ตัวอย่างยี่ห้อของยา Metoclopramide ที่มีจำหน่ายในประเทศไทย
Maril, Mepamide, Nausil, Emetal, Hawkperan, H-Peran K.B., Meta, Manosil, Metoclor, Met-Sil, Plamide, Plamine, Plasil, R-J Tab/Syrup, Vomesea
รูปแบบและส่วนประกอบของยา Metoclopramide
เมโทโคลพราไมด์ (metoclopramide) เป็นยากลุ่มยาต้านอาเจียน ยาสำหรับรับประทาน ยาเม็ด ประกอบด้วยเมโทโคลพราไมด์ ขนาด 10 มิลลิกรัม ยาน้ำประกอบด้วยเมโทโคลพราไมด์ ความเข้มข้น 5 มิลลิกรัม ต่อ 5 มิลลิลิตร และยาฉีดประกอบด้วยเมโทโคลพราไมด์ ความเข้มข้น 10 มิลลิกรัม ต่อ 2 มิลลิลิตร
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Metoclopramide
กลไกการออกฤทธิ์ของยาคือ เมโทโคลพราไมด์เข้ายับยั้งตัวรับโดปามีน (dopamine) และในขนาดยาที่สูงจะสามารถยับยั้งตัวรับเซโรโทนิน (serotonin) ในบริเวณตัวรับเคมีของระบบประสาทส่วนกลาง เมโทโคลพราไมด์เพิ่มการตอบสนองต่ออะเซทิลโคลีน (acetylcholine) ของเนื้อเยื่อบริเวณทางเดินอาหารส่วนบน เป็นสาเหตุให้เกิดการเพิ่มการเคลื่อนไหวของลำไส้ เร่ง gastric emptying time โดยที่ไม่มีการกระตุ้นกระเพาะอาหาร น้ำดี หรือการหลั่งสารของตับอ่อน เมโทโคลพราไมด์ยังช่วยเพิ่มการบีบตัวของกล้ามเนื้อหูรูดบริเวณส่วนปลายของหลอดอาหาร (lower esophageal sphincter)
ข้อบ่งใช้ของยา Metoclopramide
ยาเมโทโคลพราไมด์ ชนิดยาเม็ด สำหรับรับประทาน มีข้อบ่งใช้ คือ รักษาอาการคลื่นไส้และอาเจียน ที่มีความเกี่ยวข้องกับการได้รับเคมีบำบัด หรือฉายรังสี ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 10 มิลลิกรัมต่อวัน ให้ยาสูงสุดวันละสามครั้ง ขนาดยาสูงสุดต่อ คือ ใช้ต่อกันเป็นระยะเวลา 5 วัน
ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาโรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารในผู้ป่วยโรคเบาหวาน (gastric stasis) ขนาด ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 10 มิลลิกรัมต่อวัน วันละ 4 ครั้ง เป็นเวลา 2-8 สัปดาห์
ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาโรคกรดไหลย้อน ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 10-15 มิลลิกรัมต่อวัน วันละ 4 ครั้ง ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ถ้าหากอาการไม่สม่ำเสมอ อาจให้ยาแบบครั้งเดียวขนาด 20 มิลลิกรัม ขนาดยาสูงสุดต่อ คือ ใช้ต่อกันเป็นระยะเวลา 12 สัปดาห์
ข้อปฏิบัติเมื่อลืมรับประทานยา Metoclopramide
หากลืมรับประทานยาตามเวลาปกติที่รับประทาน ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้จำนวน 1 เม็ดโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ดแทนเม็ดที่ลืมรับประทาน ในกรณีลืมรับประทานยาใกล้กับเวลารับประทานถัดไป ให้รับประทานยาในมื้อถัดไปในขนาด 1 เม็ด โดยข้ามยาในมื้อที่ลืมไปและไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ด
ข้อควรระวังของการใช้ยา Metoclopramide
- ไม่ใช้ยาในผู้ป่วยที่มีเลือดออกในระบบทางเดินอาหาร ทางเดินอาหารอุดกั้น แผลในระบบทางเดินอาหาร หรือมีข้อสงสัยว่าจะเป็น pheochromocytoma
- ไม่ใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัตินิวโรเล็ปติก (neuroleptic) หรือเกิด tardive dyskinesia ที่เกิดจากการเหนี่ยวนำของเมโทโคลพราไมด์
- ไม่ใช้ยาในผู้ป่วยที่มีอาการชัก พาร์กินสัน
- ไม่ใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัติ methemoglobinemia ที่เกิดจากเมโทโคลพราไมด์
- ไม่ใช้ยาร่วมกับเลโวโดปา (levodopa) หรือยากลุ่มโดปามิเนอร์จิก (dopaminergic agonist)
- ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีภาวะเกี่ยวข้องกับระบบประสาท ภาวะของระบบหัวใจ อิเล็กโทรไลท์ในร่างกายผิดปกติ หัวใจเต้นช้า
- ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยโรคไต โรคตับ
- ระวังการใช้ยาในผู้สูงอายุ เด็ก สตรีมีครรภ์ และสตรีให้นมบุตร
ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Metoclopramide
อาจก่อให้เกิดภาวะบวมน้ำ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง ได้แก่ การเกิดกลุ่มอาการนิวโรเล็ปติก tardive dyskinesia
ข้อมูลการใช้ยา Metoclopramide ในสตรีมีครรภ์และสตรีให้นมบุตร
สำหรับการใช้ยาในสตรีมีครรภ์ ตัวยาจัดอยู่ในกลุ่ม category B คือ ยาค่อนข้างมีความปลอดภัยในการใช้ยาในสตรีมีครรภ์
ประเภทของยาตามองค์การอาหารและยา ประเทศไทย
ยาจัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย จำหน่ายเฉพาะในร้านขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น
ข้อมูลการเก็บรักษายา Metoclopramide
ควรเก็บรักษายาที่อุณหภูมิ 20-25 องศาเซลเซียส เก็บให้พ้นจากแสงแดดและความชื้น
