ตาแพ้แสง สู้แสงไม่ได้ เกิดจากอะไรได้บ้าง?

รู้จักอาการตาแพ้แสง สาเหตุหลากหลายด้าน และข้อควรปฏิบัติหากหาสาเหตุของอาการแพ้แสงไม่พบ
เผยแพร่ครั้งแรก 8 ก.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
ตาแพ้แสง สู้แสงไม่ได้ เกิดจากอะไรได้บ้าง?

อาการตาแพ้แสง หรือ ตาสู้แสงไม่ได้ (Light sensitivity หรือ Photophobia) เป็นภาวะที่พบได้บ่อย ซึ่งผู้ที่มีอาการนี้มักจะบอกว่า เมื่ออยู่ในสถานที่ที่มีแสงสว่างจ้าจะลืมตาไม่ขึ้น ปวดตา และอาจถึงกับแสบตาจนน้ำตาไหล เวลากลางคืนเมื่อมองแสงไฟอาจจะมองเห็นเป็นแสงกระจายจ้า (Glare) จนมองรายละเอียดรอบข้างไม่เห็น 

อาการตาแพ้แสงไม่ใช่โรคชนิดใดชนิดหนึ่ง เป็นเพียงอาการที่บ่งบอกว่าอาจจะเกิดปัญหาอะไรบางอย่างระหว่างเส้นทางเดินของแสงจากดวงตาสู่สมอง เช่น ชั้นน้ำตาที่เคลือบกระจกตา กระจกตา น้ำที่อยู่ภายในดวงตา ม่านตา เลนส์แก้วตา น้ำวุ้นตา จอประสาทตา และขั้วประสาทตา แล้วสัญญานภาพจะถูกส่งผ่านเส้นประสาทสมองไปจนถึงสมองส่วนที่รับภาพ ดังนั้น อาการตาแพ้แสง สู้แสงไม่ได้ จึงมีสาเหตุได้มากมาย โดยขอกล่าวถึงแต่ละระบบดังนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

1.ปัญหาจากดวงตา  

เมื่อคนไข้มาพบแพทย์ด้วยอาการตาแพ้แสง คำถามแรกที่จักษุแพทย์จะถามคือ เพิ่งมีอาการอย่างเฉียบพลัน อาการรุนแรง หรือเป็นไม่มากแต่เป็นมานาน อาการแพ้แสงที่เกิดขึ้นโดยเฉียบพลันพบได้ในโรคเยื่อบุตาอักเสบจากการติดเชื้อไวรัสตาแดงหรือแบคทีเรีย การติดเชื้อที่กระจกตา ม่านตาอักเสบ กระจกตาอักเสบหลังเชื่อมเหล็กโดยไม่ใส่อุปกรณ์ป้องกันตา หรือมีเศษสิ่งแปลกปลอมติดที่ตา โรคและภาวะดังกล่าวมักมีความรุนแรงจนทำให้แสบตา ลืมตาไม่ขึ้น คนไข้จึงต้องรีบมาพบแพทย์อยู่แล้ว อย่างไรก็ตาม ที่พบบ่อยกว่าคืออาการแพ้แสงที่เป็นมานาน รบกวนความสุขสบาย แต่ไม่ค่อยทำให้คนไข้รู้สึกว่าจะต้องรีบรักษาหรือตั้งใจจะรักษาอย่างต่อเนื่อง โรคหรือภาวะทางตาที่เป็นไปได้ในกรณีนี้ เช่น

  • ตาแห้ง จนเกิดอาการเยื่อบุตาและกระจกตาอักเสบเล็กๆ น้อยๆ เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด แต่ถ้าปล่อยไว้นาน อาจจะมีอาการตาพร่า การมองเห็นชัดบ้างไม่ชัดบ้าง
  • การใช้สายตากับการทำงานระยะใกล้เป็นเวลานานๆ เช่น การใช้มือถือ แท็บเล็ต คอมพิวเตอร์
  • ต้อกระจก (เลนส์แก้วตาขุ่น) เกิดจากหลายสาเหตุ ที่พบบ่อยที่สุดคือ เกิดจากความเสื่อมไปตามอายุ หรือ เกิดจากอุบัติเหตุที่ตา
  • ใส่คอนแทคเลนส์เป็นประจำและใส่มานาน
  • ภูมิแพ้ที่เยื่อบุตา ทำให้เยื่อบุตาอักเสบ
  • เยื่อบุตาอักเสบที่ไม่ร้ายแรง เช่น จากต้อลม ต้อเนื้อ 
  • หลังผ่าตัดตา การผ่าตัดรักษาสายตา เช่น การทำเลสิค การใส่เลนส์เสริม
  • โรคเปลือกตากระตุกชนิด Benign essential blepharospasm
  • เคยมีอุบัติเหตุรุนแรงทางตามาก่อน

