วิตามิน B12 เป็นวิตามินที่มีประโยชน์ในแง่ของการเสริมสร้างการเจริญเติบโตและการทำงานของระบบประสาท และส่งเสริมการสร้างเม็ดเลือดแดง การเกิดภาวะขาดวิตามินชนิดนี้ อาจทำให้เด็กเล็กมีปัญหาเรื่องของระบบประสาทได้เลยทีเดียว ส่วนในผู้ใหญ่ก็อาจนำไปสู่ความเสี่ยงของการเกิดโรคอัลไซเมอร์ ระบบประสาทเสื่อมโทรม โลหิตจาง มีปัญหาเรื่องความจำและการคิดเชิงตรรกะ โรคหัวใจ เป็นต้น
สาเหตุของการขาดวิตามิน B12
โดยทั่วไปกรดไฮโดรคลอริกในกระเพาะอาหารจะช่วยในการย่อยโปรตีน ก่อนจะแยกวิตามิน B12 ออกจากโปรตีน และดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย ดังนั้นการขาดวิตามิน B12 จึงอาจเกิดจากสาเหตุดังต่อไปนี้
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- มีปัญหาเกี่ยวกับโรคในช่องท้อง ลำไส้อักเสบ หรือการระคายเคืองในกระเพาะอาหาร ซึ่งส่งผลต่อปริมาณการหลั่งกรดไฮโดรคลอริกที่ช่วยในการย่อยโปรตีน ทำให้ไม่ได้รับวิตามิน B12
- มีอายุมากกว่า 50 ปี ประสิทธิภาพการทำงานของกระเพาะอาหารจึงลดลง และมีการหลั่งกรดไฮโดรคลอริกลดลง ทำให้ดูดซึมวิตามินชนิดนี้ได้น้อยลงไปด้วย
- รับประทานวิตามิน B12 ในปริมาณที่น้อยกว่าร่างกายต้องการ เช่น ผู้ที่รับประทานมังสวิรัติ หรือไม่รับประทานเนื้อสัตว์ เพราะวิตามินชนิดนี้สามารถพบได้ในเนื้อสัตว์จำพวก ตับ ไต หัวใจ ปลา และนม ส่วนผักผลไม้จะไม่มีวิตามิน B12
อาการของผู้ที่มีภาวะขาดวิตามิน B12
ผู้ที่ขาดวิตามิน B12 อาจมีอาการแตกต่างกันไป โดยอาการที่สามารถสังเกตได้มีดังนี้
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- รู้สึกอ่อนล้า
- ท้องผูก
- น้ำหนักลด
- มึนงง ปวดศีรษะ ความจำไม่ดี
- ชาแปลบๆ บริเวณมือและเท้า
- เจ็บข้อต่อต่างๆ
- หายใจสั้นๆ
- ไม่มีสมาธิในการเรียน การทำงาน หรือการทำสิ่งต่างๆ
- ซึมเศร้าและวิตกกังวล
ความต้องการต่อวันของวิตามิน B12
ปริมาณวิตามิน B12 ที่แนะนำให้บริโภคต่อวัน สำหรับผู้ใหญ่โดยเฉลี่ย คือ 2 ไมโครกรัม แต่หากแยกตามอายุสามารถดูปริมาณที่ควรได้รับต่อวันได้จากตารางด้านล่าง
| อายุ | ปริมาณที่ควรได้รับ (ไมโครกรัมต่อวัน) |
|---|---|
| 0-6 เดือน | 0.4 |
| 7-12 เดือน | 0.5 |
| 1-3 ปี | 0.9 |
| 4-8 ปี | 1.2 |
| เด็กอายุ 9-13 ปี | 1.8 |
| อายุมากกว่า 14 ปีขึ้นไป | 2.4 |
| หญิงตั้งครรภ์ | 2.6 |
| หญิงให้นมบุตร | 2.8 |
ใครบ้างที่เสี่ยงต่อการขาดวิตามิน B12
- ผู้ที่รับประทานมังสวิรัติ มีโอกาสที่จะเกิดภาวะขาดวิตามิน B12 สูงกว่าคนทั่วไป เนื่องจากวิตามินชนิดนี้ส่วนมากจะอยู่ในเนื้อสัตว์ ส่วนในสาหร่ายทะเลซึ่งเป็นอาหารที่ชาวมังสวิรัติรับประทานได้ เช่น สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน ร่างกายของคนเราไม่สามารถดูดซึมวิตามิน B12 จากอาหารชนิดนี้ได้ทั้งหมด ดังนั้น เพื่อป้องกันภาวะขาดวิตามิน B12 ชาวมังสวิรัติจึงควรรับประทานวิตามินเสริมชนิดนี้ในทุกวัน
- ผู้ที่รับประทานยาบางประเภท เช่น ยาที่เกี่ยวกับโรคแผลในกระเพาะอาหาร ซึ่งมีฤทธิ์ในการยับยั้งการหลั่งของกรดไฮโดรคลอริก หรือการรับประทานยาปฏิชีวะติดต่อกันในระยะยาว ก็สามารถลดความสามารถของกระเพาะอาหารในการดูดซึมและนำวิตามิน B12 ไปใช้ได้เช่นกัน ซึ่งจะนำไปสู่ภาวะขาดวิตามิน และอาการอีกหลายๆ อย่าง เช่น เป็นโรคโลหิตจาง เนื่องจากร่างกายจำเป็นต้องใช้วิตามินชนิดนี้ในการสร้างเม็ดเลือดแดง
- ผู้ที่สูบบุหรี่ หรือดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ เนื่องจากแอลกอฮอล์และนิโคตินจะเป็นตัวขัดขวางการดูดซึมวิตามิน B12
- ผู้ที่รับประทานอาหารเสริมประเภทโพแทสเซียม ก็มีโอกาสเกิดภาวะขาดวิตามิน B12 ได้เช่นกัน
การรักษาอาการขาดวิตามิน B12
การขาดขาดวิตามิน B12 เกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ และบางครั้งอาการที่เกิดขึ้นก็มาจากสาเหตุอื่นได้ อันดับแรกแพทย์จึงจะวินิจฉัยสาเหตุโดยการเจาะเลือด และนำเลือดไปตรวจ จากนั้นจึงนำผลเลือดมาอ่านและวิเคราะห์
ส่วนการรักษาจะเน้นที่การเพิ่มระดับวิตามิน B12 และขึ้นอยู่กับสาเหตุของการขาดวิตามินด้วย โดยการรักษาภาวะการขาดวิตามิน B12 มีทั้งการใช้ยาวิตามิน B12 แบบฉีดเข้ากล้ามเนื้อ และแบบรับประทานเป็นอาหารเสริมในรูปแบบของยาเม็ดหรือยาพ่นจมูก โดยขนาดการใช้ยา ระยะเวลาในการรักษา และวิธีการบริหารยานั้นขึ้นอยู่กับความรุนแรง สาเหตุของการขาดวิตามิน และโรคประจำตัวที่เป็นสาเหตุให้เกิดการขาดวิตามิน B12 ด้วย
