ยาจิตเวช คืออะไร? วิธีใช้และคำเตือนการใช้ยา

ยาจิตเวช คืออะไร? วิธีใช้และคำเตือนการใช้ยา
เผยแพร่ครั้งแรก 24 ก.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 2 นาที
ยาจิตเวช คืออะไร? วิธีใช้และคำเตือนการใช้ยา


แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

ยาจิตเวช เป็นกลุ่มยาที่ใช้สำหรับรักษาโรคจิตเภท (Schizophrenia) แต่ยากลุ่มนี้ก็สามารถใช้รักษาโรคจิตเวชอื่น ๆ เช่น โรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar disorder) โรควิตกกังวล และโรคซึมเศร้าได้เช่นกัน

ยาจิตเวชในกลุ่มเก่า (Typical antipsychotics) เริ่มมีใช้มาตั้งแต่ในช่วงกลางทศวรรษ 1950 ในขณะที่ยาจิตเวชในกลุ่มใหม่ (Atypical antipsychotics) นั้นเริ่มมีการพัฒนาขึ้นในช่วงปี 1990 โดยยากลุ่มนี้ทำงานโดยการยับยั้งสารโดปามีน (Dopamine) ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทตัวหนึ่งในสมอง ตัวยาที่ใช้กันมีทั้งในรูปแบบเม็ด แคปซูล ยาน้ำ และยาฉีด (ที่ออกฤทธิ์ได้ยาวนาน)

ยาจิตเวชที่ใช้บ่อย

ตัวอย่างยาจิตเวชที่ใช้บ่อย เช่น

ผลข้างเคียงของยาจิตเวช

ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้จากการใช้ยาจิตเวช ได้แก่

  • ง่วงนอน
  • มึนงง
  • หัวใจเต้นเร็ว
  • เห็นภาพไม่ชัด
  • ท้องผูก
  • ผื่นขึ้นที่ผิวหนัง
  • แพ้แสง
  • ประจำเดือนมาผิดปกติในผู้หญิง
  • น้ำหนักเพิ่มหรือมีการเปลี่ยนแปลงของกระบวนการสร้างพลังงานของร่างกาย
  • กล้ามเนื้อกระตุก
  • มือสั่น
  • อยู่ไม่สุข

คำเตือนในการใช้ยาและการใช้ยาให้ปลอดภัย

  • การใช้ยาจิตเวชกลุ่มเก่าเป็นเวลานานทำให้เกิดการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติ หรือที่เรียกว่า Tardive dyskinesia (TD) ซึ่งไม่สามารถรักษาได้ โดยจากข้อมูลของสถาบันจิตเวชแห่งชาติพบว่ามีผู้ป่วยประมาณ 5% ที่เกิดภาวะดังกล่าวในแต่ละปี 
  • ไม่แนะนำให้ใช้ยาจิตเวชกลุ่มเก่าในผู้สูงอายุที่มีภาวะความจำเสื่อม เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคเส้นเลือดในสมอง และเสียชีวิตได้
  • ยาจิตเวชที่ชื่อโคลซาปีน (Clozapine) เป็นยาที่มีประสิทธิภาพสูงมาก แต่อาจทำให้เกิดการลดจำนวนของเม็ดเลือดขาวในเลือดที่มีหน้าที่ช่วยต่อสู้การติดเชื้อภายในร่างกาย จึงควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับความเสี่ยงนี้ก่อนเริ่มใช้ยาฃ
  • ยาจิตเวชอาจเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดภาวะคอเลสเตอรอลสูงหรือเป็นโรคเบาหวานในอนาคต คุณควรแจ้งเกี่ยวกับปัญหาทางสุขภาพกายทั้งหมดของคุณก่อนเริ่มใช้ยาในกลุ่มนี้ 
  • ก่อนใช้ยานี้ควรแจ้งให้แพทย์ทราบถึงการใช้ยา วิตาวิน อาหารเสริม หรือสมุนไพรชนิดใดก็ตาม 
  • ไม่แนะนำให้ขับรถหรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้ความระมัดระวังจนกว่าจะรู้ว่ายาจิตเวชมีผลข้างเคียงต่อตัวเองอย่างไรบ้าง
  • ควรปฏิบัติตามวิธีการใช้ยาที่ระบุไว้บนใบสั่งยาหรือภายในกล่องผลิตภัณฑ์อย่างระมัดระวัง อย่าใช้ยาในปริมาณมากหรือน้อยเกินกว่าที่แนะนำให้ใช้ 
  • ไม่ควรหยุดยาจิตเวชโดยไม่ปรึกษาแพทย์ เพราะแพทย์อาจต้องการให้คุณค่อยๆ หยุดยามากกว่า
  • ควรไปตามนัดหมายของแพทย์ทุกครั้งในระหว่างช่วงที่ใช้ยาจิตเวช เพราะแพทย์อาจมีการส่งตรวจเพื่อตรวจดูการตอบสนองของร่างกายต่อการใช้ยาเป็นประจำ 
  • แจ้งผู้ให้บริการทางการแพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยาจิตเวชอยู่ ก่อนการผ่าตัดใดๆ ซึ่งรวมถึงการทำฟัน

การใช้ยาจิตเวชร่วมกับแอลกอฮอล์

แอลกอฮอล์สามารถทำปฏิกิริยากับยาจิตเวชจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงรุนแรงได้ ระหว่างที่ใช้ยากลุ่มนี้จึงควรหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์

การใช้ยาจิตเวชในหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร

ควรแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณกำลังตั้งครรภ์ วางแผนที่จะตั้งครรภ์ หรือกำลังอยู่ในช่วงให้นมบุตร ก่อนการเริ่มใช้ยาจิตเวช เนื่องจากคุณจำเป็นต้องพูดคุยถึงประโยชน์และโทษที่อาจได้รับจากการใช้ยาในระหว่างการตั้งครรภ์และระหว่างการให้นมบุตร


3 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
ncbi.nlm.nih.gov, Psychiatric medication (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3230235/), 2009 May 29

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)