ปัญหาเรื่อง การแพ้นมในเด็กทารก เป็นเรื่องปกติที่อาจเกิดขึ้นได้ พบมากที่สุดในช่วงอายุ 1 ปีแรก โดยอาการแพ้นมมักจะหายไปเองภายใน 10 ปี เนื่องจากกระเพาะและลำไส้แข็งแรงขึ้น อย่างไรก็ตาม มีเด็กอีกจำนวนไม่น้อยที่เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ก็ยังมีอาการแพ้นมอยู่
อาการแพ้นมในเด็กทารก
อาการแพ้นมในเด็กทารกสามารถเกิดขึ้นได้ และมีอาการแพ้ตั้งแต่ระดับน้อย ปานกลาง จนถึงระดับรุนแรงมาก (พบได้น้อย)
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ตัวอย่างอาการแพ้นมระดับรุนแรง เช่น ทำให้หายใจติดขัด ผิวหนังลอก เป็นแผล อาเจียน หรือถ่ายเป็นเลือด เมื่อมีอาการเหล่านี้ถือว่า เป็นภาวะฉุกเฉิน เพราะอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต ควรไปพบแพทย์ทันที
นมแบบไหนที่เด็กทารกมีโอกาสแพ้?
ในปัจจุบัน มีนมจากหลายแหล่งที่สามารถนำไปเลี้ยงทารกแรกเกิดได้ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้
- นมจากธรรมชาติ หรือที่เรียกว่า “นมแม่”
- นมที่มาจากการผสมระหว่างนมของสัตว์กับแร่ธาตุอาหารอื่นๆ เช่น นมผงที่มาจากนมวัว นมแพะ หรือนมผงที่มาจากถั่วเหลือง
ไม่ว่าจะเป็นนมชนิดไหนก็สามารถทำให้เกิดอาการแพ้นมในเด็กทารกได้ ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น ภูมิคุ้มกันของทารก อาหาร หรือยาที่แม่รับประทาน
นมแม่ เป็นนมจากธรรมชาติที่ปลอดภัยที่สุดในโลกจริงเหรอ?
นมแม่จัดเป็นนมที่ปลอดภัยที่สุด มีโอกาสที่เด็กจะแพ้นมแม่น้อยมาก หากเด็กเกิดอาการแพ้ สาเหตุมักไม่ได้มาจากนมแม่ แต่มาจากอาหาร ยา หรือสารพิษต่างๆ ที่แม่ได้รับในระหว่างที่อยู่ในช่วงให้นม
แต่โดยธรรมชาติแล้ว แม้ว่าแม่จะได้รับสารอาหารไม่ดีแค่ไหนก็ตาม ร่างกายก็จะสกัดเอาสารพิษเหล่านั้นออกไปก่อนจะออกมาเป็นนมแม่ แต่ก็มีบางครั้งที่อาจจะมีสารตกค้างจากยา หรือสารพิษอื่นๆ ที่สามารถส่งต่อไปยังนมแม่ได้
วิธีแก้ไขและป้องกันไม่ให้เด็กแพ้นมแม่
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- แม่ควรจะดูแลตัวเองให้มาก โดยเฉพาะเรื่องอาหารการกินต่างๆ อาหารจะต้องสะอาด ปลอดสารพิษ และมีคุณประโยชน์ครบ 5 หมู่
- ระมัดระวังเรื่องการกินยา ไม่ว่าจะเป็นยาใดๆ ก็ตาม หรือแม้กระทั่งเวชสำอางต่างๆ เช่น ยาทาสิว ยาแก้สิวอักเสบ โดยจะต้องสอบถามแพทย์ หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา
- วิธีที่ดีที่สุดคือ หลีกเลี่ยงสารเคมีต่างๆ ในช่วงให้นม
นมผงจากนมวัว นมแพะ และนมถั่วเหลือง เหมาะสำหรับทารกแรกเกิดหรือไม่?
