เป็นคนประจำเดือนมาไม่ปกติ แล้วถ้าวันนี้ประจำเดือนพึ่งหมดไป จะเริ่มกินยาคุมกำเนิดแบบ30เม็ดได้เมื่อไหร่คะ แล้วถ้าวันนี้วันที่16ต้องกินเม็ดที่มีเลข16ไหนคะ? แล้วยาคุมแบบ30เม็ดดีกว่า2เม็ดไหมคะ ถ้ากินแล้วประจำเดือนจะมารึป่าว

สวัสดีครับ
หมอเข้าใจว่าคุณน่าจะถามถึงยาคุมชนิด 28 เม็ดนะครับ (เนื่องจากไม่มียาคุมชนิด 30 เม็ด)

การรับประทานยาคุมกำเนิดชนิด 28 เม็ดสามารถรับประทานได้ 2 แนวทางครับ
1. รับประทานภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ยาคุมจะออกฤทธิ์ป้องกันการตั้งครรภ์ได้ตั้งแต่เม็ดแรก
2. ถ้ารับประทานช้ากว่า 5 วันแรกของการมีประจำเดือน จะต้องรับประทานยาต่อเนื่องกันอย่างน้อย 7 วัน ยาคุมจึงจะป้องกันการตั้งครรภ์ได้ โดยในช่วง 7 วันแรกจะต้องดการมีเพศสัมพันธ์หรือใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยไปก่อน

ดังนั้นถ้าถามว่าเพิ่งหมดประจำเดือนไปจะรับประทานยาคุมชนิด 28 เม็ดได้ไหม คำตอบ คือ ได้ครับ
แต่ทั้งนี้ให้นับจากวันแรกที่ประจำเดือนมาจนถึงวันที่เริ่มรับประทานยาด้วยว่าเกิน 5 วันหรือยัง ถ้าเกิน 5 วันแล้วก็ต้องรับประทานยาต่อเนื่องให้ได้ 7 วันก่อน ยาคุมจึงจะป้องกันการตั้งครรภ์ได้ครับ

ส่วนยาคุมชนิด 2 เม็ดนั้นคือยาคุมฉุกเฉินครับ มีไว้ใช้ในกรณีนี้ได้มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันไปภายใน 120 ชั่วโมงก่อนรับประทานยา ตัวยาจะช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 75-85%

ส่วนยาคุมชนิด 28 เม็ดนั้นเป็นยาคุมชนิดที่ไม่มีผลป้องกันการตั้งครรภ์ย้อนหลังครับ คือ ไม่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์จากการมีเพศสัมพันธ์ก่อนรับประทานยาได้ แต่ข้อดีของยาคุมชนิดนี้คือมีประสิทธิภาพป้องกันการตั้งครรภ์ได้ดีกว่ายาคุมฉุกเฉินครับ คือ ป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 91-99% ขึ้นกับความสม่ำเสมอในการรับประทานยา ยิ่งรับประทานยาสม่ำเสมอมาก ประสิทธิภาพของยาก็จะยิ่งเข้าใกล้ 99% มากขึ้น

การรับประทานยาคุมชนิด 28 เม็ดครั้งแรกนั้น แนะนำให้เริ่มที่ “เม็ดที่ 1” ของแผง และรับประทานไล่ตามเม็ดไปเรื่อยๆครับ ไม่ต้องรับประทานยาในลำดับที่ตรงตามวันที่ตามปฏิทิน

1. ไม่มียาคุมยี่ห้อใดที่เป็นแบบ 30 เม็ดค่ะ

ยาคุมแบบรายเดือนจะมีแบบ 21 เม็ด, 22 เม็ด และ 28 เม็ดค่ะ เป็นการใช้ 1 แผง / 28 วัน ดังนั้น ถ้าใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด เมื่อหมดแผงแล้วก็ให้เว้นว่าง 7 วันเพื่อให้ครบ 28 วัน แล้วค่อยต่อยาคุมแผงใหม่ แต่ถ้าใช้ยาคุมแบบ 28 เม็ด หมดแผงแล้วก็ต่อแผงใหม่ในวันถัดมาได้เลย

