เพนิซิลินเป็นยาในกลุ่มยาปฏิชีวนะ ซึ่งประกอบไปด้วย เพนิซิลิน จี (Penicillin G; ใช้สำหรับฉีดเข้าหลอดเลือดดำ) เพนิซิลิน วี (Penicillin V; ใช้สำหรับรับประทาน) โปรเคนเพนนิซิลลิน (Procain penicillin) และเบนซาทีนเพนิซิลิน (Benzathine penicillin) (ใช้สำหรับฉีดเข้ากล้ามเนื้อ) ยาเพนนิซิลลินเป็นยาปฏิชีวนะที่ใช้เป็นยากลุ่มแรกซึ่งมีประสิทธิภาพต่อการติดเชื้อแบคทีเรียหลายชนิด ได้แก่ แบคทีเรียกลุ่ม streptococcus และ staphylococcus เพนิซิลินเป็นยาที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน จึงเป็นสาเหตุให้แบคทีเรียบางชนิดดื้อต่อการใช้ยาเพนนิซิลลิน ยาเพนิซิลินถูกค้นพบในปีค.ศ. 1928 โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวสกอตแลนด์ ชื่อ Alexander Fleming มนุษย์เริ่มใช้เพนิซิลินในการรักษาการติดเชื้อในปีค.ศ. 1942 ปัจจุบันมีการเพิ่มประสิทธิภาพของยากลุ่มเพนนิซิลลินซึ่งทำให้มีประสิทธิภาพในการรักษาอาการติดเชื้อแบคทีเรียได้ดียิ่งขึ้นประกอบด้วย กลุ่ม antistaphylococcal penicillins กลุ่ม aminopenicillins และกลุ่ม antipseudomonal penicillins ยาเพนิซิลินเป็นอนุพันธ์ที่ได้จากเชื้อราในกลุ่ม Penicillium
ตัวอย่างยี่ห้อของยา Penicillin ที่มีจำหน่ายในประเทศไทย
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
| Pen V General Drugs House - ยาเม็ด ขนาด 250 มิลลิกรัม - ยาแคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม - ยาน้ำเชื่อม ผงแห้ง ขนาด 125 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร - ยาเม็ด ขนาด 125 มิลลิกรัม | General Drugs House |
| Medic-V - ยาเม็ด ขนาด 250 มิลลิกรัม | บริษัท สหแพทย์เภสัช จำกัด |
| Pen V Utopian - ยาน้ำเชื่อม ผงแห้ง 62.5 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร - ยาน้ำเชื่อม ผงแห้ง 125 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร - ยาเม็ด ขนาด 125 มิลลิกรัม - ยาเม็ด ขนาด 250 มิลลิกรัม | Utopian |
| Pen V-Oral Four CAP - ยาแคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม | Utopian |
| Penvelin - ยาน้ำเชื่อม ผงแห้ง 125 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร - ยาเม็ด ขนาด 250 มิลลิกรัม | Siam Medicare
|
| Penveno - ยาน้ำเชื่อม ผงแห้ง 62.5 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร - ยาน้ำเชื่อม ผงแห้ง 125 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร - ยาแคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม - ยาเม็ด ขนาด 250 มิลลิกรัม | Milano |
| Phenoxymethyl Penicillin - ยาแคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม | บริษัท โอสถอินเตอร์ แลบบอราทอรีส์ จำกัด |
| Suveelin - ยาแคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม | ห้างหุ้นส่วนจำกัด สุพงษ์เภสัช |
โรค และอาการที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยานี้บรรเทา
- ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ Streptococcus ในทางเดินหายใจส่วนบน รวมไปถึง Scarlet fever
- ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ Furospirochete ในช่องปากและลำคอ การติดเชื้อ Staphylococcus ที่ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อน
- ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ pneumococcal ในระบบทางเดินหายใจ และหูชั้นกลางอักเสบ
- ข้องบ่งใช้สำหรับป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำของไข้รูมาติก
- ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อ
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Penicillin
กลไกการออกฤทธิ์ของยาคือ ฟีนอกซีเมทิลเพนิซิลลิน (phenoxymethylpenicillin) หรือ เพนนิซิลลิน (penicillin) เป็นยาต้านแบคทีเรีย ในกลุ่มเพนนิซิลลิน ออกฤทธิ์โดยยับยั้งการบวนการครอสลิงก์ (cross-link) ในขั้นตอนสุดท้ายของกระบวนการสร้างเพปทิโดไกลแคน ผ่านการจับและการยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ทรานส์เพปทิเดส (transpeptidase) บริเวณผิวด้านในของเยื่อหุ้มเซลล์ของแบคทีเรีย เป็นผลให้เกิดการยับยั้งการสังเคราะห์ผนังเซลล์ของแบคทีเรีย เพนนิซิลลินอาจมีฤทธิ์ยับยั้งต่ำลงเมื่อใช้ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียกลุ่ม แกรมลบ เพนนิซิลลินเหมาะสมในการใช้รักษาการติดเชื้อในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง
ข้อบ่งใช้ของยา Penicillin
- ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ Streptococcus ในทางเดินหายใจส่วนบน รวมไปถึง Scarlet fever ยาในรูปแบบยารับประทาน ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 125-250 มิลลิกรัม ทุก 6 ถึง 8 ชั่วโมง เป็นเวลา 10 วัน
- ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ Furospirochete ในช่องปากและลำคอ การติดเชื้อ Staphylococcus ที่ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อน ยารูปแบบรับประทาน ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 250-500 มิลลิกรัม ทุก 6-8 ชั่วโมง
- ข้อบ่งใช้สำหรับการติดเชื้อ pneumococcal ในระบบทางเดินหายใจ และหูชั้นกลางอักเสบ ยาในรูปแบบยารับประทาน ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 250 ถึง 500 มิลลิกรัม ทุก 6 ชั่วโมง
- ข้องบ่งใช้สำหรับป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำของไข้รูมาติก ยาในรูปแบบรับประทาน ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 250 มิลลิกรัม วันละสองครั้ง
- ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อ ยาในรูปแบบรับประทาน ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 250-500 มิลลิกรัม ทุก 6 ชั้วโมง
ข้อปฏิบัติเมื่อลืมรับประทานยา Penicillin
หากลืมรับประทานยาตามเวลาปกติที่รับประทาน ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้จำนวน 1 เม็ดโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ดแทนเม็ดที่ลืมรับประทาน ในกรณีลืมรับประทานยาใกล้กับเวลารับประทานถัดไป ให้รับประทานยาในมื้อถัดไปในขนาด 1 เม็ด โดยข้ามยาในมื้อที่ลืมไปและไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ด
ข้อควรระวังของการใช้ยา Penicillin
- ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่แพ้ยา Penicillin
- ห้ามใช้ยานี้ร่วมกับนาโดลอล (nadolol) และ โพรพาโนลอล (propranolol)
- ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรคหืด ผู้ป่วยโรคลมชัก โรคไตระดับรุนแรง
- ระวังการใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์ และสตรีให้นมบุตร
ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Penicillin
ยานี้อาจก่อให้เกิดอาการที่ไม่พึงประสงค์ ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องเสีย เจ็บปาก เกร็ดเลือดต่ำ เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลต่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ ตับอักเสบ ดีซ่าย อาการแพ้ ผื่นลมพิษ ผื่นแดง
ข้อมูลการใช้ยา Penicillin ในสตรีมีครรภ์และสตรีให้นมบุตร
สำหรับการใช้ยาในสตรีมีครรภ์ ตัวยาจัดอยู่ในกลุ่ม category B คือ ยาค่อนข้างมีความปลอดภัยในการใช้ยาในสตรีมีครรภ์
ประเภทของยาตามองค์การอาหารและยา ประเทศไทย
ยาจัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย จำหน่ายเฉพาะในร้านขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ข้อมูลการเก็บรักษายา Penicillin
เก็บที่อุณหภูมิระหว่าง 20 ถึง 25 องศาเซลเซียส ยาผงสำหรับละลายน้ำ เก็บที่อุณหภูมิระหว่าง 2 ถึง 8 องศาเซลเซียส
สิ่งที่ควรแจ้งแพทย์ เภสัชกร และพยาบาลในการสั่งใช้ยา
แพทย์และเภสัชกรสามารถให้ข้อมูลการใช้ยาอย่างปลอดภัย ผู้ป่วยควรแจ้งข้อมูลเหล่านี้แก่แพทย์หรือเภสัชกรเพื่อประโยชน์ต่อผู้ป่วยและลดความเสี่ยงในการเกิดอันตรายจากการใช้ยา
- แจ้งข้อมูลการใช้ยารักษาโรคประจำตัว ยาที่เพิ่งรับประทานก่อนหน้านี้ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่รับประทาน (รวมถึงวิตามิน และสมุนไพร) ในกรณีมียาประจำตัวจำนวนมาก ให้พกยาเพื่อให้แพทย์หรือเภสัชกรช่วยตรวจสอบก่อนสั่งจ่ายยาใหม่ ไม่ให้เกิดอันตรกิริยาระหว่างยาที่จะได้รับใหม่และยาที่เดิมที่ผู้ป่วยใช้อยู่
- แจ้งประวัติการแพ้ยา หรืออาการแพ้ที่เกิดขึ้นเมื่อใช้ยา ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือแพ้อาหารชนิดใดอยู่ (เนื่องจากยาบางชนิดมีส่วนประกอบของไข่ขาว นม ยีสต์) อาการที่เกิดขึ้น เช่น อาการบวม เกิดผื่น หายใจลำบาก หรือให้นำบัตรแพ้ยา พกติดตัวและแสดงบัตรนี้แก่แพทย์และเภสัชกรก่อนเข้าใช้บริการสุขภาพทุกครั้ง
- แจ้งข้อมูลในกรณีที่มีการตั้งครรภ์ หรือมีแผนที่จะตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เนื่องจากยาบางชนิดส่งผลอันตรายต่อเด็กในครรภ์ หรือสามารถขับออกทางน้ำนมได้
- แจ้งข้อมูลที่จะส่งผลต่อการรับประทานยา เช่น มีปัญหาการกลืนลำบาก มีปัญหาด้านการมองเห็นหรืออ่านฉลากยา วิธีการรับประทานยา เพื่อแพทย์หรือเภสัชกรจะได้ช่วยแก้ไขปัญหาได้อย่างถูกต้อง
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
