กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
ทีมแพทย์ HD
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
ทีมแพทย์ HD

ริดสีดวงทวารหนักคืออะไร?

ริดสีดวงเกิดจากอะไร ปัจจัยใดที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรค วิธีการป้องกันและรักษา
เผยแพร่ครั้งแรก 24 ต.ค. 2018 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 1 ก.ค. 2019 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
ริดสีดวงทวารหนักคืออะไร?

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ริดสีดวงทวารเกิดจากการโป่งพองของเส้นเลือดดำที่อยู่บริเวณทวารหนัก หรือไส้ตรงส่วนล่าง สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งภายในและภายนอก โดยเฉพาะประเภทหลังซึ่งเป็นภาวะที่พบบ่อยที่สุดและมักจะทำให้เกิดปัญหามากที่สุด
  • อาการของโรคริดสีดวงทวารหนัก เช่น คันอย่างรุนแรงรอบๆ รูทวาร ระคายเคือง หรือเจ็บที่รอบๆ รูทวาร มีก้อนที่คัน หรือเจ็บใกล้กับทวารหนัก เจ็บเวลาขับถ่าย มีเลือดออกระหว่างขับถ่าย หรือหลังขับถ่าย
  • การยกของหนักบ่อยๆ เป็นโรคอ้วน หรือใช้งานร่างกายหนักเรื้อรัง สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคริดสีดวงทวารหนัก และการยืนนานๆ โดยไม่พักก็สามารถทำให้เกิดริดสีดวงทวารได้เช่นกัน
  • ป้องกันการเกิดริดสีดวงทวารด้วยการรับประทานอาหารที่มีเส้นใยอาหารมากๆ หลีกเลี่ยงการเบ่งขณะถ่าย การกลั้นอุจจาระ ดื่มน้ำเพิ่มขึ้นเพื่อช่วยให้อุจจาระไม่แข็ง หลีกเลี่ยงการใช้กระดาษชำระที่มีเนื้อหยาบเวลาทำความสะอาดหลังอุจจาระ
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจและรักษาริดสีดวงทวาร

ริดสีดวงทวารเกิดจากการโป่งพองของเส้นเลือดดำที่อยู่บริเวณทวารหนัก หรือไส้ตรงส่วนล่าง สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งภายในและภายนอก โดยริดสีดวงทวารที่อยู่ภายในจะเกิดภายในทวารหนัก หรือไส้ตรง ในขณะที่ริดสีดวงทวารที่เกิดภายนอกจะอยู่ด้านนอกของรูทวารหนัก

ริดสีดวงทวารหนักภายนอกเป็นภาวะที่พบบ่อยที่สุด และมักจะทำให้เกิดปัญหามากที่สุด โดยสามารถทำให้เกิดอาการปวด คันอย่างรุนแรง และนั่งลำบากได้ อย่างไรก็ตาม โรคนี้สามารถรักษาให้หายได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

มีรายงานว่า ประมาณ 50% ของผู้มีอายุ 50 ปี มักเคยมีอาการของโรคริดสีดวงทวาร ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรค ได้แก่ อายุที่มากขึ้น ท้องเสีย ตั้งครรภ์ โรคก้อนเนื้องอกบริเวณอุ้งเชิงกราน การเบ่ง การนั่งนาน ท้องผูกเรื้อรัง ยาต้านเกล็ดเลือด และยาละลายลิ่มเลือด

ลักษณะอาการโรคริดสีดวงทวารหนัก

  • อาการคันอย่างรุนแรงรอบๆ รูทวาร
  • มีการระคายเคือง หรือเจ็บที่รอบๆ รูทวาร
  • มีก้อนที่คัน หรือเจ็บใกล้กับทวารหนัก
  • กลั้นอุจจาระไม่ได้
  • เจ็บเวลาขับถ่าย
  • มีเลือดออกระหว่างขับถ่าย หรือหลังขับถ่าย