ยาคุมแบบ 28 เม็ด ส่วนใหญ่แล้วด้านหลังของแผงจะระบุเป็นลำดับเลข 1 - 28 เป็นการเรียงตาม "ลำดับการใช้" ไม่ใช่ "วันที่ตามปฏิทิน" ดังนั้น สมมติว่าเริ่มรับประทานวันที่ 16 ก็ต้องแกะเม็ดลำดับที่ 1 มาใช้ค่ะ และรับประทานวันละ 1 เม็ดโดยเรียงตามลำดับไปเรื่อย ๆ จนครบ 28 เม็ดค่ะ แล้ววันถัดมาก็เริ่มยาคุมลำดับที่ 1 ของแผงใหม่ต่อได้เลย

2. การเริ่มใช้ยาคุมแผงแรก แนะนำให้เริ่มใช้ภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์อยู่ และการเริ่มใช้ในช่วงเวลานี้ จะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้เลยตั้งแต่เม็ดแรกที่รับประทานค่ะ

แต่ถ้าใช้ยาคุมแผงแรกไม่ทัน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ใช้ได้ในกรณีที่นับจากประจำเดือนมาจนถึงปัจจุบัน ยังไม่มีเพศสัมพันธ์เลย และจะต้องใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมติดต่อกันให้ครบ 7 วันก่อนจึงจะมีผลคุมกำเนิดได้ ดังนั้น ควรงดมีเพศสัมพันธ์ใน 7 วันแรกที่เริ่มรับประทานยา หรือถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้ ควรใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยค่ะ

การเริ่มใช้ยาคุมแผงแรก จะนับจาก "วันแรกที่ประจำเดือนมา" ไม่ใช่ "วันที่ประจำเดือนหมด" ดังนั้น ผู้ถามต้องพิจารณาว่าเลือดดังกล่าวเป็นประจำเดือนจริง ๆ หรือไม่ และยังอยู่ในช่วง 5 วันแรกของการมีประจำเดือนหรือเปล่า ถ้าไม่มั่นใจว่าเป็นประจำเดือน หรือว่าเกิน 5 วันแรกของการมีประจำเดือนไปแล้ว หากจะใช้ ต้องไม่มีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์นะคะ และควรคุมกำเนิดด้วยถุงยางร่วมด้วยจนกว่าจะใช้ยาคุมติดต่อกันครบ 7 วันค่ะ

ถ้าใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม (ก็คือยาคุมสูตรปกติที่ไม่ใช่สูตรหญิงให้นมบุตร) หากไม่มีการตั้งครรภ์ ก็จะมีประจำเดือนมาในช่วงปลอดฮอร์โมนของแผงค่ะ ถ้าใช้แบบ 21 เม็ด ช่วงปลอดฮอร์โมนคือช่วงที่เว้นว่าง 7 วันก่อนต่อยาคุมแผงใหม่ แต่ถ้าใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด ช่วงปลอดฮอร์โมนคือช่วงที่ใช้เม็ดแป้งของแผงค่ะ

3. ยาคุมแบบ 2 เม็ด เป็น "ยาคุมฉุกเฉิน" ค่ะ ไม่ใช่ยาคุมรายเดือน ใช้ป้องกันหลังจากมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันไปแล้ว แต่ไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องหลังรับประทาน

อย่างไรก็ตาม ยาคุมฉุกเฉินควรใช้ในกรณีที่ฉุกเฉิน เช่น ถูกข่มขืน, ใช้ถุงยางแล้วถุงยางรั่วซึมหรือฉีกขาด, ใช้ยาคุมรายเดือนแต่ลืมรับประทานยา เนื่องจากยาคุมฉุกเฉินมีประสิทธิภาพไม่สูงมากค่ะ การใช้บ่อย ๆ หรือใช้วิธีคุมกำเนิดปกติจึงมีโอกาสตั้งครรภ์ได้มากกว่า