อาการท้องเสีย (Diarrhea) อย่างเช่น ปวดท้อง ถ่ายเหลวเป็นน้ำ บางทีอาจถ่ายวันละหลายๆ ครั้งจนหมดแรงแทบเดินไม่ไหว เป็นอาการที่พบได้บ่อยๆ ซึ่งส่วนมากจะเกิดจากการทานอาหารไม่สะอาด มีเชื้อโรคปนเปื้อน แต่บางครั้งก็เกิดจากสาเหตุอื่นได้เช่นกัน อาการท้องเสียมักสร้างความทรมานและความลำบากในชีวิตประจำวันโดยไม่มีอันตรายมากนัก แต่บางครั้งถ้าอาการรุนแรงมากก็อาจส่งผลร้ายแรงต่อร่างกายได้
อาการท้องเสียมีอะไรบ้าง?
อาการโดยทั่วไปคือถ่ายเหลวเป็นน้ำเกินกว่า 3 ครั้ง ภายใน 1 วัน อาจมีอาการปวดบิดเกร็งท้อง คลื่นไส้ อาเจียน และถ่ายเป็นมูกเลือดได้บ้าง ซึ่งอาการเหล่านี้นับว่าเป็นอาการธรรมดาที่ไม่รุนแรง แต่หากมีอาการแทรกซ้อนอื่นๆ ดังต่อไปนี้ ให้พึงระวังไว้ว่าอาการท้องเสียของเราอาจไม่ใช่อาการธรรมดาอีกต่อไป โดยเฉพาะในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ เพื่อความปลอดภัยควรไปหาหมอโดยด่วน
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
- ท้องเสียติดต่อกันเกินกว่า 1 สัปดาห์ โดยไม่ทราบสาเหตุ
- มีอาการขาดน้ำจากการท้องเสียรุนแรง เช่น อ่อนเพลียมาก กล้ามเนื้ออ่อนแรง ปากแห้ง ตาลึกโบ๋
- ถ่ายอุจจาระเป็นมูกเลือด อุจจาระมีสีดำ หรืออุจจาระเหลวเหมือนน้ำซาวข้าว
- ตัวร้อน มีไข้สูงกว่า 39 องศา
สาเหตุของท้องเสีย
- เกิดจากการติดเชื้อ
ปัจจัยหลักที่ทำให้เกิดท้องเสีย คือการทานน้ำและอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรค เชื้อที่สามารถก่อโรคท้องเสียได้มีหลายชนิด ได้แก่ แบคทีเรีย สายพันธุ์ E.coli, Salmonella spp., Vibrio spp. และ Shigella spp. เป็นต้น เชื้อไวรัส เช่น Rotavirus และ Norovirus ซึ่งมักก่อโรคท้องร่วงในเด็ก เชื้อปรสิตและอะมีบา เช่น E.histolytica, G.lamblia และพยาธิในลำไส้ เป็นต้น
- ทางเดินอาหารผิดปกติ
โรคในทางเดินอาหารที่ทำให้มีอาการท้องเสีย ได้แก่ โรคลำไส้อักเสบ ลำไส้แปรปรวน เกิดแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ และมะเร็งลำไส้ เป็นต้น
- แพ้อาหาร
บางคนอาจขาดเอนไซม์ในการย่อยอาหารบางชนิด เมื่อทานอาหารเหล่านั้นเข้าไปจะเกิดอาการท้องเสียได้ เช่น ผู้ที่แพ้แลคโทสในนม เมื่อดื่มนมจะท้องเสีย หรือผู้ที่แพ้กลูเทนก็มักมีอาการท้องร่วงเมื่อทานอาหารที่มีกลูเทนรวมอยู่ หรือแม้แต่การทานอาหารรสจัด ในบางคนอาจเกิดความระคายเคืองกับเยื่อบุทางเดินอาหาร ทำให้มีอาการท้องเสียได้เช่นกัน
- เป็นผลข้างเคียงจากยา
ยาหลายชนิดมีผลให้เกิดอาการท้องเสียได้ เช่น ยาเคมีบำบัดรักษามะเร็ง ยากดภูมิคุ้มกัน และยาปฏิชีวนะ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
- ภูมิคุ้มกันบกพร่อง
หากมีอาการท้องเสียเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ ให้สงสัยว่าอาจเกิดจากภูมิคุ้มกันร่างกายบกพร่องได้ เช่น เป็นโรคเบาหวาน หรือมีเชื้อ HIV
บกพร่องได้ เช่น เป็นโรคเบาหวาน หรือมีเชื้อ HIV
การรักษาอาการท้องเสีย
อาการท้องเสียหากไม่รุนแรงจะสามารถหายเองได้ เมื่อร่างกายกำจัดเชื้อก่อโรคและสารพิษออกได้หมด วิธีรักษาและปฐมพยาบาล คือการให้สารน้ำและเกลือแร่ทดแทน เนื่องจากร่างกายสูญเสียไปจากการถ่ายหลายครั้ง ดังนั้น หากมีอาการท้องเสีย อันดับแรกควรดื่มน้ำเกลือหรือเครื่องดื่มเกลือแร่บ่อยๆ เพื่อไม่ให้ร่างกายขาดน้ำและแร่ธาตุ ซึ่งถือเป็นภาวะที่อันตรายมากถึงชีวิต นอกจากนี้ อาจทานยาอื่นๆ ตามคำแนะนำของแพทย์ เช่น ผงถ่านกำจัดสารพิษ และยาปฏิชีวนะในกรณีที่มีการติดเชื้อแบคทีเรีย
นอกจากนี้ แนะนำว่าระหว่างมีอาการควรทานอาหารอ่อนที่ย่อยง่าย เช่น โจ๊ก ซุป ควรหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ คาเฟอีน อาหารรสจัด เพื่อไม่ให้ระบบย่อยอาหารและระบบขับถ่ายทำงานหนักเกินไป
การป้องกันท้องเสีย
- ทานอาหารที่สะอาดและปรุงสุก ควรหลีกเลี่ยงการทานอาหารเก็บค้างคืน อาหารสุกๆ ดิบๆ และมีกรรมวิธีการปรุงที่ไม่สะอาด
- รักษาสุขอนามัยของร่างกาย โดยหมั่นล้างมือให้สะอาด รวมถึงดูแลที่อยู่อาศัย ภาชนะใส่อาหารและอุปกรณ์ทานอาหารให้สะอาดอยู่เสมอ
- งดทานอาหารที่ทานแล้วถ่ายท้อง เช่น คนที่แพ้แลคโทสควรลดการทานนมวัว แต่หันมาทานนมถั่วเหลือง หรือนมที่ปราศจากแลคโทสแทน รวมถึงบางคนอาจต้องลดอาหารรสจัด เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และเครื่องดื่มคาเฟอีนด้วย
