สวัสดีค่ะคุณหมอ หนูหงุดหงิด อารมณ์ร้อน โมโหร้าย เอาแต่ใจ ไม่ฟังใคร ชอบอยุ่คนเดียวเงียบๆ ไม่ชอบที่คนเยอะๆ รำคานคนที่พูดมาก(มากกว่าที่เราถาม) บางครั้งจะเศร้าจนนั่งร้องไห้คนเดียว ไม่เข้าใจตัวเองว่าเป็นอะไร แล้วต้องแก้อารมณ์แบบนี้ยังไง คนรอบข้างก็บอกว่าทำไมอารมณ์ร้อนกว่าปกติมาก ต้องทำยังไงดีค่ะ

สวัสดีครับ
การที่มีอารมณ์ร้อน หงุดหงิดโมโหง่ายกว่าปกตินั้นอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุครับ เช่น
- ขาดทักษะในการควบคุมอารมณ์ที่ดีพอ
- อารมณ์ที่แปรปรวนตามรอบเดือน
- โรคอารมณ์สองขั้ว
- โรคซึมเศร้า
- โรคระเบิดอารมณ์เป็นครั้งคราว (Intermittent explosive disorder)
- โรคสมาธิสั้น
- ความผิดปกติของบุคลิกภาพบางอย่าง

ถ้าหากปัญหาการควบคุมอารมณ์นั้นเป็นอย่างต่อเนื่องและส่งผลให้เกิดปัญหาในการใช้ชีวิตแล้ว หมอก็แนะนำว่าควรไปปรึกษาจิตแพทย์เพื่อตรวจประเมินอาการเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุและให้ความช่วยเหลือเพิ่มเติมก่อนครับ

ส่วนในระหว่างนี้ก็อาจฝึกการควบคุมอารมณ์อย่างง่ายๆ โดยการใช้การกำหนดลมหายใจเข้าออกลึกๆ ยาวๆ เมื่อรู้สึกว่ามีอารมณ์หงุดหงิด โมโห ก็อาจเป็นทางหนึ่งที่ช่วยให้การควบคุมอารมณ์ในเบื้องต้นดีขึ้นได้ครับ

ปัญหาทางด้านอารมณ์ อาจเป็นอาการได้ในหลายโรคนะคะ เช่น ซึมเศร้า ไบโพลาร์ สมาธิสั้น ความผิดปกติทางบุคลิกภาพและการปรับตัว เป็นต้น

ในกรณีที่มีอารมณ์เศร้า ร่วมกับอารมณ์หงุดหงิดง่าย ในกรณีนี้อาจสงสัยภาวะซึมเศร้า เบื้องต้นลองทำแบบประเมินอาการซึมเศร้าดังนี้นะคะ
ให้สำรวจอาการภายใน 2 สัปดาห์ รวมวันนี้ มีอาการเหล่านี้เกิน 7 ข้อ และเป็นต่อเนื่องเกือบทุกวันหรือไม่นะคะ
1.เบื่อหน่าย ไม่มีความสุข
2.ท้อแท้ เศร้า
3.อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
4.นอนไม่หลับ /หลับมากเกินปกติ
5.เบื่ออาหาร/ทานได้เยอะกว่าปกติ
6.ขาดสมาธิ /เหม่อลอย /ขี้ลืม
7.หงุดหงิด กระสังกระส่าย
8.รู้สึกไร้ค่า ขี้น้อยใจ
9.อยากตาย / อยากทำร้ายตัวเองให้บาดเจ็บ

หากประเมินแล้วอาการเข้าข่ายแนะนำพบจิตแพทย์ ประเมินอาการอื่นๆเพิ่มเติม วินิจฉัยโรคให้แน่ชัดแล้วรับการรักษาตามแนวทางที่เหมาะสม จะช่วยให้อาการดีขึ้นนะคะ

