เตตระไซคลิน (Tetracycline) ผลิตจากแบคทีเรียในกลุ่ม streptomyces จัดเป็นยากลุ่มยาปฏิชีวนะที่ใช้ในการรักษาการติดเชื้อ ได้แก่ เชื้อสิว บรูเซลลา กาฬโรค โรคหนองใน มาลาเรีย และซิฟิลิส ยาเตตระไซคลินได้รับการขึ้นทะเบียนยาใน ค.ศ. 1953 และวางจำหน่ายในท้องตลาดเมื่อ ค.ศ. 1978 ยา Tetracycline เป็นยาที่อยู่ในบัญชียาหลักขององค์การอนามัยโลก ปัจจุบันมีจำหน่ายในรูปแบบยาสามัญ
ตัวอย่างยี่ห้อของยา Tetracycline ที่มีจำหน่ายในประเทศไทย
โรคและอาการที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยา Tetracycline
ยา Tetracycline มีข้อบ่งใช้สำหรับอาการต่อไปนี้ ได้แก่ ติดเชื้อ รักษาสิว รักษาซิฟิลิส รักษาการติดเชื้อบรูเซลา รักษาการติดเชื้อโกนอเรีย (หนองใน)
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Tetracycline
ยา Tetracycline เป็นยายับยั้งแบคทีเรียในกลุ่มเตตระไซคลิน ออกฤทธิ์ควบคุมการเจริญของแบคทีเรียโดยเข้าจับกับไรโบโซม ชนิดย่อย 30S แบบผันกลับได้ เป็นผลให้เกิดการยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีนและหยุดการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ยา Tetracycline มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อกว้าง ประกอบด้วยเชื้อกลุ่ม Chlamydiaceae Mycoplasma spp Rickettsia spp spirochetes แบคทีเรียทั้งกลุ่มที่ใช้และไม่ใช้ออกซิเจน ทั้งกลุ่มแกรมบวกและแกรมลบ รวมไปถึงฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อโปรโตซัวบางชนิด
ข้อบ่งใช้ของยา Tetracycline
ข้อบ่งใช้สำหรับอาการติดเชื้อ ยาในรูปแบบยารับประทาน
- ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 250 ถึง 500 มิลลิกรัม ทุก 6 ชั่วโมง ขนาดยาสูงสุด 4 กรัม ต่อวัน
- ขนาดการใช้ยาในเด็กอายุมากกว่า 12 ปี ขนาดยาสูงสุด 2 กรัมต่อวัน
ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาสิว
- ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 250 ถึง 500 มิลลิกรัมต่อวัน ให้แบบวันละครั้ง หรือแบ่งให้ยา เป็นเวลาอย่างน้อยสามเดือน
ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาซิฟิลิส
- ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 500 มิลลิกรัม วันละสี่ครั้ง เป็นเวลา 15 วัน
ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อบรูเซลา
- ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 500 มิลลิกรัม วันละสี่ครั้ง เป็นเวลาสามสัปดาห์ โดยให้ยาร่วมกับยา streptomycin
ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อโกนอเรีย หรือหนองใน
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
- ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 500 มิลลิกรัม วันละสี่ครั้งเป็นเวลา 7 วัน
ข้อปฏิบัติเมื่อลืมรับประทานยา Tetracycline
- หากลืมรับประทานยาตามเวลาปกติที่รับประทาน ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้จำนวน 1 เม็ด โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ดแทนเม็ดที่ลืมรับประทาน
- กรณีลืมรับประทานยาใกล้กับเวลารับประทานถัดไปให้รับประทานยาในมื้อถัดไปในขนาด 1 เม็ด โดยข้ามยาในมื้อที่ลืมไปและไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ด
ข้อควรระวังของการใช้ยา Tetracycline
- ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่แพ้ยา Tetracycline หรือยากลุ่ม Tetracycline อื่น
- ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรคไตระยะรุนแรง
- ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่มีการใช้ยาเมธอกซีฟลูเรน (methoxyflurane) วิตามินเอ (vitamin A) เรตินอยด์ (retinoid)
- ห้ามใช้ยานี้ในสตรีให้นมบุตร
- ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรคเอส แอล อี (SLE)
- ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรค Myasthenia Gravis (MG) หรือโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง
- ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรคตับ และโรคไตระดับความรุนแรงเล็กน้อยถึงปานกลาง
- ระวังการใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์
ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Tetracycline
ยานี้อาจก่อให้เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์ ได้แก่ รบกวนระบบทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายท้อง เกิดแผลที่หลอดอาหาร ฟันเปลี่ยนสีถาวร ชั้นเคลือบฟันบางลง เกิดผื่นผิวหนังอักเสบจากการลอกของผิว เล็บเปลี่ยนสี ไวต่อแสง ค่าเอนไซม์ตับเพิ่มขึ้น เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ เป็นไข้ ปวดข้อ โลหิตจางเนื่องจากเม็ดเลือดแดงแตก เกร็ดเลือดต่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ เกิดจุดน้ำตาลดำเมื่อตรวจสอบต่อมไทรอยด์ด้วยกล้องจุลทรรศน์ อาการอันไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง ได้แก่ การแพ้ยาแบบ Anaphylaxis อาการท้องเสียจากการติดเชื้อ Clostridium difficile เกิดภาวะพิษต่อตับ และไขมันพอกตับ
ข้อมูลการใช้ยา Tetracycline ในสตรีมีครรภ์และสตรีให้นมบุตร
สำหรับการใช้ยาในสตรีมีครรภ์ ตัวยาจัดอยู่ในกลุ่ม category D คือไม่แนะในการใช้ยาในสตรีมีครรภ์ เว้นแต่ในกรณีช่วยชีวิต หรือรักษาอาการรุนแรงทซึ่งยาชนิดที่ปลอดภัยกว่ารักษาไม่ได้ผล
ประเภทของยาตามองค์การอาหารและยา ประเทศไทย
ยา Tetracyclineจัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย จำหน่ายเฉพาะในร้านขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น
ข้อมูลการเก็บรักษายา Tetracycline
เก็บที่อุณหภูมิระหว่าง 20 ถึง 25 องศาเซลเซียส
สิ่งที่ควรแจ้งแพทย์ เภสัชกร และพยาบาลในการสั่งใช้ยา Tetracycline
แพทย์และเภสัชกรสามารถให้ข้อมูลการใช้ยาอย่างปลอดภัย ผู้ป่วยควรแจ้งข้อมูลเหล่านี้แก่แพทย์ หรือเภสัชกร เพื่อประโยชน์ต่อผู้ป่วยและลดความเสี่ยงในการเกิดอันตรายจากการใช้ยา Tetracycline
- แจ้งข้อมูลการใช้ยารักษาโรคประจำตัว ยาที่เพิ่งรับประทานก่อนหน้านี้ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่รับประทาน (รวมถึงวิตามิน และสมุนไพร) ในกรณีมียาประจำตัวจำนวนมาก ให้พกยาเพื่อให้แพทย์ หรือเภสัชกรช่วยตรวจสอบก่อนสั่งจ่ายยาใหม่ ไม่ให้เกิดอันตรกิริยาระหว่างยาที่จะได้รับใหม่และยาเดิมที่ผู้ป่วยใช้อยู่
- แจ้งประวัติการแพ้ยา หรืออาการแพ้ที่เกิดขึ้นเมื่อใช้ยา ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือแพ้อาหารชนิดใดอยู่ (เนื่องจากยาบางชนิดมีส่วนประกอบของไข่ขาว นม ยีสต์) อาการที่เกิดขึ้น เช่น อาการบวม เกิดผื่น หายใจลำบาก หรือให้นำบัตรแพ้ยา พกติดตัวและแสดงบัตรนี้แก่แพทย์และเภสัชกรก่อนเข้าใช้บริการสุขภาพทุกครั้ง
- แจ้งข้อมูลในกรณีที่มีการตั้งครรภ์ หรือมีแผนที่จะตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เนื่องจากยาบางชนิดส่งผลอันตรายต่อเด็กในครรภ์ หรือสามารถขับออกทางน้ำนมได้
- แจ้งข้อมูลที่จะส่งผลต่อการรับประทานยา เช่น มีปัญหาการกลืนลำบาก มีปัญหาด้านการมองเห็น หรืออ่านฉลากยา วิธีการรับประทานยา เพื่อแพทย์ หรือเภสัชกรจะได้ช่วยแก้ไขปัญหาได้อย่างถูกต้อง
ปฏิกิริยาระหว่างยา Tetracycline และอาหาร
หลีกเลี่ยงการรับประทานยา Tetracycline ร่วมกับนม เพราะจะลดการดูดซึมตัวยา
ปฏิกิริยายา Tetracycline กับยาตัวอื่น
- การรับประทานยา Tetracycline ร่วมกับยาลดกรด จะลดการดูดซึมตัวยา
- ยา Tetracycline มีผลต่อยาต้านการแข็งตัวของเลือด
- ยา Tetracycline ลดประสิทธิภาพยาคุมกำเนิด
- ยา Tetracycline มีพิษต่อไต
- ยา Tetracycline เพิ่มความเสียงในการเกิดภาวะน้ำตาลต่ำในผู้ป่วยเบาหวานที่ฉีดอินซูลินและใช้ยากลุ่ม sulfonylureas
- ยา Tetracyclineเพิ่มความพิษต่อยา ergot alkaloids และ methotrexate
