โสม เป็นพืชสมุนไพรที่ขึ้นชื่อด้านสรรพคุณทางยา โดยโสมสามารถแบ่งออกเป็นหลายสายพันธุ์ ดังนี้
- โสมเกาหลี ชื่อวิทยาศาสตร์ Panax ginseng C.A. Mey. ชื่อท้องถิ่น โสมคน หรือ หยิ่งเซียม
- โสมจีน ชื่อวิทยาศาสตร์ Panax pseudoginseng Wall ชื่อท้องถิ่น ชั่งชิก
- โสมอเมริกัน ชื่อวิทยาศาสตร์ Panax quinquefolium L. ชื่อท้องถิ่น เอี่ยเซียม
ทั้ง 3 สายพันธุ์เป็นพืชตระกูลเดียวกัน อยู่ในวงศ์ ARALIACEAE สกุล Panax มีสารสำคัญหลักตัวเดียวกันคือ จินเซนโนไซต์ (Ginsenosides) และพาแน็กโซไซด์ (Panaxosides) ซึ่งมีสรรพคุณช่วยบำรุงร่างกาย บำรุงเลือด บำรุงสมอง และใช้ในการรักษาอาการหย่อนสมรรถภาพทางเพศได้ แต่สารทั้ง 2 นี้อาจมีปริมาณแตกต่างกันไปในโสมแต่ละสายพันธุ์
โสมชนิดต่างๆกับสรรพคุณทางยาตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน
- โสมจีน หรือ ชั่งชิก แพทย์แผนจีนกล่าวว่า ใช้บำบัดอาการอาเจียนมีเลือดปน มีประจำเดือนไม่หยุด มีเลือดออกหลังคลอดบุตร ขยายหลอดเลือด ลดความดันโลหิต
- วิธีรับประทาน นำเครื่องยาสมุนไพรแบบแห้งบดเป็นผงรับประทานครั้งละ 1-1.5 กรัม ละลายน้ำต้มสุกดื่ม
- กรณีใช้ห้ามเลือด ให้บดเป็นผงโรยบริเวณที่มีเลือดออกหรือที่มีบาดแผล
- โสมเกาหลี หรือ โสมคน หรือ หยิ่งเซียม มีต้นเนิดที่เกาหลี แต่ก็นำมาใช้แพร่หลายในประเทศจีน แพทย์แผนจีนกล่าวว่า โสมเกาหลีมีรสหวานอมขมเล็กน้อย ออกฤทธิ์ตามเส้นลมปราณของปอดและม้าม จัดอยู่ในกลุ่มสมุนไพรบำรุงกำลัง ช่วยแก้ไขเรื่องระบบย่อยอาหาร แก้เบื่ออาหาร บำรุงปอด ช่วยแก้อาการหอบ บำรุงหัวใจ บำรุงไต และบรรเทาอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
- วิธีรับประทาน นำเครื่องยาสมุนไพรแบบแห้งมาบดเป็นผงรับประทานครั้งละ 1-1.5 กรัม ละลายน้ำต้มสุกดื่ม หากรับประทานแบบสด ให้นำไปต้มให้สุกก่อน รับประทานครั้งละ 1-9 กรัม
- โสมอเมริกัน หรือ เอี่ยเซียม แม้จะมีต้นกำเนิดอยู่ที่สหรัฐอเมริกา แต่ก็มีนำเข้าไปยังประเทศจีน แพทย์แผนจีนนิยมใช้ในผู้ป่วยที่ร่างกายมีความร้อนมากเกินไป จึงมีอาการปาก คอ และลิ้นแห้งแดง กระหายน้ำ เสียงแหบ เหงือกอักเสบ นอกจากนี้ยังสามารถรักษาผู้ป่วยที่มีอาการไอแห้งมีเลือดปน ไอเรื้อรัง หรือผู้ป่วยที่เพิ่งฟื้นไข้
- วิธีรับประทาน อมครั้งละ 1-2 แผ่น หรือชงด้วยน้ำร้อน ครั้งละ 2-3 แผ่น ดื่ม
ประโยชน์ของโสมชนิดต่างๆ ที่มีงานวิจัยรองรับ
- การศึกษาฤทธิ์ต้านภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ของสารสกัดจากดอกตูมของโสมจีนในระดับหลอดทดลอง พบว่าสารสกัดนี้มีความเกี่ยวข้องกับการสร้างหลอดเลือดและทำให้หลอดเลือดที่ผิดปกติบางส่วนได้รับการซ่อมแซม
- อีกการศึกษาหนึ่งที่ได้ทำการทดลองในหนูแรทที่ถูกเหนี่ยวนำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน จากนั้นจึงให้หนูแรทรับสารสกัดจากดอกตูมของโสมจีน ในขนาด 50 มก./กก. ต่อเนื่องกันเป็นเวลา 2 สัปดาห์ พบว่าสารสกัดนี้ทำให้ความหนาแน่นของหลอดเลือดบริเวณที่เกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายบางส่วนเพิ่มขึ้น
