สะระแหน่ เป็นผักสวนครัวชนิดหนึ่งที่มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว จึงถูกนำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นสมุนไพรเพื่อรักษาอาการเจ็บป่วยต่างๆ ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน สะระแหน่สามารถนำมาใช้เพื่อสุขภาพและนำมารับประทาน ดังนี้
ทำความรู้จักสะระแหน่
สะระแหน่ (Kitchen Mint, Lemon Balm) เป็นพืชวงศ์เดียวกับมินต์ และกะเพรา ลักษณะของใบสะระแหน่จะใบป้อมๆ สีเขียว ค่อนข้างหนา ริมใบหยักโดยรอบ ภายในใบเป็นคลื่น มีกลิ่นหอมจางๆ คล้ายกับกลิ่นเลมอน เมื่อทานแล้วจะให้ความรู้สึกเย็นในปาก จึงนิยมนำมาเคี้ยวเพื่อดับกลิ่นปากด้วย
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
คุณค่าทางอาหารของสะระแหน่
สะระแหน่ 100 กรัม ให้พลังงาน 47 แคลอรี่ มีคุณค่าทางโภชนาการดังนี้
โปรตีน 3.7 กรัม ไขมัน 0.6 กรัม คาร์โบไฮเดรต 6.8 กรัม แคลเซียม 40 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 7 มิลลิกรัม เหล็ก 4.8 มิลลิกรัม วิตามิน B1 0.13 มิลลิกรัม วิตามิน B2 0.29 มิลลิกรัม วิตามิน C 88 มิลลิกรัม วิตามิน A 16,585 I.U.
สรรพคุณของสะระแหน่
สะระแหน่มีประโยชน์ดังต่อไปนี้
- ขับลมในกระเพาะอาหาร สารเมนทอลในสะระแหน่ มีฤทธิ์ขับลม และลดอาการหดเกร็งของลำไส้ จึงช่วยให้แก๊ส หรือลมในกระเพาะอาหาร สามารถขับออกมาได้ง่ายขึ้น
- ช่วยลดอาการปวดจากการให้นมลูก จากงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร International Breastfeeding ในปี พ.ศ.2550 ได้ระบุว่า การทาน้ำมันสกัดจากสะระแหน่ช่วยลดรอยแตกของหัวนมและอาการปวดที่เกิดจากการให้นมบุตรได้
- ลดการเกิดสิวและรักษาผื่นคัน น้ำมันสะระแหน่ เป็นสารฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพ สามารถนำไปใช้รักษาอาการติดเชื้อและบรรเทาอาการคันตามผิวหนังได้ นอกจากนี้ยังช่วยลดสิวและช่วยบรรเทาอาการอักเสบจากสิวอีกด้วย
- ช่วยป้องกันการสูญเสียความจำ มีงานวิจัยชิ้นหนึ่งได้ระบุว่า คนที่เคี้ยวหมากฝรั่งที่มีส่วนผสมของสะระแหน่ จะมีระดับการเก็บรักษาหน่วยความจำและการเตรียมพร้อมจิตใจที่มากกว่าคนทั่วไปที่ไม่เคี้ยวหมากฝรั่งเลย
- ช่วยดูแลสุขภาพในช่องปาก สะระแหน่มีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อโรค และความเย็นของเมนทอลจะทำให้รู้สึกสดชื่น จึงดีต่อสุขภาพช่องปากเป็นอย่างยิ่ง
- ลดการติดเชื้อในร่างกาย สะระแหน่มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อโรค จึงช่วยป้องกันอาการเจ็บป่วยที่เกิดจากเชื้อไวรัส และเชื้อแบคทีเรียได้ นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณในการขับเหงื่อ จึงช่วยให้หายจากไข้หวัดได้เร็วขึ้น
- ลดภาวะซึมเศร้าและความเมื่อยล้า จากงานวิจัยในปี พ.ศ.2557 ระบุว่า การใส่สะระแหน่ในอาหาร จะช่วยลดความวิตกกังวล อาการซึมเศร้า หดหู่ หรืออ่อนเพลีย และถ้าหากนำน้ำมันหอมระเหยจากสะระแหน่มาทาลงไปบนหมอนในตอนกลางคืนแล้วสูดดม จะช่วยให้ร่างกายและจิตใจได้พักผ่อนเต็มที่
