อารมณ์หงุดหงิด (Irritability) คือ ภาวะที่กายใจไม่สงบ ปั่นป่วน กระวนกระวาย ผู้ที่กำลังมีอาการนี้จะหงุดหงิด อารมณ์เสียง่าย ซึ่งอาจพบอาการนี้ได้ขณะกำลังเผชิญสถานการณ์ที่ตึงเครียด นอกจากนี้อาการหงุดหงิดก็อาจเป็นส่วนหนึ่งของโรคทางจิตเวชได้อีกด้วย
เด็กทารกและเด็กเล็กมักมีอารมณ์หงุดหงิดง่าย โดยเฉพาะเมื่อเหนื่อย อ่อนเพลีย หรืออยู่ในช่วงเจ็บป่วย ส่วนในผู้ใหญ่จะมีอารมณ์หงุดหงิดจากหลายเหตุผล แต่เมื่อไรก็ตามที่รู้สึกหงุดหงิดง่าย หรือหงุดหงิดเป็นประจำ แนะนำให้เข้าพบแพทย์ เพราะอาจเกิดจากโรคที่เป็นอยู่ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการรักษา
ประจำเดือนหมด มีอาการวัยทอง ร้อนวูบวาบ หงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ…Hervita อาจช่วยได้!!!
ซื้อผ่าน HD ประหยัดกว่า / ราคาพิเศษสำหรับ นศ. / ผ่อน 0% / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!
อาการที่พบร่วมกับอารมณ์หงุดหงิด
ในบางกรณี อาจพบอาการอื่นๆ ร่วมกับอารมณ์หงุดหงิด เช่น เหงื่อออก หัวใจเต้นเร็ว หายใจเร็ว สับสน แต่ถ้าอารมณ์หงุดหงิดมีสาเหตุมาจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย ก็อาจมีอาการปวดศีรษะ เป็นไข้ ร้อนวูบวาบ ประจำเดือนมาผิดปกติ อารมณ์ทางเพศลดลง และผมร่วง
สาเหตุของอารมณ์หงุดหงิด
อารมณ์หงุดหงิดมีสาเหตุหลายประการ โดยแบ่งได้ 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ
- ปัจจัยทางกาย เช่น การอดนอน น้ำตาลในเลือดต่ำ การติดเชื้อที่หู ปวดฟัน โรคเบาหวาน ไข้หวัดใหญ่ เป็นต้น
- ปัจจัยทางจิตใจ เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล ซึมเศร้า โรคไบโพลาร์ โรคจิตเภท โรคออทิซึม เป็นต้น
นอกจากนี้แล้ว โรคหรือสภาวะของร่างกายที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ก็สามารถส่งผลต่ออารมณ์ได้ เช่น การหมดประจำเดือน กลุ่มอาการ PMS ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ โรคต่อมไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ เป็นต้น
การวินิจฉัยสาเหตุของอารมณ์หงุดหงิด
เมื่อไปพบแพทย์ แพทย์จะซักประวัติทางการแพทย์ รายการยาที่กำลังใช้อยู่ ประวัติการเป็นโรคทางจิตเวช พฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การนอนหลับ การดื่มแอลกอฮอล์ รวมไปถึงความเครียดและสาเหตุของความเครียด เพื่อนำมาใช้ประกอบการวินิจฉัย
นอกจากนี้แพทย์อาจให้มีการตรวจเลือดและตรวจปัสสาวะเพื่อวิเคราะห์สาเหตุของอารมณ์หงุดหงิด เช่น
- ระดับฮอร์โมนบางชนิดในเลือด เพื่อบ่งชี้ถึงการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
- ระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดและในปัสสาวะ เพื่อบ่งชี้ถึงการเป็นโรคเบาหวาน
การรักษาสาเหตุของอารมณ์หงุดหงิด
วิธีที่ดีที่สุดในการรักษาอารมณ์หงุดหงิดคือการรักษาที่สาเหตุ หากแพทย์วินิจฉัยแล้วว่าผู้ป่วยเป็นโรคทางจิตเวช หรือมีสาเหตุมาจากแอลกอฮอล์ คาเฟอีน นิโคติน และอาการถอนจากการใช้ยาบางชนิด แพทย์อาจสั่งยาเพื่อช่วยควบคุมอารมณ์ ร่วมกับการรักษาด้วยการบำบัดด้วยการพูดคุย (Talk Therapy)
แต่ถ้าผู้ป่วยมีอารมณ์หงุดหงิดเป็นอาการหนึ่งจากการติดเชื้อ อารมณ์หงุดหงิดจะดีขึ้นเองเมื่อหายจากการติดเชื้อ ซึ่งแพทย์อาจสั่งยาปฏิชีวนะ (Antibiotics) หรือยาอื่นๆ เพื่อช่วยรักษาการติดเชื้อดังกล่าว
แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อช่วยควบคุมอารมณ์ เช่น
- ปรับเปลี่ยนอาหารที่รับประทาน
- ออกกำลังกายมากขึ้น
- พักผ่อนให้เพียงพอ และนอนหลับให้เป็นเวลา
- การฝึกควบคุมความเครียด
