สวัสดีค่ะ พอดีเพิ่งเคยมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกแบบป้องกัน แต่ไม่ได้ทานยาคุมฉุกเฉินและไม่เคยทานยาคุมมาก่อนเลย แล้วก็ไม่แน่ใจว่าจะมีอุบัติเหตุเช่น ถุงยางแตกหรืออื่นๆ ไหม ตอนนี้กังวลว่าจะมีโอกาสตั้งครรภ์มากน้อยเพียงใดคะ แล้วตอนนี้ถ้าจะทานยาคุม ต้องเริ่มตั้งแต่เมื่อไหร่ อย่างไรดีคะ (มีเพศสัมพันธ์เมื่อวาน 04/05/62) ค่ะ

ถ้าใส่ถุงเเล้วถุงไม่เเตกไม่รั่วก็ไม่ท้องครับ โดยปกติถ้ามีเพศสัมพันธ์ที่ใส่ถุงยาง ก็ไม่ได้เเนะนำให้กินยาคุมฉุกเฉินครับ กินเฉพาะกรณีถุงเเตกถุงรั่ว หรือไม่ได้ใส่ถุง

กรณีคนไข้เเนะนำเริ่มกินยาคุมแบบแผงได้ครับ

ยาคุมกำเนิดรายเดือน รุ่นใหม่ๆ เช่น Yaz Yasmin Oilezz พวกนี้มีฤทธิ์ต้านฮอร์โมนเพศชาย ทำให้ สิวลดลงได้ครับ (อาการบวมก็ไม่มากเนื่องจาก เอสโตรเจนไม่ได้สูงงมาก)

ทั้งหมดเป็นยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมครับ
เริ่มกินในวันที่1-5นับจากประจำเดือนมาวันเเรก(เพราะชัวร์ว่าไม่ได้ท้องเเละยาออกฤทธิ์ยับยั้งการตกไข่ คุมกำเนิดได้เลย) หรือกินช่วงไหนของเดือนก็ได้เเต่ต้องชัวร์ว่าไม่ท้อง เเละต้องกินไปอย่างน้อย7วันจึงจะมีฤทธิ์คุมกำเนิดครับ
.........
ถ้าเป็นแผง21เม็ดหลังกินหมดเเผง ให้เว้น 7 วัน เเล้วเริ่มเเผงใหม่ครับ เเต่ถ้าเป็น28เม็ดเมื่อหมดเเผงให้กินเเผงต่อไป ต่อไปเลยครับ
.........
ถ้ากรณี21เม็ด ช่วงที่เว้น7วันก่อนเริ่มยาแผงใหม่จะมีประจำเดือนมา
.........
ส่วนกรณี28เม็ด ช่วงที่กิน7เม็ดสุดท้าย(เม็ดเเป้ง) จะมีประจำเดือนมา ครับ
.........

ผลข้างเคียงคือ คลื่นไส้อาเจียน คัดตึงเต้านม บวม
ใช้นานๆระยะยาวอาจมีฝ้าได้
(เเนะนำให้กินก่อนนอน จะได้ไม่ลืมเเละลดผลข้างเคียงเรื่องคลื่นไส้อาเจียน)
.........
ควรหลีกเลี่ยงการกินยากรณีที่
- ให้นมลูกอยู่ เพราะยาทำให้น้ำนมไหลน้อยได้
- มีโรคประจำตัว เช่น โรคตับ เคยเป็นโรคหัวใจ โรคสมองขาดเลือด ลิ่มเลือดอุดตันที่ขา เป็นต้นครับ

ส่วนวิธี่อื่นๆ เช่น

ยาฉีดคุมกำเนิด ฉีดเข็มเดียวได้3เดือน คุมกำเนิดได้ดี เเต่อาจมีเลือดออกกระปริบกระปรอย เดือนหลังๆมักจะค่อยๆหายไปจนไม่มีประจำเดือน น้ำหนักขึ้น สิวขึ้นได้ หากหยุดฉีดเเล้วต้องการให้ประจำเดือนมาปกติพร้อมที่จะมีลูกอีกครั้งใช้เวลานาน 9-12 เดือนครับ (เเบบฉีดราย 1 เดือนก็มีครับ ประจำเดือนตามรอบเหมือนยากินเเบบฮอร์โมนรวมครับ)
.................
ยาฝังคุมกำเนิด ฝังหนึ่งครั้งได้3-5ปี คุมกำเนิดได้ดี เเต่อาจมีเลือดออกกระปริบกระปรอยได้ ราคาค่อนข้างสูง เเต่สาธารณสุขเหมือนจะมีโครงการฝังฟรีครับ เวลาฝังอาจเจ็บได้ ต้องมาเอาออกเวลาครบกำหนด
................
การทำหมัน ชาย เเละ หญิง คุมกำเนิดได้ดี ไม่มีผลกระทบกับอารมณ์ทางเพศ เพียงเเต่เเก้ยากหากต้องการมีบุตรอีก ต้องทำโดยเเพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
เป็นต้นครับ