โรคหรือความผิดปกติเหล่านี้ จะทราบด้วยการตรวจตาอย่างละเอียดโดยจักษุแพทย์เท่านั้น 

2.ปัญหาที่เกี่ยวกับอาการปวดศีรษะและสมอง

2.1 กลุ่มอาการปวดศีรษะ 

ประมาณ 80% ของผู้ที่มีอาการตาแพ้แสงมักจะมีอาการปวดศีรษะไมเกรนร่วมด้วย จากการศึกษาของ American Migraine Foundation รายงานว่า อาการตาแพ้แสงคืออาการหนึ่งของโรคไมเกรน  แต่ผู้ที่มีอาการแพ้แสงและปวดศีรษะร่วมด้วย อาการปวดศีรษะอาจไม่ใช่จากโรคไมเกรน แต่อาจเป็นปวดศีรษะจากความเครียด (Tension headache) หรือปวดศีรษะแบบคลัสเตอร์ (Cluster headaches) ก็ได้

2.2 โรคทางระบบประสาทและสมอง 

ได้แก่

  • เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis) มักเกิดแบบเฉียบพลัน แต่อาการแพ้แสงที่มีอาจจะดูเล็กน้อยลงไปเมื่ออาการที่เด่นกว่าของโรคนี้ อันได้แก่ไข้สูง ปวดศีรษะรุนแรง คอแข็งก้มไม่ลง
  • เนื้องอกในต่อมใต้สมอง (Pituitary tumors) ก็สามารถทำให้เกิดอาการแพ้แสงปวดตาและปวดศีรษะได้ และอาการมักจะค่อยๆ แสดงออกมากขึ้น เพราะเมื่อเนื้องอกมีขนาดโตขึ้นๆ เบียดเส้นประสาทและอวัยวะรอบๆ พร้อมกับสร้างฮอร์โมน จึงเกิดมีอาการได้หลากหลาย ปวดศีรษะมากขึ้นจนถึงมีอาการตามัว

3.ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด  

ยาบางชนิดมีส่วนประกอบทำให้มีอาการตาแพ้แสงมากขึ้นได้ เพราะทำให้เกิดอาการไวแสง และนอกจากดวงตา ผิวหนังก็อาจเกิดการเปลี่ยนแปลงเช่นนั้นด้วย คือเมื่อใช้ยาเหล่านี้แล้วสัมผัสแดดหรือรังสีอัลตราไวโอเลต (Ultraviolet) ผิวหนังจะไหม้ คัน ลอก เป็นผื่น บวมแดงง่าย 

ยาที่มีรายงานว่าให้เกิดอาการไวแสง (Photosensitized) ได้แก่

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • ยาแก้แพ้ (Antihistamines)
  • ยาขับปัสสาวะฟูโรซีไมด์ (Furosemide) ตัวอย่างยี่ห้อได้แก่ Lasix ยาประเภทนี้ช่วยขับน้ำส่วนเกินที่คั่งอยู่ในอวัยวะต่างๆ ออกจากร่างกาย ช่วยรักษาหัวใจวาย โรคตับ โรคไต ฯลฯ
  • ยาลดอาการอักเสบประเภทไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAID)
  •  ยาคุมกำเนิดที่มีเอสโตรเจน
  • ยาควินิน รักษามาลาเรีย
  • ยากลุ่มซัลฟา
  • ยาปฏิชีวนะ สำหรับรักษาโรคที่มีสาเหตุจากการติดเชื้อ เช่น เตตระไซคลิน (Tetracycline)  , ด็อกซิไซคลิน (Doxycycline)
  • ยาต้านเศร้ากลุ่มไตไซคลิก (Tricyclic anti-depressants)
  1. โรคหรือความผิดปกติทางจิตที่อาจพบร่วมกับอาการตาแพ้แสง

ดังที่กล่าวมาทั้งหมดนั้น จะเห็นได้ว่า การรักษาอาการตาแพ้แสงขึ้นกับสาเหตุ ซึ่งควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุเพื่อให้การรักษาอย่างถูกต้อง แต่ความจริงก็คือไม่ใช่ทุกรายที่หาสาเหตุพบ หรืออาจกล่าวว่าไม่มีสาเหตุ เท่าที่ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และการแพทย์ปัจจุบันอาจทราบได้  

