ขอสอบถามหน่อยค่ะคือหนูคบอดลูกได้1เดือนแล้ว+ทำหมัน และสามีก็ดีทุกอย่างค่ะดูแลทุกๆอย่างใช้ง่ายด้วย เรารู้สึกว่ามีอาการแปลกๆตั้งแต่คลอดลูกมาคือมีอาการน้อยใจง่ายๆ เวลาดีใจก็รู้สึกดีใจจนอธิบายไม่ถูก สมมติแฟนพูดไม่เข้าหูแค่นิดเดียวเราก็รู้สึกว่าน้อยใจมากอยากอยู่คนเดียวและจะมีอาการแบบนี้เวลาอยู่คนเดียว+สภาวะที่น้อยใจ จะมีอาการที่รู้สึกว่าตัวเองไม่มีค่า อยากอยู่คนเดียวไม่อยากอยู่กับคนที่เรางอนให้เขา และเวลามีคนทำให้เราดีใจเราก็ดีใจจนอธิบายไม่ถูก ปกเราเป็นคนชอบพูดค่ะเถียงเวลาถูกผิด แต่ช่วงนี้มาเวลามีคนพูดทำให้เราน้อยใจ เราจะไม่เถียงแล้วเราจะเก็บตัวอยู่คนเดียวร้องไห้รู้สึกเสียใจเราผิดอะไรประมานนี้ค่ะ และเรางอนง่ายมากค่ะแค่คำพูดนิดเดียวรู้สึกว่าเราเสียใจจัง เราแย่อะไรขนาดนั้น และอยากอยู่คนเดียว ส่วนมากอาการพวกนี้จะมีอาการเวลาอยู่คนเดียว+ตอนที่เราเสียใจจะยิางอยากเก็บตัว แต่ไม่ได้รู้สึกโกรธหรืออยากทำร้ายตัวเอง แล้วช่วงกลางดึกเราเอาลูกคนเดียวแต่ไม่ได้รู้สึกเพลียอะไร อยากรู้ว่าอาการแบบนี้ผิดปกติไหม มีวิธีแนะนำไหมค่ะ

ภาวะที่เป็นภายหลังการคลอดบุตร ที่มีอาการ รู้สึกอยู่ในสภาวะน้อยใจ รู้สึกว่าตนเองไร้ค่า นึกถึงภาวะPostpartum Blue คือภาวะซึมเศร้าหลังคลอดโดยส่วนมากมักพบได้ประมาณ 85 เปอร์เซ็นต์ ของคุณแม่ที่คลอดบุตรในช่วง 3-10 วันแรก
โดยมีอาการ5 ใน 9 อาการเสี่ยงโรคซึมเศร้าหลังคลอด ต้องมีข้อ 1 ข้อ 2 ร่วม
1. ซึมเศร้า หม่นหมอง หดหู่ ร้องไห้
2. ความรู้สึกสนุก สนใจ ทำกิจวัตรประจำวันที่เคยชอบลดลง หรือรู้สึกเบื่อหน่ายในการดูแลลูก
3. เบื่ออาหารหรืออยากกินอาหารตลอดเวลา
4. ไม่มีกะจิตกะใจทำอะไร เหนื่อยง่าย อ่อนเพลียตลอดเวลา
5. การนอนเปลี่ยนแปลง อาจง่วงนอนอยู่ตลอดเวลา หรือนอนไม่หลับ
6. รู้สึกว่าตัวเองไร้ค่า เป็นแม่ที่ไม่มีความสามารถ
7. ไม่มีสมาธิ ความคิด อ่าน จดจ่อในสิ่งที่ทำลดลง
8. เคลื่อนไหวช้าลง หรืออยู่ไม่สุข
9. มีความคิดที่จะฆ่าตัวตาย
ทั้งนี้การวินิจฉัยว่าเป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอดนั้น ต้องอาการอย่างน้อย 5 ใน 9 ข้อ และมีข้อ 1 ข้อ 2 ร่วมด้วย ซึ่งอาการทั้ง 9 จะมีอาการต่อเนื่องเกือบตลอดเวลา และเป็นทุกวันไม่มีทางหายเอง หรือเป็นๆ หายๆ และต้องมีอาการขึ้นมาเองจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย ไม่ใช่จากผลข้างเคียงของการใช้ยา การวินิจฉัยต้องการระยะเวลาที่เป็นต่อเนื่องอย่างน้อย 2 สัปดาห์
ซึ่งความรุนแรงมีหลายระดับตั้งแต่มีอาการซึมเศร้าทั่วไปไปจนถึงหากมีอาการมากอาจมีความคิดในการทำร้ายลูก หรือทำร้ายตนเอง
แนะนำว่าให้ไปพบแพทย์ใกล้บ้านเพื่อทำการประเมิน ระดับความรุนแรงของโรคภาวะซึมเศร้าหลังคลอด เพื่อการรักษาที่ถูกต้องหากเป็นระดับเล็กน้อยอาจจะสามารถติดตามดูอาการได้ แต่หากมีความรุนแรงมากจะต้องได้รับยาต้านเศร้ารับประทานและติดตามอาการเป็นระยะเพื่อความปลอดภัยของตัวมารดาและทารกค่ะ

