ไซโครเบนซาพรีน (Flexeril, Amrix) คืออะไร ?
(ยานี้ยกเลิกทะเบียนแล้ว และไม่มีขายในประเทศไทย - ณ เดือน ก.ค. 2561)
ไซโครเบนซาพรีนเป็นตัวยาทั่วไปของยี่ห้อ Flexeril และ Amrix ซึ่งเป็นยาคลายกล้ามเนื้อที่ช่วยลดอาการปวดและความไม่สบายตัวที่มีสาเหตุมาจากกล้ามเนื้อตึง เคล็ดขัดยอก และอาการบาดเจ็บของกล้ามเนื้ออื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีของยี่ห้อ Fexmid และ FusePaqTabradol ที่เป็นยาคลายกล้ามเนื้อประเภทนี้ด้วย
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ยานี้มักใช้เป็นส่วนหนึ่งของแผนการรักษาเพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อทั้งหมด และยังรวมไปถึงการใช้เพื่อการพักกล้ามเนื้อและการกายภาพบำบัด ไซโครเบนซาพรีนยังมีไว้เพื่อรักษาอาการโรคเรื้อรังที่มีอาการปวดกล้ามเนื้อและกระดูก ความอ่อนล้า และไวต่อความเจ็บปวดในบริเวณที่มีอาการ (fibromyalgia)
ไซโครเบนซาพรีนจะออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลางซึ่งจะปิดกันการกระตุ้นของเส้นประสาท (หรืออาการปวด) ที่ถูกส่งจากสมองไปยังกล้ามเนื้อ ไซโครเบนซาพรีนเป็นตัวยาทางเคมีที่ออกฤทธิ์แบบเดียวกับกลุ่มของยารักษาอาการซึมเศร้า (antidepressants) หรือที่เรียกว่า tricyclic antidepressants
ไซโครเบนซาพรีนได้รับการอนุญาตให้ใช้ครั้งแรกโดยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (FDA) ในปี 1997 ภายใต้ยี่ห้อ Flexeril ซึ่งปัจจุบันผลิตโดยบริษัท PD-RX Pharmaceuticals
ข้อควรระวังในการใช้ยาไซโครเบนซาพรีน
ห้ามใช้ยานี้หากคุณได้รับยา a monoamine oxidase inhibitor (MAOIs) เมื่อ 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา ซึ่งยา MAOIs ที่ใช้รักษาภาวะซึมเศร้าและโรคพาร์กินสันที่ว่านี้ ได้แก่
- Isocarboxazid (Marplan)
- Linezolid (Zyvox)
- Phenelzine (Nardil)
- Rasagiline (Azilect)
- Selegiline (Emsam)
- Tranylcypromine (Parnate)
การใช้ยา MAOI กับ cyclobenzaprine ทั้งสองอย่างร่วมกัน อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรงและเป็นอันตรายถึงชีวิต ห้ามกินยานี้หากมีประวัติเกี่ยวกับปัญหาโรคหัวใจ รวมไปถึงโรคหัวใจวายก่อนหน้านี้ หรือการเต้นของหัวใจผิดปกติ การอุดตันในเส้นเลือดของหัวใจ หรือภาวะหัวใจล้มเหลวด้วย คนที่มีอายุ 65 ปีหรือมากกว่า 65 ปีไม่ควรใช้ยานี้เนื่องจากจะเกิดผลข้างเคียงเป็นอย่างมาก แต่ก็ยังมียาที่สามารถใช้รักษาอาการเหล่านี้ได้ปลอดภัยกว่าและมีผลข้างเคียงน้อยกว่าสำหรับกลุ่มอายุดังกล่าว
