Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)

การตรวจ Adrenocorticotropic Hormone (ACTH) โดยเก็บตัวอย่างจากเลือดไปทดสอบ ทำเพื่อวินิจฉัยโรคที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งมีด้วยกันหลายประเภท ผู้ที่มีอาการบ่งชี้ว่ามีความผิดปกติเกี่ยวกับฮอร์โมนชนิดนี้จะได้รับการตรวจเพื่อหาแนวทางรักษาที่เหมาะสมต่อไป

ชื่ออื่น: Corticotropin

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

ชื่อทางการ: Adrenocorticotropic Hormone

จุดประสงค์ของการตรวจ Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)

การตรวจเลือดหา Adrenocorticotropic Hormone (ACTH) มักถูกทำควบคู่กับการตรวจคอร์ติซอลเพื่อช่วยตรวจหาความผิดปกติ วินิจฉัย และติดตามโรคที่เกี่ยวข้องกับการมีฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) มากหรือน้อยเกินไป ซึ่งประกอบไปด้วย

• โรคคูชชิ่ง : มีคอร์ติซอลมากเกินไป เนื่องจากมีเนื้องอกที่ผลิต ACTH ในต่อมใต้สมอง
• กลุ่มอาการคูชชิ่ง: อาการและสัญญาณที่สัมพันธ์กับการมีคอร์ติซอลมากกว่าปกติ ซึ่งอาจเกิดจากเนื้องอกต่อมใต้สมอง Adrenal Hyperplasia การใช้ยาสเตียรอยด์ หรือเกิดจากเนื้องอกที่ผลิต ACTH ที่อยู่ด้านนอกต่อมใต้สมอง
• โรคแอดดิสัน: การผลิตคอร์ติซอลลดลง เนื่องจากต่อมหมวกไตได้รับความเสียหาย
• ภาวะขาดฮอร์โมนต่อมหมวกไตทุติยภูมิ: การผลิตคอร์ติซอลลดลง เพราะต่อมใต้สมองผิดปกติ
• Hypopituitarism: ต่อมใต้สมองผิดปกติ หรือเกิดความเสียหายที่นำไปสู่การลดลงของฮอร์โมนที่ผลิตโดยต่อมใต้สมอง ซึ่งรวมถึงการผลิต ACTH

การวัดทั้ง ACTH และคอร์ติซอล ช่วยแยกความแตกต่างระหว่างโรคหรือปัญหาสุขภาพเหล่านี้ได้ เพราะปกติแล้วระดับของ ACTH จะเปลี่ยนไปในทางตรงกันข้ามกับระดับของคอร์ติซอล หากมีการตรวจพบระดับที่ผิดปกติ แพทย์จะทำการตรวจสอบเพิ่มเติม เพื่อยืนยันสิ่งที่พบและช่วยหาสาเหตุของปัญหา

เมื่อไรที่ต้องตรวจ Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)?

แพทย์อาจทำการตรวจ ACTH หลังจากที่พบว่าผลตรวจคอร์ติซอลผิดปกติ หรือพบอาการที่เกี่ยวข้องกับการมีคอร์ติซอลมากกว่าปกติ เช่น

• โรคอ้วน ซึ่งน้ำหนักตัวส่วนใหญ่จะอยู่ที่ลำตัวของร่างกาย ไม่ได้อยู่บริเวณแขนและขา
• ไขมันสะสมระหว่างหัวไหล่
• ใบหน้ากลมและแดง
• ผิวอ่อนแอและบาง
• มีเส้นสีม่วงที่หน้าท้อง
• กล้ามเนื้ออ่อนแอ
• มีสิวขึ้น
• ผิวติดเชื้อ
• ขนขึ้นตามร่างกายมากขึ้น
• อ่อนเพลีย
• ความดันโลหิตสูง โพแทสเซียมต่ำ ไบคาร์บอเนตสูง ระดับกลูโคสสูง

ส่วนผู้ที่มีคอร์ติซอลน้อยกว่าปกติอาจมีอาการ เช่น

• กล้ามเนื้ออ่อนแอ
• อ่อนเพลีย
• น้ำหนักลด
• ผิวสีคล้ำมากขึ้นแม้ว่าเป็นบริเวณที่ไม่โดนแสงแดด
• เบื่ออาหาร
• ท้องร่วง
• คลื่นไส้
• อาเจียน
• เวียนศีรษะ
• อยากทานเกลือ
• ความดันโลหิตต่ำ กลูโคสในเลือดต่ำ โซเดียมต่ำ โพแทสเซียมสูง และแคลเซียมสูง

สำหรับอาการที่บ่งชี้ถึงภาวะต่อมใต้สมองทำงานน้อย (Hypopituitarism) โดยทั่วไปแล้วประกอบไปด้วย