ปัญหาที่เกิดขึ้นเมื่อเด็กทารกต้องมากินนมผงที่มีส่วนผสมจากนมวัว นมแพะ หรือนมถั่วเหลืองคือ เด็กทารกบางรายไม่สามารถย่อยโปรตีนในนมเหล่านี้ได้ เพราะโครงสร้างของโปรตีนในน้ำนมเหล่านี้ ได้แก่ เคซีนเวย์ และ β-Lactoglobulin เป็นโปรตีนที่ย่อยยากกว่าโปรตีนในนมแม่
อาการเฉพาะของการแพ้โปรตีนในนมวัวกับระบบทางเดินอาหารส่วนต่างๆ ที่ควรรู้ ได้แก่
- ระบบทางเดินอาหารส่วนต้น สำรอกนม อาเจียน ร้องกวนหลังกินนม
- ระบบทางเดินอาหารส่วนกลาง เลี้ยงไม่โต ท้องอืด อุจจาระร่วงเรื้อรัง
- ระบบทางเดินอาหารส่วนปลาย อุจจาระเป็นมูกเลือด
นอกจากนั้นระบบการย่อยและจัดการของเสียต่างๆ ของเด็กทารกแรกเกิดยังทำงานได้ไม่เต็มที่ ทำให้ไม่สามารถย่อย “แลคโตส*” ในนมเหล่านี้ได้อย่างสมบูรณ์
เมื่อย่อยได้ไม่ดีก็จะเกิดเป็นของเสีย จึงเกิดอาการท้องเสีย ท้องอืดตามมา บางครั้งยังไปกระตุ้นให้ร่างกายเกิดการแพ้รุนแรงได้อีกด้วย
(*แลคโตสเป็นน้ำตาลที่พบในนม)
วิธีการแก้ไขและป้องกัน
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- ให้รับประทานนมแม่ต่อไป โดยแม่จะต้องงดรับประทานนมวัว และผลิตภัณฑ์จากนมวัวทุกชนิดในช่วงที่ให้นม หรือให้นมสูตรพิเศษสำหรับเด็กที่แพ้นมวัว (ขอคำแนะนำเพิ่มเติมจากกุมารแพทย์)
- ไม่แนะนำให้ใช้นมถั่วเหลืองในเด็กที่มีอาการแพ้มาก เนื่องจากเด็กที่แพ้นมวัว 15-45% มักแพ้นมถั่วเหลืองด้วย
หากจำเป็นต้องให้ลูกรับประทานนมผงจริงๆ ต้องทำอย่างไร?
หากแม่ตัดสินใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมผง ก็ต้องคอยสังเกตอาการต่างๆ ของลูกให้ดี เพราะบางครั้งอาการแพ้นมผงอาจไม่ได้เกิดขึ้นรุนแรง โดยอาจมีอาการแค่ท้องเสีย ท้องอืดก็ได้
เมื่อสงสัยว่า เด็กอาจจะแพ้นมผงก็ควรรีบปรึกษาแพทย์ โดยแพทย์จะช่วยตรวจดูว่า เด็กแพ้นมชนิดใด เพื่อที่จะได้ปรับเปลี่ยนไปใช้นมผงชนิดอื่นแทน
ข้อควรรู้เกี่ยวกับนมแม่ และนมผง
สิ่งหนึ่งที่พ่อแม่จะต้องทำความเข้าใจคือ ในปัจจุบันยังไม่มีผู้ผลิตนมผงรายใดที่สามารถผลิต หรือผสมนงผงที่มีคุณประโยชน์เทียบเท่ากับนมได้
แม้ในระยะหลังๆ จะมีโฆษณาว่า ได้เติมสารอาหารที่มีประโยชน์เข้าไป ไม่ว่าจะเป็นธาตุเหล็ก หรือวิตามินต่างๆ เพื่อให้ได้สารอาหารเทียบเท่าตามที่นมแม่มี แต่สิ่งหนึ่งที่ไม่สามารถเติมลงไปได้ก็คือ “ภูมิคุ้มกัน”
ระบบภูมิคุ้มกันในนมแม่นั้นจะส่งต่อจากแม่สู่ลูกผ่านทางนมแม่เท่านั้น หากเด็กไม่ได้รับนมแม่ก็อาจส่งผลให้มีภูมิคุ้มกันที่ไม่แข็งแรงได้
จะรู้ได้อย่างไรว่า ลูกแพ้นม?