ผู้ป่วยที่เป็นโรคตับ (ตับวาย) มักไวต่อฤทธิ์ยา และไซโครเบนซาพรีนอาจทำให้เกิดอาการหอบหืดได้ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อน ถ้าหากว่าคุณอยู่ในช่วงการใช้ยาสำหรับรักษาภาวะซึมเศร้า อาการชัก อาการภูมิแพ้ ไอหรือหวัด หรือถ้าคุณใช้ยานอนหลับยานอนหลับ ยาระงับประสาท หรือวิตามิน ก่อนที่จะให้ยาเพื่อการรักษา ผู้ให้บริการด้านสุขภาพของคุณควรที่จะทราบว่าก่อนว่าคุณเคยได้รับการวินิจฉัยว่ามีไทรอยด์ (overactive thyroid) ต้อหิน หรือเคยมีปัญหาเกี่ยวกับการปัสสาวะติดขัดหรือไม่ คุณควรแจ้งแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับใบสั่งยาทั้งหมด หรือยาที่ไม่มีใบสั่งยา (non-prescription) ยาตามร้านทั่วไป (over-the-counter) ยาเสพติดและยาที่ใช้เพื่อผ่อนคลาย ยาสมุนไพร อาหารเสริม และผลิตภัณฑ์อาหารเสริม และยาอื่น ๆ ที่คุณเคยใช้
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
การใช้ไซโครเบนซาพรีนในปริมาณ "มาก" และการใช้ที่ผิดวิธี
Numerous online and anecdotal ได้แนะนำรายงานเกี่ยวกับคนที่ใช้ไซโครเบนซาพรีนผิดวิธี โดยใช้เป็นยาเสพติดในปริมาณสูง เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการเซื่องซึม ยาไซโครเบนซาพรีน (cyclobenzaprine) สามารถทำให้เกิดการหลั่งกรดและน้ำย่อยในระดับปานกลางถึงรุนแรงได้ (หากใช้ยานี้ในระดับปกติ และยานี้อาจรบกวนการทำงานของสารสื่อประสาทบางอย่างในสมองของคุณ) การใช้ยาในปริมาณมากอาจนำไปสู่ความบกพร่องทางร่างกายและจิตใจได้
การใช้ยาไซโครเบนซาพรีนในปริมาณมากอาจทำให้เกิดการสูญเสียการควบคุมการเคลื่อนไหวร่างกายอย่างรุนแรง ซึ่งสภาวะระบบประสาททำให้สูญเสียการควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ ตามที่ the Los Angeles coroner's office รายงานไว้ว่า วิทนีย์ ฮูสตันซึ่งเป็นนักร้อง เธอใช้ยารักษาโรค 5 ตัวยาในการรักษาของเธอ และเธอเสียชีวิตจากการจมน้ำในอ่างอาบน้ำของโรงแรมเมื่อปี ค.ศ. 2012 ซึ่งยาที่ว่านั้นมีไซโครเบนซาพรีนรวมอยู่ด้วย การใช้ยาไซโครเบนซาพรีนควรใช้ตามที่แพทย์ได้กำหนดเท่านั้น และเก็บยานี้ให้ห่างจากมือเด็ก วัยรุ่น หรือใครก็ตามที่ไม่ได้รับยานี้ตามแพทย์สั่ง
ผู้ที่ตั้งครรภ์กับการใช้ไซโครเบนซาพรีน
ควรร่วมพูดคุยหรือวางแผนการตั้งครรภ์กับแพทย์ก่อนที่จะมีการใช้ไซโครเบนซาพรีน ผู้ป่วยควรใช้ยานี้ในช่วงตั้งครรภ์ในกรณีที่ยาให้ประโยชน์มากกว่ามีความเสี่ยงต่อตัวผู้ป่วยเท่านั้น แพทย์อาจช่วยตัดสินใจได้ว่าการใช้ยานี้จะเหมาะสมกับคุณหรือไม่
นอกจากนี้ยังต้องแจ้งแพทย์ด้วย หากว่ายังมีการให้นมบุตรหรือจะต้องได้ให้นมบุตรในอนาคต จากการศึกษายังไม่พบข้อมูลว่าไซโครเบนซาพรีน (cyclobenzaprine) ผ่านเข้าสู่เต้านมได้อย่างไร แต่การศึกษาแสดงให้เห็นว่ามีผลเหมือนกับยาตัวอื่น ๆ
ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นกับการใช้ยาไซโครเบนซาพรีน
ผลข้างเคียงที่พบโดยทั่วไปของ cyclobenzaprine ได้แก่
