หมอครับถ้าเราแฟนเรากินยาคุมฉุกเฉินก่อนมีเพศสัมพันธ์จะตั้งครรภ์ได้ไหมครับ?

สวัสดีค่ะ การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน แม้จะรับประทายยาคุมกำเนิดฉุกเฉินอย่างถูกต้องภายใน 24 ชมหลังมีเพศสัมพันธ์ จะยังมีโอกาสตั้งครรภ์ ประมาณ 10% ค่ะ ดังนั้น ในกรณีหากรับประทานก่อนที่มีเพศสัมพันธ์ก็ยังมีโิอกาสตั้งครรภ์น้อยสุดอยู่ที่ประมาณ 10% แนะนำให้คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นเช่น สวมถุงยางอนามัยเป็นต้น

ยาคุมฉุกเฉินเป็นยาคุมที่รับประทาน "หลังร่วมเพศ" ค่ะ โดยจะมีผลป้องกันฉุกเฉินในกรณีที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน เช่น ถูกข่มขืน หรือในกรณีที่ป้องกันแล้วเกิดความผิดพลาด เช่น ถุงยางฉีกขาด, ลืมรับประทานยาคุมรายเดือน หรือลืมฉีดยาคุมตามนัด เป็นต้น โดยสามารถใช้ภายหลังมีเพศสัมพันธ์อย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงนะคะ (แต่ถ้าใช้ภายใน 72 ชั่วโมงแรก จะมีประสิทธิภาพดีกว่า 72 - 120 ชั่วโมง)

และยาคุมฉุกเฉินไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องหลังรับประทานค่ะ ดังนั้น หากใช้ไปแล้ว และมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันซ้ำอีกในภายหลัง ก็ต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินเพิ่มอีกแผงนะคะ
..
..
ในกรณีแฟนของผู้ถาม หากรับประทาน "ทันทีก่อนจะมีเพศสัมพันธ์" แม้จะไม่ถูกต้องแต่ก็พออนุโลมว่าเป็นการใช้หลังมีเพศสัมพันธ์ได้ค่ะ เนื่องจากระยะเวลาไม่น่าจะห่างกันนัก

แต่ถ้ารับประทานครบขนาดไปนานแล้ว และมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันซ้ำอีก ก็ต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินแผงใหม่โดยเร็วที่สุดที่ทำได้ ยิ่งเร็วยิ่งดี อย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ เพื่อลดความเสี่ยงลงนะคะ
..
..
อย่างไรก็ตาม ประสิทธิภาพของยาคุมฉุกเฉินไม่ได้สูงมากค่ะ แม้จะรับประทานครบขนาดและทันเวลา ก็ยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้ 15 - 25% ถือว่ายังมีความเสี่ยงสูงเมื่อเทียบกับวิธีคุมกำเนิดปกติ ได้แก่ การใช้ถุงยาง ถ้าใช้ถูกต้องและไม่รั่วซึมหรือฉีกขาด จะมีโอกาสตั้งครรภ์ได้ 2% หรือถ้าใช้ยาคุมรายเดือนถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ จะมีโอกาสตั้งครรภ์ 0.3%

ดังนั้น จึงไม่ควรใช้ยาคุมฉุกเฉินแทนวิธีคุมกำเนิดปกตินะคะ เพราะมีโอกาสคุมกำเนิดล้มเหลวและตั้งครรภ์ได้มากกว่า

ยาคุมแบบแผงรายเดือนไม่มีผลคุมกำเนิดฉุกเฉินค่ะ รับประทานไปก็ไม่เกิดประโยชน์ และยิ่งจะทำให้ประจำเดือนยิ่งเลื่อนช้าออกไปอีกด้วย จึงยังไม่แนะนำให้ใช้นะคะ

หากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันซ้ำอีกหลังรับประทานยาคุมฉุกเฉินรอบก่อนครบขนาดไปแล้ว แนะนำให้รับประทานยาคุมฉุกเฉินแผงใหม่ซ้ำอีกนะคะ (แต่ถ้ารับประทานยาคุมฉุกเฉิน "ทันทีก่อนมีเพศสัมพันธ์ครั้งนี้" ก็ไม่เป็นไรค่ะ แม้จะใช้ไม่ถูกต้อง แต่ระยะเวลาไม่ห่างกันมาก จึงอนุโลมว่ายังมีผลป้องกันได้ และไม่ต้องรับประทานซ้ำอีกค่ะ)