ช่วงหลังคลอดเป็นช่วงที่ระดับฮอร์โมนมีการเปลี่ยนแปลง ร่วมกับเป็นช่วงที่คุณแม่จะต้องปรับตัวในหลายด้าน ทั้งเรื่องของเวลาส่วนตัวที่ลดลง ต้องรับภาระในการดูแลลูกมากขึ้น จากการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจส่งผลต่ออารมณ์และจิตใจได้ค่ะ และหากไม่สามารถปรับตัวได้ภายใน 2 สัปดาห์ หรือ มีอาการรุนแรงมากขึ้น อาจมีแนวโน้มที่จะเป็นภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้ค่ะ

อาการของภาวะซึมเศร้าหลังคลอด มักเกิดขึ้นในช่วงปีแรกหลังจากคลอดบุตร โดยมีอาการดังนี้

1. รู้สึกเศร้า เสียใจ หมดหวัง
2. อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิด โกรธง่าย หรืออยู่ไม่สุข
3. วิตกกังวลมากผิดปกติ
4. มีปัญหาในการนอนหลับ เช่น นอนหลับมากผิดปกติ นอนไม่หลับ
5. ร้องไห้มากกว่าปกติ หรือร้องไห้อย่างไม่มีเหตุผล
6. มีปัญหาเรื่องสมาธิ การจดจำรายละเอียด การตัดสินใจ
7. หมดความสนใจในสิ่งที่เคยชอบ
8. ทานอาหารน้อยลง หรือรับประทานมากขึ้นอย่างผิดปกติ
9. มีปัญหาสุขภาพโดยไม่พบสาเหตุที่ชัดเจน เช่น ปวดศีรษะบ่อย ปวดกล้ามเนื้อ หรือมีปัญหาเกี่ยวกับทางเดินอาหาร เป็นต้น
10.เก็บตัว หลีกเลี่ยงการพบเจอเพื่อนและคนในครอบครัว
11. มีปัญหาในการสร้างความผูกพันระหว่างแม่ลูก
12 กังวลไปว่าตนเองไม่มีความสามารถในการดูแลลูก
13. มีความคิดทำร้ายร่างกายตัวเองหรือลูกน้อย

หากมีอาการเข้าข่ายซึมเศร้าควรพบจิตแพทย์ทันที ประเมินอาการเพิ่มเติม วินิจฉัยโรคให้แน่ชัด แล้วรับการรักษาด้วยวิธีที่เหมาะสม

การรักษาซึมเศร้าที่ได้ผลดี คือการรักษาด้วยยา ยาจะช่วยปรับสมดุลสารเคมีในสมอง ทำให้ควบคุมความคิดอารมณ์และพฤติกรรมต่างๆได้เหมาะสม ร่วมกับการทำจิตบำบัด จะช่วยฟื้นฟูสภาพจิตใจทำให้ปรับตัวต่อปัญหาต่างๆได้ดีขึ้นค่ะ
ในกรณีที่ให้นมบุตร ควรแจ้งให้แพทย์ทราบด้วยนะคะ

ในระหว่างทำการรักษา ควรทานยาสม่ำเสมอ ไม่หยุดยาเอง หมั่นออกกำลังกาย พักผ่อนให้เพียงพอ งดสารเสพติดทุกชนิด และไปพบแพทย์ตามนัดทุกครั้งจะช่วยให้การรักษาได้ผลดียิ่งขึ้นนะคะ