ควรพบแพทย์ทันทีและบอกรายละเอียดของผลข้างเคียงเหล่านี้ที่เป็นอยู่หรือมีอาการแย่ลง ซึ่งผลข้างเคียงที่รุนแรงของ cycolobenzaprine ได้แก่
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- หัวใจเต้นเร็วหรือผิดปกติ
- การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์หรือทางจิต (เช่น ความสับสนหรือเห็นภาพหลอน)
- ปัญหาเกี่ยวกับปัสสาวะ
- ปวดทรวงอก
- ไข้
- อาการชัก
อาการแพ้ยาอย่างรุนแรงเกิดขึ้นได้ยากจากการใช้ยานี้ แต่ต้องพบแพทย์ทันทีหากมีอาการใด ๆ ต่อไปนี้
การใช้ยานี้ร่วมกับยาต้านอาการซึมเศร้าอาจทำให้เกิดเป็นอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นจากการใช้ยา (serotonin syndrome) และอาจถึงแก่ชีวิตได้ ซึ่งกลุ่มอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นจากการใช้ยา (serotonin syndrome) ได้แก่
- เกิดความสับสน
- เกิดการร้อนรนหรือกระวนกระวายใจ
- รูม่านตาขยาย
- ปวดหัว
- ความดันโลหิตมีการเปลี่ยนแปลง
- อุณหภูมิของร่างกายมีการเปลี่ยนแปลง
- คลื่นไส้หรืออาเจียน
- ท้องร่วงอย่างรุนแรง
- อัตราการเต้นหัวใจอย่างรวดเร็ว
- สูญเสียการประสานงานของกล้ามเนื้อหรือกระตุก
- สั่นหรือขนลุก
- เหงื่อออกมาก
ปฏิกิริยาของไซโครเบนซาพรีน
การใช้ยาไซโครเบนซาพรีนร่วมกับ MAOI อาจเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้
จากการวิจัยทางคลินิกอย่างน้อยหนึ่งงานพบว่า ความเสี่ยงต่อการป่วยเป็นกลุ่มอาการ serotonin syndrome (ภาวะที่มี serotonin มากเกินไปในสมอง ซึ่งทำให้มีอาการต่าง ๆ รวมกัน อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้) จะเกิดในผู้ป่วยที่ใช้ยาไซโครเบนซาพรีนผสมกับยารักษากลุ่มอาการของโรค serotonin syndrome เช่นเดียวกับดูล็อกซีทีนที่ใช้รักษากลุ่มอาการปวดกล้ามเนื้อ เอ็น และเนื้อเยื่ออ่อน (Cymbalta)
ไซโครเบนซาพรีนยังมีปฏิกิริยาไปกดระบบประสาทส่วนกลาง (ซึ่งประกอบด้วยสมองและไขสันหลัง) เช่นเดียวกับยากลุ่มนี้ ได้แก่ โอปิออยด์ (opioids) เบนโซไดอะซีปีน (benzodiazepines) นอนเบนโซไดอะซีปีน (nonbenzodiazepines) ฟีโดนไทอาซีน (phenothiazines) ยาเคมีบำบัดบางชนิด (certain chemotherapies) และ บาร์บิทูเรต (barbiturates) และการใช้ยารักษาอาการซึมเศร้ากลุ่มไตรไซคลิก (Tricyclic Antidepressants-TCA) ยาในกลุ่มนี้ได้แก่ amitriptyline, nortryptyline, imipramine ร่วมกับไซโครเบนซาพรีนอาจมีโอกาสเพิ่มผลข้างเคียงได้อีกด้วย
แอลกอฮอล์กับไซโครเบนซาพรีน
ยานี้อาจทำให้คุณรู้สึกง่วง การดื่มแอลกอฮอล์อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ เพื่อความปลอดภัยคุณต้องหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ขณะที่มีการใช้ยาไซโครเบนซาพรีน
ปริมาณยาไซโครเบนซาพรีนที่กินต่อครั้ง
