Dehydration คืออะไร? ข้อมูล สาเหตุ คำแนะนำ และวิธีหลีกเลี่ยง

ภาวะขาดน้ำคืออะไร เกิดจากอะไร และเราจะหลีกเลี่ยงภาวะนี้ได้อย่างไร?
เผยแพร่ครั้งแรก 8 ต.ค. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 11 มี.ค. 2019 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
Dehydration คืออะไร? ข้อมูล สาเหตุ คำแนะนำ และวิธีหลีกเลี่ยง

Dehydration (ภาวะขาดน้ำ) คืออะไร?

Dehydration (ภาวะขาดน้ำ) คือภาวะที่เราเสียน้ำไปจากร่างกายมากกว่าที่เรารับเข้ามา ส่วนมาก Dehydration นี้จะเกิดกับผู้ที่เสพยา ไม่ว่าจะช่วงที่เกิดจากผลของยาหรือช่วงถอนยา ซึ่งบางครั้งรุนแรงจนต้องได้รับการรักษา โดยเฉพาะถ้าเข้าสู่ภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรงอาจทำให้อันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้

การใช้ยาในสภาพอากาศที่ร้อนมากจะเพิ่มความเสี่ยงของการเกิด Dehydration เช่น บนเวทีที่แออัดหรือเทศกาลที่จัดกลางแจ้งในหน้าร้อน  อย่างไรก็ตาม ภาวะขาดน้ำยังสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกช่วงอายุ แม้ว่าจะไม่ได้ใช้ยาใดๆ ก็ตาม

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

อะไรทำให้เกิด Dehydration?

การใช้ยาเสพติดส่งผลให้หายใจถี่ขึ้น เพิ่มการขับเหงื่อและการขับปัสสาวะ รวมถึงทำให้เกิดการอาเจียนหรือถ่ายเหลว ซึ่งทั้งหมดนัทำให้เกิด Dehydration ได้ ยาเสพติดยังทำให้เกิดภาวะขาดน้ำทางอ้อมได้จากหลายวิธี เช่น กระตุ้นให้ร่างกายทำงานมากกว่าปกติ รบกวนการทำงานปกติของร่างกาย ซึ่งทำให้ร่างกายละเลยความต้องการน้ำ

อย่างไรก็ตาม การใช้ยาเสพติดไม่ได้เป็นสาเหตุเดียวที่ทำให้เกิด Dehydration สารที่ทำให้เกิดการเสพติดชนิดอื่นหรือพฤติกรรมบางอย่างก็ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำได้เช่นกัน เช่น การกินแล้วล้วงคอ ก็สามารถทำให้เกิด Dehydration ได้จากการเสียน้ำออกไปพร้อมกับการอาเจียน นอกจากนั้นการขับถ่ายที่เพิ่มขึ้นจากการใช้ยาถ่ายที่มากเกินไปก็ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำได้ เช่นเดียวกับการออกกำลังกายที่มากเกินไป ก็จะสูญเสียสารน้ำออกไปทางเหงื่อ

ยังมีข้อขัดแย้งบางอย่างเกี่ยวกับการลดความอ้วน ที่ลดน้ำหนักจากการขับน้ำออกจากร่างกายผ่านทางยาขับปัสสาวะและยาถ่าย ซึ่งในความเป็นจริงไม่ได้ลดปริมาณไขมันในร่างกาย แต่กลับทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ

โดยพื้นฐานแล้ว การสูญเสียสารน้ำในร่างกายผ่านทางการขับปัสสาวะ เหงื่อ หรือการขับถ่ายที่มากเกินไป จะเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดภาวะขาดน้ำได้

อาการของ Dehydration

อาการของ Dehydration ได้แก่ ปากแห้ง คอแห้ง ตาแห้ง และกระหายน้ำ และเมื่อ Dehydration นี้แย่ลงจะเริ่มมีปัสสาวะออกน้อย อ่อนเพลีย หรือท้องผูก