- การศึกษาผลของสารสกัดจากโสมอเมริกันต่อการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันในหนูทดลอง โดยให้หนูกินสารสกัดนี้ติดต่อกัน 4 สัปดาห์ แล้วให้กินอาหารปกติต่ออีก 8 สัปดาห์ จากนั้นจึงทำการการุณยฆาตหนู แล้วทำการแยกเซลล์ภูมิคุ้มกันทั้ง 5 ชนิด ได้แก่ Lymphocytes, Nucleated Erythroid Cells, Granulocytes, Immature Granuloid Precursors และ Monocytes จากไขกระดูก ม้าม และเลือดออกมาวิเคราะห์ พบว่าสารสกัดจากโสมอเมริกันช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายได้เป็นอย่างดี
- การศึกษาฤทธิ์ป้องกันตับเสียหายด้วยโสมอเมริกัน โดยป้อนสารสกัดโสมอเมริกา ให้แก่หนูทดลองติดต่อกัน 7 วัน แล้วป้อนยาอะเซตามิโนเฟน (Acetaminophen) ขนาด 250 มก./กก. เพื่อเหนี่ยวนำให้ตับเกิดความเสียหาย จากผลการศึกษาพบว่า การป้อนสารสกัดโสมอเมริกาป้องกันความเสียหายของตับจากยาอะเซตามิโนเฟนได้ โดยมีกลไกในการต้านออกซิเดชันยับยั้งการตายของเซลล์และต้านการอักเสบ
ข้อควรระวังในการรับประทานโสม
- การรับประทานโสมอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น นอนไม่หลับ เป็นต้น ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับการนอนหลับ ควรรับประทานโสมด้วยความระมัดระวัง
- ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์หรือผู้ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตร ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานโสม เพราะยังไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่าการรับประทานโสมในช่วงให้นมบุตรหรือตั้งครรภ์จะส่งผลให้เกิดอันตรายต่อมารดาหรือทารกหรือไม่
- ผู้ที่มีภาวะเลือดออกผิดปกติ หรือรับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด ไม่ควรรับประทานโสม เพราะโสมมีฤทธิ์ต้านการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด จึงทำให้เลือดหยุดไหลช้า เกิดแผลฟกช้ำ หรือเลือดออกได้ง่าย
- ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับหัวใจไม่ควรรับประทานโสม เนื่องจากโสมอาจส่งผลต่อการเต้นของหัวใจและความดันโลหิตได้เล็กน้อย
- การรับประทานโสมร่วมกับยารักษาเบาหวานหรืออินซูลินอาจส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดต่ำลงมากเกินไป ดังนั้นผู้ที่รับประทานยารักษาเบาหวานจึงควรหลีกเลี่ยงการรับประทานโสมพร้อมกับยา
- การรับประทานโสมร่วมกับยากดภูมิคุ้มกัน อาจไปกระตุ้นการทำงานของภูมิคุ้มกัน และลดประสิทธิภาพและการทำงานของยาได้ ดังนั้นผู้ที่รับประทานยากดภูมิคุ้มกัน จึงควรหลีกเลี่ยงการรับประทานโสมพร้อมกับยา
แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
สูตรอาหารเสริม รวมสารสำคัญ 9 ชนิด สำหรับ เบาหวาน น้ำตาลในเลือดสูง ความดัน ไขมัน
ซื้อผ่าน HD ประหยัดกว่า / ราคาพิเศษสำหรับ นศ. / ผ่อน 0% / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!
กด