ไซโครเบนซาพรีนเป็นยาที่ใช้รักษาด้วยการกินจะเป็นรูปแบบเม็ดและแคปซูลชนิดค่อย ๆ ออกฤทธิ์ แพทย์อาจเริ่มให้ปริมาณยาที่ 5 มิลลิกรัมของยาเม็ดขนาดปกติ 3 ครั้งต่อวัน ยาเม็ดชนิดที่ค่อย ๆ ออกฤทธิ์ ให้ในปริมาณ 1 ครั้งต่อวัน อาจเพิ่มปริมาณการให้ยาได้ หากยังมีอาการปวดอยู่ ยานี้ไม่จำเป็นจะต้องใช้ระยะยาว จากการศึกษาแสดงให้เห็นว่าอาการปวดลดลงในเวลา 2 สัปดาห์แรก ซึ่งจะให้ผลดีใน 2-3 วันแรก แต่การใช้ยาหลังจากนั้นจะไม่ค่อยเกิดประโยชน์ ห้ามกินยานี้ติดต่อกัน 3 สัปดาห์โดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ป่วยที่มีปัญหาเกี่ยวกับตับหรือผู้ที่มีอายุ 65 ปีอาจจะใช้ยานี้ได้ในปริมาณต่ำ ทุกครั้งที่กินยาไซโครเบนซาพรีนควรดื่มน้ำตามมาก ๆ และกลืนยาให้หมดทุกครั้งเสมอ
การใช้ยาไซโครเบนซาพรีนเกินขนาด
อาการที่เกิดจากการใช้ยาไซโครเบนซาพรีนเกินขนาด มีดังนี้
- ปวดทรวงอก
- การชัก
- หลอน
- อาเจียน
- หัวใจเต้นอย่างรวดเร็ว
- ง่วงนอน
- พูดรัว (ไม่รู้เรื่อง)
เมื่อลืมกินยาไซโครเบนซาพรีน
ให้กินยาที่คุณลืมกินไปทันทีที่คุณจำได้ งดการกินยาที่ลืมกินหากใกล้ถึงเวลาที่จะกินยาครั้งต่อไป เมื่อลืมกินยา ห้ามกินยานี้เพิ่มเป็น 2 เท่า
รูปลักษณ์ของยาไซโครเบนซาพรีน
Flexeril 10 mg เม็ดยาเป็นสีเหลือง, เป็นรูปห้าเหลี่ยม
Cyclobenzaprine 10 mg-TEV เม็ดยาเป็นสีเหลือง, เป็นรูปวงกลม, เคลือบฟิล์ม
Cyclobenzaprine 10 mg-SCH เม็ดยามีสีขาว, เป็นรูปวงกลม, เคลือบฟิล์ม
Cyclobenzaprine 10 mg-MYL เม็ดยามีสีส้ม, เป็นรูปวงกลม, เคลือบฟิล์ม
Cyclobenzaprine 5 mg-MYL เม็ดยามีสีฟ้า, เป็นรูปวงกลม, เคลือบฟิล์ม
Cyclobenzaprine 5 mg-WAT เม็ดยามีสีขาว, เป็นรูปวงกลม, เคลือบฟิล์ม
Cyclobenzaprine 10 mg-WAT เม็ดยามีสีขาว, เป็นรูปวงกลม, เคลือบฟิล์ม
Cyclobenzaprine 10 mg-GG เม็ดยามีสีเหลือง, เป็นรูปวงกลม
Cyclobenzaprine 10 mg-AMN เม็ดยามีสีเหลือง, เป็นรูปวงกลม
Flexeril 5 mg เม็ดยาเป็นสีลูกพีช, เป็นรูปห้าเหลี่ยม, เคลือบฟิล์ม
Cyclobenzaprine 10 mg-MUT เม็ดยามีสีขาว, เป็นรูปวงกลม, เคลือบฟิล์ม
คำถามเกี่ยวกับยาไซโครเบนซาพรีน
คำถาม: ฉันไม่สามารถรับยา cyclobenzaprine 10 mg ตามใบสั่งแพทย์ได้ในหนึ่งสัปดาห์ และฉันไม่ใช้ยานี้รักษารวมทั้งไม่ได้ไปพบแพทย์ด้วย มียาอื่นที่ไม่ต้องมีใบสั่งยาโดยแพทย์เพื่อใช้รักษาทดแทนยานี้หรือไม่ ?
คำตอบ: Cyclobenzaprine (Flexeril) เป็นตัวยาที่ช่วยคลายกล้ามเนื้อ ซึ่งจะทำงานโดยไปปิดกั้นแรงกระตุ้นของเส้นประสาท (หรือความรู้สึกปวด) ที่ส่งไปยังสมอง ยังไม่มียาคลายกล้ามเนื้อตัวใดในสหรัฐอเมริกาที่สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป คุณอาจลองใช้แผ่นแปะเพื่อบรรเทาปวด เช่น Thera-Patch ซึ่งมีขายตามร้านขายยาไปก่อน เพื่อบรรเทาอาการปวดกระดูกจนกว่าจะได้รับยานี้เพื่อรักษาตามแพทย์สั่ง