สวัสดีครับ

จากที่เล่ามาในเรื่องของการควบคุมอารมณ์ตนเองไม่ค่อยได้ มีอารมณ์ที่แปรปรวน รู้สึกว่าตนเองเอาแต่ใจ รำคาญคนอื่นๆ ซึ่งตรงนี้ผมค่อนข้างสัมผัสได้นะครับว่าคุณค่อนข้างมีความสับสนในตนเอง และสิ่งหนึ่งที่ผมอยากทราบก็คือคุณคิดว่าคุณเริ่มมีอาการเหล่านี้ตั้งแต่เมื่อไหร่ และพอจะนึกย้อนไปได้ไหมครับว่าอะไรเป็นตัวที่ทำให้เรามีอาการเหล่านี้เกิดขึ้นมา

ถึงแม้ว่าอาการเหล่านี้จะไม่ได้มากระทบกับชีวิตประจำวันของคุณมากนัก แต่ผมคิดว่าการอยู่ในสภาวะสับสนและเปราะบางตรงนี้ ก็ดูว่ามีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนแปลงไปสู่สภาวะทางจิตอื่นๆ เช่น ภาวะโรคซึมเศร้า หรือวิตกกังวลได้นะครับ ด้วยเหตุนนี้เอง ผมจึงมองว่า การเข้ารับการประเมินจากจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา น่าจะเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับคุณในการได้ทบทวนตนเองและเรียนรู้ในการรับมือกับอารมรณ์และความไม่พอใจต่างๆที่จะเข้ามาได้ครับ

นอกจากการเข้าพบกับผู้เชี่ยวชาญแล้ว ในเบื้องต้น การฝึกสมาธิจะช่วยให้เรามีการควบคุมตนเองได้ดีขึ้น พร้อมทั้งสภาพจิตใจที่ดีก็จะช่วยให้เราไม่อ่อนไหวไปตามอารมณ์ที่เกิดขึ้นได้ครับ ดังนั้นในการปรับสภาพจิตใจ ก็สามารถทำได้โดยลองมองดูกิจกรรมที่สามารถทำเป็นประจำได้เช่น การออกลังกาย การฟังเพลง หรือการทำงานอดิเรกบางอย่าง ทานอาหารให้ครบหมู่ ออกไปทานของอร่อยๆบ้าง ซึ่งตรงนี้ก็จะเป็นส่วนหนึ่งที่มีส่วนช่วยให้ความตึงเครียดในตัวคุณลดน้อยลงได้ คล้ายๆกับการพักฟื้นให้สภาพจิตใจของตนเองค่อยๆมีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น ซึ่งการดูแลตนเองควบคู่กันไปด้วยกับการรับการช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต จะเป็นการช่วยให้คุณสามารถรับมือกับเรื่องต่างๆที่เข้ามาในชีวิตได้ในระยะยาวอีกด้วยครับ

สุดท้ายนี้หากรู้สึกว่าต้องการจะพูดคุยกับใครซักคนหนึ่งแต่ยังไม่ต้องการที่จะพบกับจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา สายด่วนสุขภาพจิต 1323 ก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่คุณจะสามารถโทรเข้าไปพูดคุยกับเจ้าหน้าที่ได้ซึ่ง ข้อเสียคืออาจจะต้องมีการรอสายที่นานในบางช่วงเวลาครับ

การรักษาโรคทางจิตเวชนั้นจำเป็นต้องได้รับการตรวจประเมินอาการจากจิตแพทย์โดยตรงก่อนครับ เนื่องจากโรคทางจิตเวชหลายโรคมีลักษณะอาการที่ค่อนข้างคล้ายกัน การประเมินอาการด้วยตนเองอาจทำให้เกิดการวินิจฉัยที่ผิดพลาดและทำให้มีการรักษาที่ไม่ถูกต้องตามมาได้ครับ

ในกรณีที่อาศัยอยู่ที่ต่างประเทศก็อาจต้องไปพบจิตแพทย์ที่โรงพยาบาลในต่างประเทศก่อน หรืออีกทางเลือกหนึ่งก็อาจลองปรึกษาจิตแพทย์ทาง Video call ก่อนได้ซึ่งในปัจจุบันก็มีอยู่หลายเว็บไซต์ที่ให้บริการอยู่ครับ แต่ในกรณีนร้อาจมีข้อจำกัดในการสั่งจ่ายยาและการให้การรักษาที่ต่อเนื่องครับ