- ช่วยบำรุงสมอง จากงานวิจัยพบว่ากลิ่นหอมของน้ำมันสะระแหน่ ทำให้เกิดการปรับปรุงหน่วยความจำในสมอง หากดมกลิ่นน้ำมันสะระแหน่ในขณะขับรถจะช่วยลดระดับความหงุดหงิด ลดความวิตกกังวล และลดความเมื่อยล้าได้เป็นอย่างดี
- ลดอาการ PCOS รายงานผลการศึกษาบางฉบับระบุว่า สะระแหน่ช่วยลดอาการของโรค PCOS หรือภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ ซึ่งเกิดจากผู้หญิงที่มีระดับฮอร์โมนเพศชายมากกว่าปกติ เนื่องจากสะระแหน่มีฤทธิ์ต้านแอนโดรเจน จึงช่วยให้ฮอร์โมนกลับมาสมดุล
ไอเดียการใช้สะระแหน่เพื่อสุขภาพ
สะระแหน่นำมาใช้เพื่อสุขภาพได้ง่ายๆ ดังนี้
- ช่วยแก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย นำใบสะระแหน่มาตำ หรือบดให้ละเอียด แล้วนำไปทาหรือพอกบริเวณที่ถูกสัตว์หรือแมลงกัด จะช่วยแก้พิษและบรรเทาอาการปวดได้
เมนูสุขภาพจากสะระแหน่
ยกตัวอย่างเช่น
- ผัดถั่วลันเตาสะระแหน่ ใส่น้ำในกระทะขนาดใหญ่ ใส่ถั่วลันเตาและน้ำตาลลงไป ต้มให้สุกและเคี่ยวให้แห้งจนถั่วลันเตามีความมันบริเวณผิว เทน้ำออกให้หมด ใส่เนยลงไปผัดและใส่สะระแหน่เป็นขั้นตอนสุดท้าย ผัดให้เข้ากัน
- เมลอนมินต์สลัด นำน้ำผึ้ง น้ำมะนาว ผักชี สะระแหน่ และน้ำตาล ใส่ลงไปในชาม เติมเมลอนลงไป คนให้เข้ากันแล้วนำไปแช่เย็นอย่างน้อยสองชั่วโมงจึงนำไปรับประทาน
- ชาเย็นสะระแหน่มะนาว นำน้ำไปต้มให้สุก เติมน้ำตาลแล้วคนให้ละลาย ใส่ถุงชาและสะระแหน่ลงไป แล้วนำไปให้ความร้อนต่อเป็นเวลา 30 นาที นำถุงชาและสะระแหน่ออกมา ใส่น้ำมะนาว เทใส่แก้ว เติมน้ำแข็ง
ข้อควรระวัง
- ผู้ที่มีอาการท้องเสีย ไม่ควรทานอาหารที่มีส่วนผสมของน้ำมันสะระแหน่ที่สามารถแตกตัวในลำไส้ได้ เพราะอาจส่งผลให้เกิดความรู้สึกแสบร้อนบริเวณทวารหนักอย่างรุนแรง
- ผู้ที่ทานยาที่มีผลต่อตับ เช่น ไดโคลฟีแนค ไอบูโพรเฟน ไดอะซีแพม ไพล็อกซิแคม คีโตโคนาโซล ไตรอาโซแลม เป็นต้น ไม่ควรทานน้ำมันสกัดจากสะระแหน่ เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงต่อตับ และอาจทำให้ไม่ได้รับประสิทธิภาพจากยาเท่าที่ควร
ที่มาของข้อมูล
Cathy Wong, The Many Uses for Lemon Balm (https://www.verywellhealth.com/the-health-benefits-of-lemon-balm-89388), 3 December 2018
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
Emily Cronkleton, 10 Benefits of Lemon Balm and How to Use It (https://www.healthline.com/health/lemon-balm-uses), 10 August 2017
Michael Jessimy, 13 Amazing Health Benefits of Lemon Balm (https://www.naturalfoodseries.com/13-benefits-lemon-balm/), 10 December 2018
Rebekah Edwards, 9 Lemon Balm Benefits + Natural Uses for Home & Health (https://draxe.com/lemon-balm/), 13 July 2017
ฉลาดซื้อ, สะระแหน่ แก้ปวด (https://www.chaladsue.com/article/1581)
พืชเกษตร, สะระแหน่ สรรพคุณ และการปลูกสะระแหน่ (https://puechkaset.com/สะระแหน่), 31 มกราคม 2016
สำนักงานข้อมูลสมุนไพร, ชาสมุนไพรบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม คลื่นไส้อาเจียน (http://www.medplant.mahidol.ac.th/events/25570807/document_02.pdf)
