กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
นพ.วรพันธ์ พุทธศักดา
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
นพ.วรพันธ์ พุทธศักดา

ริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์เกิดขึ้นได้อย่างไร

โรคนี้แม้ไม่ได้ส่งผลต่อสุขภาพคุณแม่และทารกในครรภ์ แต่ก็สร้างความเจ็บปวด ความไม่สบายตัวให้คุณแม่ได้ ป้องกันไว้ก่อนจึงดีที่สุด
เผยแพร่ครั้งแรก 5 ก.พ. 2019 อัปเดตล่าสุด 28 ธ.ค. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 24 ธ.ค. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
ริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์เกิดขึ้นได้อย่างไร

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ริดสีดวงทวาร (Hemorrhoid) เป็นอาการที่เกิดจากผนังหลอดเลือดดำบริเวณใกล้ๆ รูทวารมีอาการบวม โป่งพอง อักเสบ เมื่อโป่งพองมากขึ้นๆ ติ่งเนื้อนี้จะยื่นโผล่ออกมาทางทวารหนัก ทำให้เกิดการเจ็บปวดตามมา รวมทั้งอาจมีเลือดสดออกมาขณะขับถ่ายได้
  • ขณะตั้งครรภ์จะเกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นในร่างกายหลายอย่าง เช่น ฮอร์โมน การไหลเวียนโลหิตบางแห่งเพิ่มมากขึ้นทำให้หญิงตั้งครรภ์มีโอกาสเป็นริดสีดวงทวาร (Hemorrhoids During Pregnancy) ได้มากกว่าปกติ  
  • ขนาดมดลูกใหญ่มากขึ้นตามอายุครรภ์ที่เพิ่มขึ้นๆ จะเกิดการกดทับเส้นเลือดดำในบริเวณอุ้งเชิงกรานทำให้การไหลเวียนโลหิตไม่สะดวก ไม่มีการไหลกลับของโลหิตที่ไปเลี้ยงร่างกายส่วนล่างที่ต่ำจากสะดือ และมีโอกาสเกิดภาวะเลือดคั่งในเส้นเลือดดำ รวมทั้งเกิดการบวมบริเวณทวารหนักตามมา
  • ริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์ไม่เป็นอันตรายต่อการตั้งครรภ์และไม่มีผลต่อการเจริญเติบโต หรือพัฒนาการของทารกในครรภ์แต่อย่างใด หากอาการไม่รุนแรงจนเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ตามมา เช่น โลหิตจาง ติดเชื้อในกระแสเลือด
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจและรักษาริดสีดวงทวาร

เคยได้ยินมาว่า เวลาตั้งครรภ์ ผู้หญิงมักจะเป็นริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์ (Hemorrhoids During Pregnancy) กันมาก สาเหตุที่มักจะเป็นริดสีดวงทวารในช่วงที่ตั้งครรภ์นั้นเกิดจากอะไร และจะมีวิธีรับมือป้องกันได้อย่างไรบ้าง

ริดสีดวงทวารคืออะไร?

ริดสีดวงทวาร (Hemorrhoid) เป็นอาการที่เกิดจากผนังหลอดเลือดดำบริเวณใกล้ๆ รูทวารมีอาการบวม โป่งพอง อักเสบ เมื่อเกิดการโป่งพองมากขึ้นๆ ติ่งเนื้อนี้จะยื่นโผล่ออกมาทางทวารหนัก เวลาถ่ายอุจจาระออกมาจะไปเสียดสีกับผนังหลอดเลือดดำ หรือติ่งเนื้อที่โป่งพองนี้ ทำให้เกิดการเจ็บปวดตามมา

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ยิ่งออกแรงเบ่งอุจจาระมากเท่าไหร่ก็จะทำให้ติ่งเนื้อที่โป่งพองนี้บวม หรือโป่งพองมากยิ่งขึ้น และเสียดสีกับอุจจาระได้มาก จึงมีโอกาสแตกออกและมีเลือดสดไหลออกมาเวลาขับถ่ายได้ 

สาเหตุการเกิดริดสีดวงทวาร

การเกิดริดสีดวงทวารสามารถเกิดได้จากพันธุกรรม นอกจากนี้ยังเกิดจากพฤติกรรมดังต่อไปนี้ 

  • พฤติกรรมการรับประทานอาหาร เช่น รับประทานเนื้อสัตว์มาก แทบไม่รับประทานผักและผลไม้ ดื่มน้ำน้อย ดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ ในปริมาณมากๆ 
  • พฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น มีความเครียด พักผ่อนน้อย ไม่ออกกำลังกาย
  • พฤติกรรมการขับถ่าย เช่น ท้องผูก (ทำให้อุจจาระแข็ง) ต้องใช้การเบ่งมาก ทำให้หลอดเลือดบริเวณใกล้ทวารหนักต้องขยายตัวเกินไป 