ไม่มีวิธีคุมกำเนิดใดที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100% นะคะ แต่ถ้าใช้ถุงยางอนามัยอย่างถูกต้องและไม่รั่วซึมหรือฉีกขาด จะมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 2% ซึ่งถือว่าน้อยมากจนไม่น่าจะกังวล จึงไม่จำเป็นจะต้องป้องกันฉุกเฉินร่วมด้วยอีก

แต่ในกรณีที่ไม่มั่นใจ เช่น ไม่ได้ตรวจสอบว่าถุงยางรั่วซึมหรือไม่ สามารถใช้วิธีคุมกำเนิดฉุกเฉินเป็นการป้องกันสำรองได้ค่ะ โดยรับประทานยาคุมฉุกเฉินโดยเร็วที่สุดที่ทำได้ ยิ่งเร็วยิ่งดี อย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ (การใช้ภายใน 72 ชั่วโมงแรกจะมีประสิทธิภาพดีกว่าการใช้ที่เวลา 72 - 120 ชั่วโมง)

และไม่ว่ายาคุมฉุกเฉินยี่ห้อที่ใช้จะเป็นแบบแผงละ 2 เม็ด หรือแผงละ 1 เม็ด สามารถรับประทานแบบครบขนาดในครั้งเดียวได้เลยนะคะ นั่นคือ ถ้าใช้ยี่ห้อที่มีแผงละ 2 เม็ด ก็รับประทาน 2 เม็ดพร้อมกันในครั้งเดียว หรือถ้าใช้ยี่ห้อที่มีแผงละ 1 เม็ดก็รับประทานเม็ดเดียวครั้งเดียว

เพราะผลข้างเคียงไม่ได้แตกต่างจากการใช้ตามวิธีดั้งเดิมที่ให้แยกเป็น 2 ครั้งค่ะ แต่สะดวกในการใช้มากกว่าและไม่ต้องกังวลว่าจะลืมรับประทานครั้งที่สองซึ่งจะทำให้ได้รับยาไม่ครบขนาด อีกทั้งการศึกษาใหม่ ๆ ชี้ว่าวิธีใช้แบบนี้มีแนวโน้มว่าประสิทธิภาพจะดีกว่าแบบดั้งเดิมค่ะ

หากมีการใช้ถุงยางถูกต้องและไม่รั่วซึมอยู่แล้ว ยาคุมฉุกเฉินที่ใช้ก็ไม่ได้มีประโยชน์ค่ะ และทำให้อาจได้รับผลข้างเคียงจากยาโดยไม่จำเป็น อย่างไรก็ตาม ผลข้างเคียงจากยาคุมฉุกเฉินไม่ได้มีอันตรายที่รุนแรงหรือถาวร ดังนั้น หากต้องการก็สามารถใช้ได้นะคะ

ซึ่งผลข้างเคียงที่อาจพบได้ ได้แก่ คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, เจ็บคัดตึงเต้านม และมีเลือดกะปริบกะปรอย ซึ่งไม่รุนแรงและหายเองได้ โดยอาจพบภายใน 7 วันหลังรับประทาน หรืออาจไม่พบเลยก็ได้ค่ะ ไม่ได้สำคัญอะไร และไม่ได้บ่งชี้ว่าจะตั้งครรภ์หรือไม่

แต่ถ้าแฟนผู้ถามใช้ถุงยางไม่ถูกต้อง หรือถุงยางมีการรั่วซึม ความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์อาจสูงขึ้น และยาคุมฉุกเฉินอาจช่วยลดความเสี่ยงนั้นลงมาได้บ้าง แต่เนื่องจากประสิทธิภาพของยาคุมฉุกเฉินไม่ได้สูงมาก ดังนั้น แม้จะใช้เร็วและครบขนาด ก็ยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้อย่างน้อย 15% นะคะ

ซึ่งในกรณีที่ไม่ตั้งครรภ์ ผู้ใช้ยาคุมฉุกเฉินส่วนใหญ่จะมีประจำเดือนมาตรงตามรอบปกติเดิม หรือคลาดเคลื่อนเพียงไม่กี่วันค่ะ และประจำเดือนปกติก็ควรจะมีปริมาณมากจนชุ่มผ้าอนามัย 2 - 3 แผ่น/วัน และมาต่อเนื่องกัน 3 - 7 วันนะคะ

เมื่อมีประจำเดือนมาแล้วก็หมายถึงไม่มีการตั้งครรภ์ค่ะ

แต่ถ้าไม่มีประจำเดือนมา หรือกังวลว่าจะตั้งครรภ์ สามารถตรวจการตั้งครรภ์ให้ชัดเจน โดยใช้ชุดทดสอบทางปัสสาวะ ตรวจในตอนเช้าหลังตื่นนอนห่างจากวันที่มีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดอย่างน้อย 14 วันได้นะคะ
..
..
..
ส่วนยาคุมรายเดือน ไม่ได้มีผลป้องกันฉุกเฉินค่ะ การใช้ในตอนนี้ไม่ได้ช่วยลดความเสี่ยงที่ผู้ถามกังวล และกลับยิ่งทำให้ประจำเดือนรอบนี้เลื่อนช้าออกไปมากขึ้น จึงยังไม่แนะนำให้ใช้นะคะ