ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep apnea) เป็นภาวะที่ทางเดินหายใจถูกอุดกั้นหรือแคบลงจากบางสิ่ง ทำให้เกิดอาการกรนในขณะนอนหลับ บางคนอาจมีอาการหยุดหายใจเป็นระยะร่วมอยู่ด้วย ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ไม่กี่วินาทีหรืออาจนานถึงนาที มักพบในผู้ที่มีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน และพบได้มากในผู้ชาย
จากสถิติของราชวิทยาลัยโสต คอ นาสิกแพทย์แห่งประเทศไทย ระบุว่า คนไทย 25% นอนกรนขณะนอนหลับเป็นประจำ ซึ่งคนกลุ่มนี้มีอาการหยุดหายใจร่วมด้วยประมาณ 5% หรือคิดเป็นประชากรจำนวน 3 ล้านคน ผู้ที่มีภาวะนี้มักจะคุณภาพการนอนหลับที่ไม่ดี ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการทำกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น อ่อนเพลีย หรือง่วงนอนมากขณะทำงาน หากมีอาการรุนแรง เช่น นอนกรนดังจนหายใจสะดุด จะทำให้ร่างกายขาดออกซิเจนเป็นบางช่วง กรณีร้ายแรงถ้าอากาศไปเลี่้ยงสมองไม่พอ ก็อาจเสี่ยงต่อการเป็นอัมพฤกษ์หรืออัมพาตในอนาคต
ตรวจการนอน Sleep Test วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 1,455 บาท ลดสูงสุด 50%
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างไร?
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน และมีผลต่อประสิทธิภาพในการทำงานหรือการเรียน
- นอนหลับได้ไม่เต็มที่ จึงทำให้อ่อนเพลียหรือง่วงมากผิดปกติเวลากลางวัน
- ประสิทธิภาพการใช้สมองลดลง สมาธิ และความจำลดลง
- เสี่ยงต่ออุบัติเหตุต่างๆ ทั้งทางด้านจราจรและจากการทำงาน
นอกจากนี้ยังทำให้มีความเสี่ยงต่อหลายโรค ได้แก่
- โรคความดันโลหิตสูง
- โรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ และหัวใจวาย
- โรคหลอดเลือดสมอง
- ต้อหิน
- โรคอ้วนย
- เบาหวาน
- ไขมันในเลือดผิดปกติ
- ภาวะซึมเศร้าเรื้อรัง
- สมรรถภาพทางเพศเสื่อม จนอาจเป็นสาเหตุของการหย่าร้างในคู่สมรส
ประเภทของภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท คือ
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้น (Obstructive sleep apnea)
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้นจะเกิดขึ้นเมื่อมีบางสิ่งไปอุดกั้นทางเดินหายใจ สาเหตุที่พบได้บ่อยของภาวะนี้ ได้แก่
- น้ำหนักเกิน อาจหมายความว่ามีเนื้อรอบๆ คอ และส่วนหลังของช่องคอมากเกินไป
- ต่อมทอนซิลโต
- ต่อมอะดีนอยด์โต (ต่อมนี้จะหดเล็กลงเมื่อมีอายุมากขึ้น ดังนั้นปัญหานี้จึงมักเป็นปัญหาเฉพาะในเด็ก)
- สาเหตุทางพันธุกรรม เช่น การมีทางเดินหายใจแคบ หรือลิ้นใหญ่ รวมถึงโรคทางพันธุกรรมบางโรค เช่น พาทัวซินโดรม (Patau syndrome)
- การกินยานอนหลับก่อนนอน
- การดื่มแอลกอฮอล์
- ภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ
- ภาวะภาวะที่ร่างกายผลิตโกรทฮอร์โมนมากกว่าปกติ (acromegaly)
- โรคปอด
- การอุดกั้นในจมูก เช่น การมีกระดูกที่ยื่นออกมาจากผนังด้านข้างของโพรงจมูกโต
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการทำงานผิดปกติของสมอง (Central sleep apnea)
ภาวะนี้เกิดจากความผิดพลาดในการส่งสัญญาณของสมองเพื่อสั่งการหายใจในขณะหลับ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ ชนิดมีการหายใจลดลง (Decreased respiratory drive) และชนิดมีการหายใจเพิ่มขึ้น (Increased respiratory drive) ซึ่งจะมีความสัมพันธ์กับระดับคาร์บอนไดออกไซด์ ภาวะนี้สามารถเกิดขึ้นได้จากสาเหตุดังต่อไปนี้
- โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง (Myasthenia gravis)
- เนื้องอกของก้านสมอง
- กล้ามเนื้อฝ่อ (Muscular dystrophy)
- การเปลี่ยนแปลงจากโรคโปลิโอ
- กล้ามเนื้อกระบังลมเป็นอัมพาต
- โรค ALS (Amyotrophic lateral sclerosis)
- ภาวะหัวใจล้มเหลว
- หัวใจเต้นผิดจังหวะชนิดหัวใจห้องบนสั่นพลิ้ว (Atrial fibrillation)
- ภาวะสมองขาดเลือด (Stroke) หรือโรคหลอดเลือดสมองอื่นๆ
- ไตวาย
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับชนิดผสม (Mixed sleep apnea)
ภาวะนี้เกิดจากทั้งการอุดกั้นของทางเดินหายใจและความผิดปกติของสมอง ซึ่งมักจะมีอาการดังต่อไปนี้
ตรวจการนอน Sleep Test วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 1,455 บาท ลดสูงสุด 50%
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!
- หยุดหายใจเป็นช่วงเวลานานขณะหลับ
- การกรน
- การหายใจเฮือกขณะหลับ
- นอนกระสับกระส่าย
- รู้สึกง่วงหรือเหนื่อยทั้งวัน
- ภาวะซึมเศร้า หรืออารมณ์ปรวนแปร
- ไม่มีสมาธิ
- ความจำไม่ดี
- ปวดศีรษะบ่อยๆ
ภาวะแทรกซ้อนของภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
หลายคนอาจเพิกเฉยต่อการมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ เพราะเห็นว่าไม่ได้มีความผิดปกติใดๆ ต่อร่างกาย แต่ควรระลึกไว้ว่าภาวะนี้อาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ เพราะการขาดออกซิเจนในเลือดและขาดออกซิเจนไปเลี้ยงสมองอาจทำให้เซลล์สำคัญตาย ซึ่งจะจำกัดความสามารถในการทำงานอย่างเหมาะสมของอวัยวะสำคัญของร่างกาย
นอกจากนี้ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ยังเป็นสาเหตุของโรคหัวใจ เช่น ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน และภาวะหัวใจล้มเหลวได้อีกด้วย อย่างไรก็ตาม แม้ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจะทำให้เกิดปัญหาต่างๆมากมาย แต่ก็มีการฟื้นตัวได้ดีหากได้รับการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม
กลุ่มเสี่ยงเป็นโรคหยุดหายใจขณะหลับ
โรคหยุดหายใจขณะหลับเกิดได้กับคนทุกเพศทุกวัย แต่คนกลุ่มต่อไปนี้มีความเสี่ยงที่จะเกิดโรคมากกว่าคนอื่นๆ
- เพศชาย
- อายุมาก
- ผู้หญิงหรือผู้ชายวัยทอง
- หญิงตั้งครรภ์
- ผู้ที่มีน้ำหนักมาก
- ผู้ที่มีโครงสร้างระบบทางเดินหายใจแคบ ผนังกั้นช่องจมูกคด ต่อมทอนซิลโต ต่อมอะดินอยด์โต (โดยอาจเป็นมาแต่กำเนิดหรือเป็นจากโรคภูมิแพ้)
