ความหมายการติดเชื้อในโรงพยาบาล
เป็นการติดเชื้อเนื่องจากผู้ป่วยได้รับเชื้อจุลชีพขณะเข้ารักษาในโรงพยาบาล เชื้อจุลชีพนี้อาจเป็นเชื้อที่มีอยู่ในตัวผู้ป่วยเอง หรืออาจเป็นเชื้อจากภายนอกร่างกายผู้ป่วย โดยขณะที่ผู้ป่วยเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลผู้ป่วยไม่มีอาการของการติดเชื้อ
สาเหตุการติดเชื้อในโรงพยาบาล
เกิดจาก 3 องค์ประกอบ ได้แก่
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- เชื้อโรค ผู้ป่วยหรือบุคลากร และสิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาล จากเชื้อโรคซึ่งมักจะเป็นเชื้อที่มีการปรับตัวและดื้อต่อยาปฏิชีวนะ เชื่อส่วนใหญ่จะอยู่ในร่างกาย การติดเชื้อจะเกิดขึ้นง่ายในผู้ป่วยที่เป็นเด็กและผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ
- ผู้ป่วยที่ได้รับการตรวจการรักษาต่าง ๆ เช่น การใส่ท่อระบายหรือสายสวน การปลูกถ่ายอวัยวะ การได้รับเคมีบำบัด ยาด้านไทรอยด์ ฮอร์โมนและรังสีรักษา อาจเกิดจากการสัมผัสบริเวณผิวหนังที่มีรอยโรคหรือบาดแผลที่มีเลือดหรือน้ำเหลืองที่มีเชื้อโรค
- การสัมผัสโดยตรงกับเสมหะ น้ำมูก น้ำลาย อุจจาระ หรือปัสสาวะของผู้ป่วย จากผู้ป่วยไอ จาม พูดคุย หรือหัวเราะ อาจเกิดจากการถูกเข็มตำโดยที่เข็มปนเปื้อนเชื้อโรค (Hepatitis B virus; HBV, Human immunodeficiency virus; HIV)
พยาธิสรีรภาพ
เมื่อเชื้อโรคสัมผัสกับผิวหนังหรือเยื่อบุในร่างกายในภาวะปกติร่างกายจะสร้างอิมมูน แต่ในภาวะผิดปกติ เช่น อุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลง มีภาวะขาดสารน้ำสารอาหาร มีภาวะบวมหรือบาดเจ็บ เป็นต้น จะทำให้ร่างกายไม่สามารถสร้างอิมมูนได้จึงทำให้เกิดการติดเชื้อและจะส่งผลให้ไฮโปทาลามัสปรับอุณหภูมิให้สูงขึ้น เพื่อช่วยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างอิมมูนและเพิ่มการจับกินเชื้อโรค เพิ่มการสร้างแอนติบอดีและเพิ่มการสร้างอินเตอเฟอรอน
ในภาวะปกติ
ร่างกายจะสร้างอิมมูนโดยเกิดปฏิกิริยาการอักเสบ (Inflammation) เช่น ปวด บวม แดง ร้อน เป็นต้น และมีการรวมตัวของเม็ดเลือดขาวในบริเวณนั้นทำให้เกิดหนอง มี C-reactive protein (CRP) เพิ่มขึ้น แต่อัลบูมิน (Albumin) จะลดลง
ในภาวะผิดปกติ
ทำให้ร่างกายไม่สามารถสร้างอิมมูนได้เกิดการติดเชื้อขึ้น จะพบอัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดง (Erythrocyte sedimentation: FSR) ใน 1 ชั่วโมงสูงกว่าปกติ (ค่าปกติ ESR น้อยกว่า 20 มิลลิเมตร/ชั่วโมง) หากมีการติดเชื้อที่ผิวหนังอาจพบผื่นซึ่งมีลักษณะเฉพาะในแต่ละโรค การติดเชื้อที่พบบ่อยในโรงพยาบาล ได้แก่
- ระบบทางเดินปัสสาวะ
- ระบบทางเดินหายใจ
- ระบบผิวหนัง (แผลผ่าตัด)
- ระบบทางเดินอาหาร
- ในกระแสเลือด
อาการของการติดเชื้อในโรงพยาบาล
อ่อนเพลีย ครั่นเนื้อครั่นตัว กล้ามเนื้ออ่อนแรง เบื่ออาหาร ปวดเมื่อยตามตัว มีไข้ มีอาการเฉพาะที่และอาการตามระบบต่าง ๆ เช่น ผื่นคัน คอแดง คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ปัสสาวะบ่อย ปวดศีรษะ เป็นต้น
การวินิจฉัย
ตรวจร่างกายจะพบรอยแดง บวม และร้อน บริเวณที่มีการอักเสบ มีอาการปวดหรือกดเจ็บ มีแผลมีหนอง มีผื่นตามร่างกาย มีไข้ อาจมีอาการหนาวสั่น คลื่นไส้ อาเจียน ต่อมน้ำเหลืองโต ตรวจดูจำนวนเม็ดเลือดขาว White blood count; WBC, ตรวจ Erythrocyte sedimentation rate (ESR) พบว่ามีระดับสูงกว่าปกติทำ Hemoculture, Midstream urine culture (MUC) จะพบเชื้อ
การรักษาการติดเชื้อในโรงพยาบาล
ให้ยาปฏิชีวนะ รักษาตามอาการและแก้ไขภาวะขาดสารอาหารและน้ำ
การพยาบาล
ป้องกันการติดเชื้อ ป้องกันภาวะทุพโภชนาการ ลดไข้จากการติดเชื้อ ป้องกันภาวะแทรกซ้อน และให้ความรู้แก่ผู้ป่วยและญาติเกี่ยวกับการติดเชื้อ และการแพร่กระจายเชื้อ