อาการแพ้นมเกิดจากเด็กไม่สามารถย่อยน้ำนมได้ โดยมากมักมีอาการดังต่อไปนี้
- บ้วน หรือพ่นน้ำลายบ่อยๆ หรืออาเจียนหลังจากกินนม
- ร้องไห้บ่อย โดยเฉพาะหลังจากเพิ่งกินนมเข้าไป (เพราะเด็กย่อยน้ำนมไม่ได้จึงเกิดอาการท้องอืด ปวดท้อง)
- ท้องร่วง หรือถ่ายเป็นเลือด
- มีผื่นตกสะเก็ดตามผิวหนัง (โดยมากจะเกิดขึ้นกรณีเด็กที่มีอายุมากกว่า 6 เดือน)
- มีผื่นแดงเป็นวงใหญ่ ลักษณะตุ่มคล้ายๆ รังผึ้ง เป็นวงสีแดงนูนบนผิวหนัง
- หายใจติดขัด มีอาการบวมแถวๆ บริเวณปาก หรือลำคอ
- มีอาการเซื่องซึม เฉื่อยชา
อาการเหล่านี้เป็นสัญญาณเตือนว่า เด็กมีอาการแพ้นม ควรพาไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคภูมิแพ้ เพื่อตรวจระดับความรุนแรงในการแพ้ นอกจากนี้แพทย์จะให้คำแนะนำในการรับมืออาการแพ้ด้วย
ข้อควรปฏิบัติหลังจากลูกได้รับการวินิจฉัยว่า มีอาการแพ้นม
หากเด็กได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์แล้วว่า “มีอาการแพ้นมเพียงเล็กน้อย” เช่น มีอาการปวดท้องที่ไม่รุนแรงเท่านั้น ลองสังเกตดูว่า เด็กสามารถรับประทานขนมอบที่มีส่วนประกอบของนมได้หรือไม่
เพราะจากการศึกษาพบว่า เด็กส่วนมากสามารถรับประทานนมที่อยู่ในรูปขนมอบได้ แต่จะแพ้นมที่ไม่ได้ผ่านความร้อน
การที่เด็กได้รับนมที่อยู่ในรูปขนมอบนาน 3 เดือน จะทำให้ “ปฏิกิริยาแพ้นม” ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ เด็กกลุ่มนี้จะมีอาการแพ้นมน้อยกว่าเด็กที่ใช้วิธีหลีกเลี่ยงการดื่มนมโดยเด็ดขาด และสามารถรับประทานอาหารนมในรูปแบบอื่นๆ ได้เร็วขึ้น
อย่างไรก็ตามการให้อาหารกับเด็กที่มีประวัติภูมิแพ้ควรกระทำอย่างระมัดระวัง หากไม่แน่ใจ หรือสงสัยว่า เด็กแพ้นม ควรยึดหลักหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารนั้นๆ ไว้ก่อน และหากเด็กมีอาการแพ้รุนแรงให้รีบพาไปพบแพทย์ทันที
ในปัจจุบันยังไม่มีการรักษาอาการแพ้นม หรืออาหารอื่นๆ ให้ขาด คุณควรจดบันทึกอาหาร โดยบันทึกอาการของเด็ก และพฤติกรรมต่างๆ อ้างอิงกับอาหารที่รับประทานเข้าไปในแต่ละวัน การทำเช่นนี้จะช่วยให้ประเมินเบื้องต้นได้ว่า เด็กแพ้อาหารชนิดใด
อีกหนึ่งเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญ และต้องสังเกตคือ การเปลี่ยนเป็นผลิตภัณฑ์ปราศจากแลคโตส หรือผลิตภัณฑ์ถั่วเหลือง อาจไม่ช่วยให้อาการแพ้ดีขึ้น เพราะทารกที่มีอาการแพ้นมวัวมักแพ้โปรตีนในนมวัวไม่ใช่แลคโตส
ยิ่งไปกว่านั้นเด็กบางรายที่แพ้โปรตีนนมวัวมักมีปัญหาในการย่อยโปรตีนในถั่วเหลืองด้วย
หากลูกของคุณแพ้นมวัวรุนแรง สิ่งที่ดีที่สุดคือให้ความร่วมมือกับกุมารแพทย์ จัดสรรอาหารที่เหมาะสมต่อตัวเด็ก เพื่อให้เด็กเติบโตอย่างแข็งแรง
ดูแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้อาหาร เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจเหล่านี้ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android