ถึงแม้ว่า ริดสีดวงทวารจะทำให้เกิดอาการเจ็บ แต่ก็ไม่ได้เป็นโรคที่รุนแรงถึงชีวิต และมักจะหายได้เอง แม้จะไม่ได้พบแพทย์ อย่างไรก็ตาม หากเป็นบ่อยๆ อาจทำให้เกิดภาวะซีดจากเลือดที่ออก หรือทำให้เกิดอาการอ่อนเพลียได้ แต่ก็พบได้น้อย 

ภาวะแทรกซ้อนโรคริดสีดวงทวารหนัก

ภาวะแทรกซ้อนจากโรคริดสีดวงทวารหนักนั้นพบได้น้อย แต่อาจจะประกอบด้วย

  • ลิ่มเลือดในเส้นเลือดดำ
  • เลือดออก
  • ซีดจากการขาดธาตุเหล็กซึ่งเกิดจากการเสียเลือด

สาเหตุที่ทำให้เกิดริดสีดวงทวารหนัก

ปัจจุบันผู้เชี่ยวชาญยังไม่สามารถสรุปได้ว่าโรคนี้เกิดจากอะไร โดยปัจจัยที่อาจเกี่ยวข้องประกอบด้วย

  • การเบ่งขณะถ่าย
  • ภาวะแทรกซ้อนจากการมีท้องผูกเรื้อรัง
  • การนั่งนานๆ โดยเฉพาะการนั่งถ่ายอุจจาระ
  • มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคนี้มาก่อน

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคริดสีดวงทวารหนัก

  • โรคริดสีดวงทวารสามารถส่งผ่านทางพันธุกรรมจากพ่อแม่มายังลูกได้ ดังนั้นหากพ่อแม่ของคุณเป็นโรคนี้ คุณก็จะมีความเสี่ยงในการเป็นโรคนี้เพิ่มขึ้นเช่นกัน 
  • การยกของหนักบ่อยๆ เป็นโรคอ้วน หรือใช้งานร่างกายหนักเรื้อรัง สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคริดสีดวงทวารหนัก และการยืนนานๆ โดยไม่พักก็สามารถทำให้เกิดริดสีดวงทวารได้เช่นกัน  
  • การมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก และท้องเสียบ่อยๆ อาจทำให้ความเสี่ยงในการเป็นริดสีดวงทวารเพิ่มขึ้น
  • หญิงตั้งครรภ์อาจจะมีแนวโน้มเกิดริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์เพิ่มขึ้น เนื่องจากมดลูกที่โตขึ้นจะไปกดเส้นเลือดดำของลำไส้ใหญ่ และทำให้เส้นเลือดดำโป่งพองได้

การวินิจฉัยโรคริดสีดวงทวารหนัก

บางครั้งการตรวจด้วยการดูที่ทวารหนักก็อาจเพียงพอต่อการวินิจฉัย แต่เพื่อยืนยันความผิดปกติที่เกิดขึ้น แพทย์จะทำการตรวจทางทวารหนักด้วยนิ้ว หากพบความผิดปกติอาจมีการส่งตรวจเพิ่มเติม เช่น การส่องกล้องทางทวารหนักเพื่อให้เห็นภายในของทวารหนักได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

การรักษาโรคริดสีดวงทวารหนัก

การรักษาริดสีดวงทวารหนักประกอบด้วยการรักษาที่บ้าน และที่โรงพยาบาล

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

การรักษาที่บ้าน

1. วิธีการบรรเทาอาการปวด

มียาทาหลายชนิด เช่น ครีมไฮโดรคอร์ติโซน (Hydrocortisone cream) หรือครีมทาริดสีดวงที่สามารถช่วยลดอาการปวดได้  นอกจากนั้นการแช่ก้นในน้ำร้อนวันละ 10-15 นาที ก็สามารถช่วยบรรเทาอาการปวดได้เช่นกัน 

หรืออาจจะนั่งทับขวดน้ำร้อน เพื่อบรรเทาอาการปวดของริดสีดวงทวารหนักที่อยู่ด้านนอกก็ได้ 

หากมีอาการปวดมากให้ใช้ยาเหน็บแก้ปวด ขี้ผึ้ง หรือครีม ก็สามารถช่วยลดอาการแสบและคันได้