นอกจากนั้นหากอุจจาระแข็งมากก็จะมีผลทำให้เกิดการเสียดสีเวลาที่อุจจาระเคลื่อนตัวผ่านช่องทวารหนัก อาจทำให้ผนังหลอดเลือดฉีกขาด ทำให้เกิดการติดเชื้อในกระแสเลือดตามมา

ริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์เกิดขึ้นได้อย่างไร? 

สำหรับผู้หญิงที่อยู่ระหว่างตั้งครรภ์ แม้ว่าจะเป็นคนที่ดูแลตัวเองดี ไม่ท้องผูก ไม่เบ่งอุจจาระ แต่เนื่องจากเมื่อตั้งครรภ์จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นในร่างกายหลายอย่าง เช่น 

  • การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนหลายชนิดส่งผลให้หลอดเลือดดำมีการขยายตัวมากขึ้น ทำให้มีโอกาสเพิ่มการคั่งของเลือดได้มากขึ้น 
  • การไหลเวียนโลหิตบริเวณช่องท้องและอุ้งเชิงกรานมีเพิ่มมากขึ้น
  • ขนาดมดลูกใหญ่มากขึ้นตามอายุครรภ์ที่เพิ่มขึ้นๆ จะเกิดการกดทับเส้นเลือดดำในบริเวณอุ้งเชิงกรานทำให้การไหลเวียนโลหิตไม่สะดวก ไม่มีการไหลกลับของโลหิตที่ไปเลี้ยงร่างกายส่วนล่างที่ต่ำจากสะดือ และมีโอกาสเกิดภาวะเลือดคั่งในเส้นเลือดดำ รวมทั้งเกิดการบวมบริเวณทวารหนักตามมา
  • ร่างกายมีน้ำหนักตัวที่มากขึ้นเรื่อยๆ ทำให้อวัยวะต่างๆ รวมถึงหลอดเลือดขยายตัวขึ้น ซึ่งก็รวมถึงเส้นเลือดตามมือ เท้า อวัยวะเพศและทวารหนักโป่งพองมากขึ้นอยู่แล้วตามธรรมชาติ
  • ครรภ์ที่ใหญ่ขึ้นทำให้ผู้หญิงบางคนไม่ออกกำลังกาย หรือเคลื่อนไหวร่างกายน้อยลง และเน้นการนั่ง หรือการนอนมากขึ้นแทน ทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวน้อยตามไปด้วย จึงมีโอกาสท้องผูกมากยิ่งขึ้น

ยิ่งอายุครรภ์เพิ่มขึ้น ท้องมีขนาดใหญ่มากขึ้นก็ยิ่งเพิ่มโอกาสในการเป็น "ริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์ (Hemorrhoids During Pregnancy)" ให้มากขึ้นตามไปด้วย 

อย่างไรก็ตาม ริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์ไม่เป็นอันตรายต่อการตั้งครรภ์และไม่มีผลต่อการเจริญเติบโต หรือพัฒนาการของทารกในครรภ์แต่อย่างใด หากอาการไม่รุนแรงจนเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ตามมา เช่น โลหิตจาง ติดเชื้อในกระแสเลือด 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ดังนั้นอาการ หรือสิ่งที่เกิดขึ้นหากผู้หญิงขณะตั้งครรภ์เป็นริดสีดวงทวารได้แก่ เกิดความไม่สบายตัว สร้างความเจ็บปวดขณะขับถ่าย และมีอาการคันก้น หรือคันรูทวารได้ 

อย่างไรก็ตาม หากสงสัยว่าตนเองมีอาการเข้าข่ายริดสีดวงทวาร แต่ยังไม่มีเวลาไปพบแพทย์ หรือไม่สะดวกไปพบแพทย์อาจใช้บริการปรึกษาแพทย์ออนไลน์ได้ 

บริการนี้นอกจากจะช่วยให้คุณคลายคงามกังวลใจลงได้แล้ว แพทย์ยังสามารถให้คำแนะนำเบื้องต้นได้ว่า ควรปฏิบัติตัวอย่างไร หรือควรไปตรวจวินิจฉัยที่ใด

การป้องกันภาวะริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์ 

เพื่อให้การตั้งครรภ์ราบรื่น สบายใจ ไร้กังวลจากโรคริดสีดวงทวาร มีคำแนะนำดังนี้ 

  • เวลานอนให้หาหมอน หรืออะไรก็ได้มาหนุนเท้าให้สูงกว่าลำตัวเล็กน้อย เพื่อไม่ให้มีอาการเลือดคั่ง
  • พยายามอย่าให้เกิดภาวะท้องผูก ด้วยการหมั่นดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอในแต่ละวัน 
  • รับประทานผักสดและผลไม้สดให้มากเพื่อเพิ่มกากใยอาหาร
  • งดการดื่มชา กาแฟ และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น น้ำอัดลม 
  • พยายามฝึกการขับถ่ายให้เป็นเวลา และควรขับถ่ายทุกๆ วัน
  • ไม่ควรกลั้นอุจจาระ
  • หากเริ่มมีอาการท้องผูก อาจปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำ เช่น การใช้ยาถ่าย
  • ออกกำลังกายเบาๆ ตามอายุครรภ์ที่สามารถทำได้ หรือเคลื่อนไหวร่างกายบ่อยๆ ตามความเหมาะสม
  • หลีกเลี่ยงการยืน หรือนั่งในท่าเดิมๆ เป็นเวลานานๆ เพื่อลดอาการกดทับ อาจจะใช้การเดินสลับกับนั่งบ้าง เปลี่ยนอิริยาบถบ้างตามความเหมาะสม

โดยปกติแล้วหลังจากคลอดลูกออกมา หากเป็นคนที่ดูแลตัวเองมาอย่างดี อาการริดสีดวงทวารนี้ก็จะหายไปได้เอง

การรักษาริดสีดวงทวารขณะตั้งครรภ์

อย่างไรก็ตาม หากป้องกันแล้วแต่ยังเกิดริดสีดวงทวารอยู่ แนะนำการปฏิบัติตนดังนี้ 

  • หลังจากขับถ่ายและทำความสะอาดแล้ว ให้หากะละมัง หรือหากมีอ่างอาบน้ำ ให้ลงไปนั่ง หรือนอนแช่ในน้ำอุ่นๆ ประมาณ 5-10 นาที จะทำให้ติ่งเนื้อที่พองออกมาสามารถหดกลับเข้าไปได้เอง ทำบ่อยครั้งได้ตามสะดวก
  • สามารถประคบเย็นตรงก้อนริดริดสีดวงด้วยแผ่นเจลเพื่อลดขนาดของริดสีดวงทวารได้ สิ่งสำคัญที่สุด ระหว่างตั้งครรภ์หากต้องจะใช้ยารักษาริดสีดวงทวารชนิดใดๆ ก็ตาม ควรปรึกษาคุณหมอที่ฝากครรภ์ก่อนเสมอเพราะยาบางชนิดอาจมีผลต่อทารกในครรภ์ได้
  • รักษาความสะอาดบริเวณทวารหนักและทำให้แห้ง ใช้ทิชชู่เปียกทำความสะอาดบริเวณทวารหนักหลังจากขับถ่ายทุกครั้ง หมั่นดูแลให้ทวารหนักแห้งหลังจากการอาบน้ำ หรือขับถ่ายเสมอ เนื่องจากความชื้นที่มากเกินไปอาจทำให้เกิดการระคายเคืองได้

ช่วงตั้งครรภ์เป็นช่วงที่คุณแม่ทุกคนต้องรักษาสุขภาพให้แข็งแรงที่สุดเพราะสุขภาพของแม่ย่อมส่งผลไปถึงลูกน้อยในครรภ์ได้ ที่สำคัญเมื่อรู้ว่าตั้งครรภ์ ห้ามละเลยการไปฝากครรภ์ที่สถานพยาบาลใกล้บ้านอย่างเด็ดขาด เนื่องจากคุณหมอจะได้ดูแลครรภ์ไปจนกว่าจะถึงกำหนดคลอด 

ริดสีดวงทวารเป็นโรคที่ใครๆ ก็มีโอกาสเป็นได้ ดังนั้นการป้องกันตนเองให้ห่างไกลจากโรคนี้จึงเป็นวิธีที่ดีที่สุด 

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจและรักษาริดสีดวงทวาร จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


10 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
WebMD, Hemorrhoids During Pregnancy: Causes, Treatment, Prevention (https://www.webmd.com/baby/hemorrhoids-during-pregnancy), 1 August 2020.
Staroselsky A, et al., Hemorrhoids in pregnancy (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2278306/), 1 August 2020.
Poskus T, et al., Haemorrhoids and anal fissures during pregnancy and after childbirth: A prospective cohort study (https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1471-0528.12838), 2 August 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)