทานจากไม่กี่หยดก่อนเพื่อให้มั่นใจว่าคุณไม่แพ้หลังจากนั้นคุณจึงค่อยๆ เพิ่มขนาดยาตามที่ต้องการ บ่อยครั้งที่คุณอาจต้องใช้ปริมาณถึงสามถึงสี่หลอดหยดเต็มๆ เพื่อให้ได้ผลที่ต้องการ
ควรทราบให้แน่ชัดว่าสมุนไพรนั้นมีฤทธิ์อย่างไรก่อนที่จะรับประทาน โดยทั่วไปแล้วหากคุณรับประทานฮอร์โมน ยารักษาไทรอยด์ ยาในกลุ่มแอนติโคลเนอร์จิก และยาปฏิชีวนะควรปรึกษาแพทย์ก่อนที่จะรับประทานสมุนไพรร่วม
แพทย์ธรรมชาติบำบัดและผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรส่วนใหญ่เชื่อว่าสมุนไพรจะทำงานได้ดีที่สุดหากรับประทานในปริมาณต่ำ แต่สม่ำเสมอเป็นระยะเวลานาน ขนาดที่เด็กรับประทานจะเป็นหนึ่งในสามถึงครึ่งหนึ่งของผู้ใหญ่แต่แนะนำให้ปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรก่อนที่จะให้เด็กรับประทานสมุนไพรใดๆ
เก็บทิงเจอร์ในที่เย็นและไม่โดนแสง แอลกอฮอล์ในทิงเจอร์จะทำหน้าที่เป็นสารกันเสียหากเก็บให้ผลจากความร้อนแสงแดดและอากาศทิ้งเจอจะคงความสดใหม่ได้ เป็นปี
ทิงเจอร์ที่พบได้บ่อยและส่วนประกอบสมุนไพร
- ทิงเจอร์สำหรับกระตุ้นสมอง: ใบแปะก๊วย ใบบัวบก เบลส์ทิสเซิล โสมไซบีเรีย
- ทิงเจอร์ที่จะช่วยให้สงบ: แคทนิป คาโมมายล์ คัมฟรีย์ เอลเดอร์เบอร์รี่ อีฟนิ่งพริมโรส ฮิซซอป ดอกมะลิ จูนิเปอร์เบอร์รี่ เลม่อนบาล์ม ดอกเสาวรส ดอกกุหลาบ สลิปเปอร์รี่เอล์ม เวอร์เวน ไวโอเลต
- ทิงเจอร์สำหรับชะล้าง: รากหญ้าเจ้าชู้ รากบัคธอร์น ใบชาพาร์ราล รากแดนดิไลออน เน็ตเทิล มิลค์ทิสเซิล รากขิง
- ทิงเจอร์บำรุงทั่วไป: ใบแบล็กเบอร์รี่ คัมฟรีย์ แดนดิไลออน โสม ดอกมะลิ เน็ตเทิล พิมเสนต้น ใบราสเบอร์รี่
- ทิงเจอร์กระตุ้นให้กระชุ่มกระชวย: โหระพา เบย์ ดอกดาวเรือง ตะไคร้หอม เฟนเนล ดอกลาเวนเดอร์ เลมอนเวอร์บีนา มินต์ โรสแมรี่ เสจ ซาโวรี่ ไธม์
- ทิงเจอร์สำหรับกล้ามเนื้อและข้อ: เบย์ จูนิเปอร์เบอร์รี่ มักเวิร์ท ออริกาโน เสจ
หากคุณเห็นว่าบทความนี้มีประโยชน์และอยากอ่านเกี่ยวกับหัวข้อนี้เพิ่มเติม สามารถสนับสนุน ดร.เอิร์ล มินเดลล์ (ผู้แต่ง) พญ. ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล (แปล) ได้โดยการซื้อหนังสือวิตามินไบเบิล