รับประทานยาคุมฉุกเฉินยี่ห้ออะไร และรับประทานอย่างไรคะ

ยาคุมฉุกเฉินไม่มีผลคุมกำเนิดหลังรับประทานนะคะ ไม่ว่ากี่ชั่วโมงก็ตาม ดังนั้น เมื่อรับประทานไปแล้ว หากจะมีเพศสัมพันธ์ซ้ำอีก ก็ต้องป้องกันอย่างดีโดยใช้ถุงยางให้ถูกต้องเสมอ และหากถุงยางรั่วซึมหรือฉีกขาด ก็จะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินซ้ำอีกค่ะ

จากที่ให้ข้อมูลมา ไม่มั่นใจว่ามีเพศสัมพันธ์ก่อนที่จะรับประทานยาคุมฉุกเฉิน จากนั้นจึงมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันอีกรอบหลังจากรับประทานไปแล้ว หรือเป็นเพียงการรับประทานผิดวิธี โดยเข้าใจผิดว่าต้องใช้ก่อนร่วมเพศ แต่ไม่ว่าจะอย่างไร ก็ถือว่าไม่เหมาะสมทั้งสองกรณีค่ะ

นั่นคือ ไม่สามารถจะรับรองได้ว่าผลจากยาคุมฉุกเฉิน จะอยู่ไปนานพอจนขัดขวางการผสมกันของไข่และอสุจิได้ตลอดหรือไม่ แต่เนื่องจากเวลาที่ทับซ้อนกันหากจะรับประทานซ้ำ ซึ่งไม่เกิดประโยชน์ แต่จะเพิ่มผลข้างเคียงจากยาให้มากขึ้น ในกรณีนี้จึงไม่แนะนำให้รับประทานซ้ำอีกแแผงค่ะ

อย่างไรก็ตาม แม้จะใช้อย่างเหมาะสม แฟนของผู้ถามก็มีโอกาสตั้งครรภ์ได้ 15 - 25% นะคะ ดังนั้น ยิ่งมีการใช้ที่ไม่เหมาะสมดังที่กล่าวมา ก็อาจมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้ที่ใช้อย่างเหมาะสมค่ะ

ดังนั้น ควรงดมีเพศสัมพันธ์ไปก่อนนะคะ แล้วรอดูว่าจะมีประจำเดือนมาตามรอบปกติหรือไม่ (ต้องเป็นประจำเดือนที่มาตามรอบปกตินะคะ ไม่ใช่เลือดกะปริบกะปรอยที่เป็นผลข้างเคียงที่อาจพบภายใน 7 วันหลังรับประทานยาคุมฉุกเฉิน) ถ้ามี ก็หมายถึงไม่มีการตั้งครรภ์ค่ะ

แต่ถ้าไม่มีประจำเดือนมาตามรอบปกติ ควรตรวจการตั้งครรภ์ด้วยชุดทดสอบทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอน ห่างจากวันที่มีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดอย่างน้อย 14 วันค่ะ

ไม่มีวิธีคุมกำเนิดใดที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100% อยู่แล้วนะคะ ดังนั้น แม้จะใช้ยาคุมฉุกเฉินอย่างเหมาะสม ก็มีโอกาสตั้งครรภ์ได้ 15 - 25% ค่ะ ซึ่งในกรณีของแฟนผู้ถาม ประสิทธิภาพอาจไม่สูงเท่ากับผู้ที่ใช้อย่างเหมาะสม แต่คงระบุเป็นตัวเลขชัดเจนไม่ได้ เพราะถือว่าใช้ไม่ถูกต้องตามคำแนะนำ นั่นก็คือ อาจมีความเสี่ยงไม่ต่ำเท่ากับผู้ที่ใช้ยาคุมฉุกเฉินได้ถูกต้องและเหมาะสมค่ะ

ในช่วงเวลาที่ทับซ้อนกันดังที่กล่าวมา การรับประทานเพิ่มไม่น่าจะได้ประโยชน์ค่ะ เพราะประสิทธิภาพในการป้องกันไม่ได้สูงขึ้นไปกว่าเดิม แต่จะทำให้เกิดผลข้างเคียงจากยามากขึ้น เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เจ็บคัดตึงเต้านม เลือดออกกะปริบกะปรอย และประจำเดือนไม่ปกติ

อย่างไรก็ตาม หากผู้ถามรับความเสี่ยงดังกล่าวไม่ได้ และนับเวลาแล้วยังไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ในรอบก่อน (ก่อนที่จะรับประทานยาคุมฉุกเฉิน) แนะนำให้พาแฟนไปพบสูตินรีแพทย์เพื่อพิจารณาการใส่ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงภายใน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์นะคะ เพราะจะมีประสิทธิภาพสูงมาก ผู้ใช้มีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 0.6 - 0.8% และยังมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องหลังรับประทานได้นาน 3 - 10 ปี ขึ้นกับรุ่นของห่วงอนามัยที่ใช้ค่ะ