อาการตาแพ้แสง สู้แสงไม่ได้ ที่ไม่มีสาเหตุ หรือหาสาเหตุไม่พบ 

มีผู้คนจำนวนมากทีเดียวที่มีอาการตาแพ้แสงมากจนเกิดปัญหาในการใช้ชีวิตประจำวัน แต่หาสาเหตุอย่างไรก็ไม่พบ แม้จะผ่านการตรวจทุกระบบครบถ้วนแล้ว หลังติดตามผลสักระยะก็พบว่าอาการคงที่ไม่มีโรคใดๆ เกิดขึ้น

อาการแพ้แสงนี้มีความรุนแรงตลอดจนความถี่มากน้อยหลากหลายแตกต่างกันไป บางคนวิตกกังวลมากเพียงเพราะเวลาไปถ่ายรูปกลางแดดแล้วแอบเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นว่า ทำไมเราลืมตาไม่ขึ้น แต่เพื่อนลืมตาได้นาน แต่ก็มีอาการเฉพาะบางเวลาเท่านั้น ตรวจแล้วก็ไม่พบความผิดปกติใดๆ พึงระลึกว่า ความปกติของมนุษย์เราแต่ละคนไม่จำเป็นต้องเหมือนกันทุกอย่าง

ใช้ชีวิตอย่างไรเมื่อมีอาการตาแพ้แสงโดยไม่มีสาเหตุ หรือหาสาเหตุไม่พบ

ในแสงขาวที่ประกอบขึ้นมาจากแสงหลายความถี่นั้น ปัจจุบันเป็นที่ทราบกันดีกว่าแสงสีฟ้าจากหน้าจอคอมพิวเตอร์และสมาร์ตโฟนทำให้เกิดอาการแพ้แสงได้มากที่สุด และเราก็ทราบดีว่ารังสีอัลตราไวโอเลตในแสงแดดก่อให้เกิดโรคของดวงตา ดังนั้น การจัดการกับปัญหาตาแพ้แสงด้วยการป้องกันแสงจึงต้องเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการใช้ชีวิตประจำวัน เพื่อลดอาการแพ้แสง ใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพและมีความสุขมากกว่าเดิม

เมื่อออกแดด ควรมีอุปกรณ์ป้องกัน ได้แก่ หมวกปีกกว้าง แว่นกันแดดที่ป้องกันรังสีอัลตราไวโอเลตได้ แว่นเลนส์โพลาไรซ์ (Polarize) ก็ช่วยให้สบายตาขึ้น เพราะช่วยลดแสงกระจายจ้าหรือสะท้อนแสงเข้าตาได้ดี หากปกติสวมแว่นสายตา อาจใช้เลนส์แว่นที่เปลี่ยนสีเข้มขึ้นเวลาออกแดด เวลาใช้สายตากับจอคอมพิวเตอร์ สมาร์ตโฟน หรือแท็บเล็ตนานๆ หากมีอาการแพ้แสง แสบตา การพักสายตา หยอดน้ำตาเทียม และใช้เลนส์แว่นสายตาที่ลดแสงสีฟ้า อาจช่วยบรรเทาอาการได้ 

หากคุณมีอาการตาแพ้แสง สู้แสงไม่ได้ ยิ่งถ้าอาการรุนแรงมากขึ้นเรื่อย ควรรีบไปพบแพทย์ เพราะสาเหตุมีจากหลายระบบ เริ่มต้นที่จักษุแพทย์ก่อนเพราะสาเหตุส่วนใหญ่เริ่มที่ดวงตา แต่อย่าลืมว่า การพบแพทย์เพียงครั้งเดียว หรือเพียงคนเดียวอาจไม่สามารถวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริงได้ อย่างไรก็ตามการให้ข้อมูลแก่แพทย์ให้ครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นโรคที่กำลังเป็นอยู่ หรือยาที่กำลังรับประทาน ก็จะช่วยให้วินิจฉัยสาเหตุของการแพ้แสงได้ถูกต้องแม่นยำขึ้น


5 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Stephanie J.Nahas,MD: Migraine Management Techniques. American Migraine Foundation, 2019
Medline Plus from the National Library of Medicine : Causes of Light Sensitivity
Fact Sheet of Light Sensitivity and Photophobia, rnib.org.uk, 2019

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)