อย่างไรก็ตาม การให้สารน้ำทดแทนโดยการดื่มน้ำเปล่าปริมาณมากนั้นไม่ใช่วิธีที่ถูกต้อง โดยเฉพาะการสูญเสียสารน้ำจากการเสียเหงื่อมาก การทดแทนสารน้ำที่เสียไปด้วยน้ำเปล่าโดยไม่ได้ทดแทนเกลือแร่ที่เสียไปด้วย ซึ่งจะทำให้สมดุลเกลือแร่ในร่างกายเสียไป ในกรณีที่เลวร้ายที่สุดคือทำให้เกิดภาวะเกลือแร่โซเดียมในเลือดต่ำ หรือภาวะเป็นพิษจากการได้รับน้ำมากเกินไป ทำให้สูญเสียการทำงานของสมองหรืออาจเสียชีวิตได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

การหลีกเลี่ยง Dehydration

หลักการที่ดีที่สุดในการหลีกเลี่ยง Dehydration และผลของภาวะเป็นพิษจากการได้รับน้ำมากเกินไป คือการป้องกันไม่ให้เกิด Dehydration ตั้งแต่แรก  วิธีที่ดีที่สุดคือการจิบน้ำบ่อยๆ ซึ่งดีกว่าการดื่มน้ำอึกใหญ่ๆ ทีเดียว นอกจากนี้ การรับประทานอาหารที่มีปริมาณเกลือให้เพียงพอกับปริมาณเกลือที่เสียไปทางเหงื่ออาจพอช่วยได้บ้าง เช่น การรับประทานมันฝรั่งทอดกรอบหรือถั่วอบเกลือ

เครื่องดื่มชูกำลังเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยลดการเกิด Dehydration ได้ เนื่องจากเครื่องดื่มเหล่านี้ประกอบด้วยน้ำ น้ำตาล และเกลือแร่ แต่ต้องระมัดระวังในการเลือกเครื่องดื่มชูกำลังที่ผสมคาเฟอีน ซึ่งจะทำให้อาการแย่ลงจากการกระตุ้นร่างกายที่มากเกินไป

อากาศที่ร้อนมากเกินไปก็เป็นอีกหนึ่งปัญหาที่ทำให้สารเสพติดบางชนิดออกฤทธิ์มากขึ้นได้ เช่น ยาอี ยาบ้า ยาเค และกัญชา ซึ่งจะทำให้เกิดการกระตุ้นร่างกายมากกว่าปกติเป็นเวลานาน และทำให้อุณหภูมิของร่างกายสูงขึ้นได้อีกด้วย

หากคุณรู้สึกว่าร่างกายร้อนขึ้น หลังจากได้รับยากระตุ้นต่างๆ แม้ว่าจะไม่ได้ออกแรงมากหรืออยู่ท่ามกลางอากาศร้อน นั่นเป็นจุดเริ่มต้นที่ควรจะรีบไปรับการรักษา บางครั้งร่างกายเราไม่สามารถกำหนดอุณหภูมิได้อย่างถูกต้อง การเข้าถึงการรักษาอย่างรวดเร็วย่อมดีกว่าปล่อยไว้ให้อาการแย่ลง นอกจากนี้ ยาเหล่านี้ยังส่งผลต่อสติและการรู้ตัว ทำให้อาจสื่อสารกับเจ้าหน้าที่ได้ยากกว่าเดิม

คุณสามารถหลีกเลี่ยงภาวะที่ร่างกายร้อนเกินไปและ Dehydration นี้ได้จากการลดอุณหภูมิร่างกาย แทนที่จะดื่มน้ำเพียงอย่างเดียว ซึ่งจะลดการสูญเสียเหงื่อและการสูญเสียเกลือแร่ได้ และจึงเป็นสาเหตุที่รายการเต้นหลายรายการ รวมถึงสโมสรบางแห่งมีสถานที่สำหรับพักเพื่อให้เหล่านักเต้นทั้งหลายมีช่วงเวลาพักให้อุณหภูมิร่างกายเย็นลง การพักผ่อนบางครั้งทำได้ยากเมื่อคุณยังถูกกระตุ้น แต่นั่นทำให้หัวใจและปอดของคุณได้พักและลดการสูญเสียสารน้ำจากร่างกายได้


2 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Jennifer Robinson, MD, What Medicines Can Cause Dehydration?(https://www.webmd.com/drug-med...)
Elizabeth Hartney, PhD, Learn About Dehydration and What Causes It, (https://www.verywellmind.com/w...), 26 January 2018

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)