นอกจากนี้การประคบเย็นที่ก้นอาจช่วยลดอาการบวมจากริดสีดวงได้ ส่วนการใช้ยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล ไอบูโพรเฟ่น (Ibuprofen) หรือแอสไพรินก็สามารถลดอาการปวด หรือไม่สบายตัวได้เช่นกัน

2. รับประทานอาหารที่มีเส้นใยอาหารมากๆ

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจและรักษาริดสีดวงทวารวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 970 บาท ลดสูงสุด 46%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

หากมีอาการท้องผูก คุณสามารถรับประทานอาหารที่มีเส้นใยอาหารมากๆ หรืออาหารเสริมที่เป็นเส้นใยอาหาร เพื่อช่วยทำให้อุจจาระนิ่มลง

หัตถการทางการแพทย์

หากใช้การรักษาที่บ้านแล้วยังไม่ดีขึ้น แพทย์อาจแนะนำให้ใช้หนังยางชนิดพิเศษหัวริดสีดวงทวาร เพื่อตัดเส้นเลือดที่มาเลี้ยงที่ริดสีดวงทวาร จากนั้นริดสีดวงจะค่อยๆ เหี่ยวลง หัตถการนี้ต้องทำโดยแพทย์เท่านั้น ห้ามทำเองที่บ้านเด็ดขาด

หากวิธีนี้ไม่เหมาะสำหรับคุณ แพทย์อาจจะใช้ยาฉีดยาเข้าไปที่เส้นเลือดโดยตรง ซึ่งจะทำให้ริดสีดวงนั้นมีขนาดเล็กลง

การป้องกันโรคริดสีดวงทวารหนัก

ในการป้องกันการเกิดริดสีดวงทวารนั้น สามารถทำได้ง่ายๆ ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมดังนี้

  • หลีกเลี่ยงการเบ่งขณะถ่าย และไม่กลั้นอุจจาระ
  • ดื่มน้ำเพิ่มขึ้นเพื่อช่วยให้อุจจาระไม่แข็ง 
  • การออกกำลังกายเป็นประจำช่วยป้องกันการท้องผูกได้ 
  • อย่านั่งนานๆ โดยเฉพาะบนพื้นผิวที่แข็ง เช่น คอนกรีต กระเบื้อง 
  • การรับประทานอาหารที่มีเส้นใยอาหารสูงสามารถช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดริดสีดวงทวารได้ เนื่องจากเส้นใยอาหารสามารถช่วยให้อุจจาระนุ่มลง และทำให้ขับถ่ายได้ง่ายขึ้น ตัวอย่างอาหารที่มีเส้นใยอาหารสูง เช่น

ข้อควรระวัง

  • ผู้ที่เป็นโรคริดสีดวงทวารหนักต้องรักษาสุขอนามัยให้ดี เช่น ทำความสะอาดทวารหนักด้วยน้ำอุ่นระหว่างที่อาบน้ำทุกวัน แต่อย่าใช้ "สบู่" เพราะสบู่สามารถกระตุ้นให้เกิดริดสีดวงทวารได้
  • ควรหลีกเลี่ยงการใช้กระดาษชำระที่มีเนื้อหยาบเวลาทำความสะอาดหลังอุจจาระ เพราะอาจทำให้ทวารหนักระคายเคืองได้ 

ผู้ป่วยโรคริดสีดวงทวารควรใช้ยาและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เช่น ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีเส้นใยมากๆ ดื่มน้ำมากๆ หลีกเลี่ยงการนั่งเป็นเวลานานๆ จะช่วยลดอาการของโรค และทำให้ผลลัพธ์ในการรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจและรักษาริดสีดวงทวาร จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


2 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
The prevalence of hemorrhoids in adults., Riss S, Weiser FA, Schwameis K, Riss T, Mittlböck M, Steiner G, Stift A, Int J Colorectal Dis. 2012 Feb;27(2):215-20. Epub 2011 Sep 20.
The prevalence of hemorrhoids and chronic constipation. An epidemiologic study., Johanson JF, Sonnenberg A , Gastroenterology. 1990;98(2):380.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป