กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

Cromolyn Sodium (โครโมลินโซเดียม)

เผยแพร่ครั้งแรก 27 พ.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที

Cromolyn Sodium เป็นรูปเกลือโซเดียมของยา Cromoglicic acid จัดเป็นยาในกลุ่มยารักษาอาการแพ้ในกลุ่ม mast cell stabilizer (กลุ่มที่มีกลไกยับยั้งการหลั่งสารเคมีของระบบภูมิคุ้มกัน) ตามกลไกของยา โดยกลไกการออกฤทธิ์ของยา คือ มีฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้เกิดการปลดปล่อยสารเคมีในแกรนูล (ถุงสำหรับเก็บสาร) มาสต์เซลล์ (mast cell) (mast cell เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่ง) สารเคมีในแกรนูล ได้แก่ ฮีสตามีน (histamine) ซึ่งเป็นสารเหนี่ยวนำให้เกิดอาการแพ้ นอกจากนี้ยายังมีฤทธิ์กดการปลดปล่อยของลิวโคไตรอีนส์ (Leukotrienes) ซึ่งเป็นเป็นสารสื่อกลางการอักเสบชนิดหนึ่งที่ถูกสร้างจากเม็ดเลือดขาว เช่น mast cell อีกด้วย

Cromolyn sodium จัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย ตามการจำแนกโดยคณะกรรมการอาหารและยา มีจำหน่ายเฉพาะร้านยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งควบคุมการขายยา ต้องมีการจัดทำบัญชียาอันตราย และสำหรับบุคคลทั่วไป เภสัชกรสามารถจำหน่ายยาและให้คำแนะนำในการใช้ยาได้ โดยไม่จำเป็นต้องใช้ใบสั่งของผู้ประกอบวิชาชีพฯ รูปแบบยาที่มีวางจำหน่าย ได้แก่

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • รูปแบบสูดพ่น (inhaler) ขนาด 5 มิลลิกรัม ต่อการพ่น 1 ครั้ง
  • รูปแบบสเปรย์พ่นจมูก ความเข้มข้น 2 และ 4 %
  • รูปแบบยาหยอดตา ความเข้มข้น 2 และ 4 % w/v
  • รูปแบบยารับประทานชนิดเข้มข้น ความเข้มข้น 100 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร

ข้อบ่งใช้ของยา Cromolyn sodium

โรคที่เป็นข้อบ่งใช้ของยานี้ ได้แก่

  • ป้องกันหืดกำเริบ
  • โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
  • โรคเยื่อบุตาอักเสบจากภูมิแพ้
  • ภาวะ Mastocytosis (เป็นภาวะที่มี mast cell อยู่ในร่างกายมากเกินไป อาการแสดงเบื้อนต้น คือเกิดจุดสีแดงบริเวณผิวหนัง อาจลุกลามเป็นลมพิษร่วมกับมีอาการคันได้ อาการอื่นๆ ได้แก่ หายใจลำบาก บวม คัน ความดันโลหิตต่ำ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน)

ขนาดและวิธีการใช้ยา Cromolyn sodium

Cromolyn sodium มีขนาดและวิธีการใช้ตามข้อบ่งใช้ ดังนี้

  • ป้องกันหืดกำเริบ
    • ยาพ่นรูปแบบ inhaler ขนาด 5 มิลลิกรัมต่อการพ่น 1 ครั้ง
      • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาดเริ่มต้น พ่นยา 2 ครั้งต่อการพ่น 1 เวลา วันละสี่เวลา หากสามารถควบคุมอาการได้อาจลดขนาดการใช้ยาเหลือ พ่นยา 1 ครั้งต่อการพ่น 1 เวลา วันละสี่เวลา อย่างไรก็ตามสามารถเพิ่มขนาดยาเป็น พ่นยา 2 ครั้งต่อการพ่น 1 เวลา วันละ 6-8 เวลา ในรายที่มีอาการรุนแรง
      • หากมีทำกิจกรรมการออกกำลังกาย อาจมีการใช้ยาเพิ่มจากขนาดยาปกติที่ใช้อยู่ โดยให้พ่นยาเพิ่มเติมก่อนออกกำลังกาย
  • โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
    • ยารูปแบบสเปรย์พ่นจมูก ความเข้มข้น 2 % และ 4 %
      • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ พ่น 1 ครั้งลงในจมูกแต่ละข้าง วันละสี่ครั้ง
  • โรคเยื่อบุตาอักเสบจากภูมิแพ้
    • ยารูปแบบยาหยอดตา ความเข้มข้น 2 % และ 4 %
      • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ หยด 1-2 หยดลงในตาแต่ละข้าง วันละสี่ครั้ง
  • ภาวะ Mastocytosis
    • ยารูปแบบรับประทาน
      • ขนาดการใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 200 มิลลิกรัม วันละสี่ครั้ง อาจเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่าหากการตอบสนองยังไม่เป็นที่น่าพอใจภายใน 2-3 สัปดาห์ ขนาดยาสูงสุดคือ 40 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัวเป็นกิโลกรัมต่อวัน
      • ขนาดการใช้ยาในเด็ก ขนาด 100 มิลลิกรัม วันละสี่ครั้ง อาจเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่าหากการตอบสนองยังไม่เป็นที่น่าพอใจภายใน 2-3 สัปดาห์

ข้อควรระวังและผลข้างเคียงของการใช้ Cromolyn sodium

  • ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่แพ้ยา Cromolyn Sodium หรือ Cromoglicic acid
  • ยานี้ไม่ได้มีข้อบ่งใช้สำหรับภาวะหลอดลมหดเกร็งเฉียบพลัน
  • ควรระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยหัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • ควรระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยตับ ไตบกพร่อง
  • ควรระวังการใช้ยานี้ในสตรีให้นมบุตร

ผลข้างเคียงของการใช้ Cromolyn sodium 

  • ผลข้างเคียงของยาในรูปแบบยาพ่น ได้แก่ ระคายเคืองลำคอ อาการไอ หลอดลมหดเกร็งชั่วคราว ปวดศีรษะ โพรงจมูกอักเสบ ผลข้างเคียงที่พบได้น้อยมาก ได้แก่ อาการแพ้ยา ผลข้างเคียงที่รุนแรงคือ อาการหลอดลมหดเกร็งทันทีหลังใช้ยา ซึ่งเกิดขึ้นได้จากการแพ้สารอื่นในยา ให้หยุดใช้ยาทันที
  • ผลข้างเคียงของยาในรูปแบบสเปรย์พ่นจมูก ได้แก่ ระคายเคืองโพรงจมูก อาการจาม
  • ผลข้างเคียงของยาในรูปแบบยาหยอดตา ได้แก่ รู้สึกแสบ คัน ระคายเคืองตา
  • ผลข้างเคียงของยาในรูปแบบยารับประทาน ได้แก่ ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ ถ่ายท้อง ผลข้างเคียงที่รุนแรง เช่น อาการแพ้ พบได้น้อยหลังการใช้ยา

ข้อควรทราบอื่นๆ ของยา Cromolyn sodium

  • ยาในรูปแบบยาพ่น สเปรย์พ่นจมูก ยาหยอดตา และยารับประทาน ทั้งหมดถูกจัดอยู่ในกลุ่ม category B ตามดัชนีความปลอดภัยการใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์ (Pregnancy Safety Index) ยาค่อนข้างมีควรปลอดภัยกับทารกในครรภ์
  • ไม่ควรใช้ยาในรูปแบบยาพ่นเพื่อรักษาภาวะหลอดลมหดเกร็งเฉียบพลัน เนื่องจากไม่ใช่ของบ่งใช้ของยา
  • ยานี้แนะนำให้เก็บรักษาที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส

22 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Cromolyn Sodium oral solution. Cleveland Clinic. (https://my.clevelandclinic.org/health/drugs/20840-cromolyn-sodium-oral-solution)
Gastrocrom (cromolyn sodium) dosing, indications, interactions, adverse effects, and more. Medscape. (https://reference.medscape.com/drug/gastrocrom-cromolyn-sodium-343430)
Cromolyn sodium for allergies: What is it and how to use it. Medical News Today. (https://www.medicalnewstoday.com/articles/323372)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน ผู้อ่านไม่ควรเลือกใช้ยาเองจากการอ่านบทความ ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพราะแต่ละท่านอาจมีสาเหตุของโรค โรคประจำตัว และประวัติการรักษาที่ต่างกัน ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)