• เบื่ออาหาร
• อ่อนเพลีย
• รอบเดือนผิดปกติ
• อวัยวะเพศทำงานผิดปกติ
• ความต้องการทางเพศลดลง
• ปัสสาวะตอนกลางคืนบ่อย
• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
• รู้สึกร้อนวูบวาบ
• ไวต่อความเย็น

เมื่อโรคหรือภาวะต่างๆ เกิดจากเนื้องอกต่อมใต้สมอง ผู้ที่ได้รับผลกระทบอาจมีอาการที่สัมพันธ์กับการบีบอัดของเซลล์ข้างเคียงและเส้นประสาท เช่น เนื้องอกที่ทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ ซึ่งอาจส่งผลต่อเส้นประสาทที่ควบคุมการมองเห็น

วิธีเก็บตัวอย่างเลือดเพื่อตรวจ Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)

แพทย์จะตรวจ Adrenocorticotropic Hormone (ACTH) จากเลือด โดยการแทงเข็มเข้าไปในเส้นเลือดดำในแขน ซึ่งแพทย์อาจให้คุณเข้านอนเร็วกว่าปกติ เพื่อรับการเจาะเลือดตรวจเวลา 08.00 - 09.00 น.

รายละเอียดการตรวจ Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)

Adrenocorticotropic Hormone (ACTH) เป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นการผลิตคอร์ติซอล ซึ่งเป็นสเตียรอยด์ฮอร์โมนที่ผลิตโดยต่อมหมวกไต ต่อมดังกล่าวมีบทบาทสำคัญในการควบคุมกลูโคส โปรตีน การเมทาบอลิซึมไขมัน ยับยั้งการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน และช่วยรักษาความดันโลหิต

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ตรวจระดับฮอร์โมนวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 382 บาท ลดสูงสุด 69%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

กด

โดยทั่วไปแล้วระดับของ ACTH จะเพิ่มขึ้นเมื่อคอร์ติซอลมีปริมาณต่ำ และจะน้อยลงเมื่อคอร์ติซอลมีปริมาณสูง โดยสมองส่วนไฮโพทาลามัส (Hypothalamus) จะทำหน้าที่ผลิต Corticotropin-Releasing Hormone (CRH) เพื่อตอบสนองต่อการลดลงของระดับคอร์ติซอลในเลือด ซึ่งจะไปกระตุ้นให้ต่อมใต้สมองผลิต ACTH เพราะฉะนั้น การที่จะมีปริมาณของคอร์ติซอลที่เหมาะสม ไฮไพทาลามัส ต่อมใต้สมอง และต่อมหมวกไตจะต้องทำงานประสานกันได้อย่างสมบูรณ์

โรคหรือภาวะต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อไฮโพทาลามัส ต่อมใต้สมอง หรือต่อมหมวกไตสามารถขัดขวางการควบคุม ACTH และการผลิตคอร์ติซอล ทำให้เกิดสัญญาณและอาการที่สัมพันธ์กับการมีคอร์ติซอลมากหรือน้อยเกินไป

ความหมายของผลตรวจ

มีหลายกรณี ที่การแปลผลเป็นเรื่องซับซ้อน เนื่องจากระดับของทั้ง ACTH และคอร์ติซอลมีการแปรผัน ซึ่งเกิดจากภาวะหรือโรคที่ส่งผลต่อการผลิต ACTH

ตารางด้านล่างนี้ บ่งชี้ได้ถึงรูปแบบทั่วไปของ ACTH และคอร์ติซอลที่พบในโรคต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับต่อมหมวกไตและต่อมใต้สมอง

อย่างไรก็ตาม การแยกความแตกต่างของโรคคูชชิ่ง และ Ectopic ACTH จากการตรวจวัดคอร์ติซอลและ ACTH เพียงลำพัง เป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ ซึ่งแพทย์จำเป็นต้องใช้การตรวจอื่นๆ เพื่อหาความแตกต่างต่อไป

สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับการตรวจ Adrenocorticotropic Hormone (ACTH)

• การใช้ยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์ ยาทาน ยาสูด ยาเฉพาะจุด หรือยาหยอดตา อาจทำให้ผลตรวจผิดปกติ
• Megestrol Acetate หรือฮอร์โมนเพศหญิงในกลุ่มโปรเจสติน ก็สามารถทำให้ผลผิดปกติเช่นกัน
• ยาไมเฟพริสโตน (Mifepristone) ที่ใช้ในการทำแท้ง มีแนวโน้มจะทำให้ระดับของ ACTH เปลี่ยนไป
• ความเครียดอาจทำให้มีการหลั่ง ACTH มากขึ้น
• มีการนำ ACTH มาใช้ในการรักษาโรค ในฐานะของยารักษาโรคปลอกหุ้มเส้นประสาทอักเสบและโรคลมชักประเภทชักผวา (Infantile Spasms)

ที่มาของข้อมูล

Lab Test Online, Adrenocorticotropic Hormone (ACTH) (https://labtestsonline.org/tests/adrenocorticotropic-hormone-acth), 21 December 2018.