หลังยาคุมกำเนิดแบบฝังหมดอายุควรกินยาคุมยี่ห้อไหนดีค่ะ

โดยปกติ ยาคุมกำเนิดชนิดกินแบ่งเป็น 2 อย่างคร่าวๆ คือ ยาคุมกำเนิดแบบปกติ และยาคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน ซึ่งในที่นี้จะพูดถึงยาคุมกำเนิดแบบปกติคะ
เม็ดยาคุมกำเนิด(Oral contraceptive pill หรือ Birth control pill) คือยาที่มีส่วนผสมของฮอร์โมนเพศหญิง (เอสโตรเจนและโปรเจสโตเจน) ที่มีคุณสมบัติช่วยป้องกันการตั้งครรภ์โดยยับยั้งการตกไข่ ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกมีสภาพไม่พร้อมต่อการฝังตัวของตัวอ่อน และทำให้มูกที่ปากมดลูกมีความเหนียวข้นขึ้น จนเป็นอุปสรรคต่อการเคลื่อนตัวของอสุจิให้ไม่สามารถเข้าไปปฏิสนธิกับไข่ได้ โดยจะแบ่งเป็นยาคุมกำเนิด เป็นชนิดต่างๆดังนี้
1.ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม (Combined Oral Contraceptive – COC) เป็นยาคุมกำเนิดที่ประกอบด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจนรวมกันในเม็ดเดียว ซึ่งแยกออกเป็น 2 แบบ (3 ชนิด) คือ
1.แบบที่มีฮอร์โมนทั้งสองชนิดเท่ากันทุกเม็ด (Monophasic (one-phase) pills) เป็นชนิดที่ประกอบด้วยเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจนในขนาดคงที่เท่ากันทุกเม็ด ใน 1 ชุดจะมี 21 เม็ด ยาชนิดนี้จะเป็นที่นิยมใช้มากที่สุดคะ เนื่องจากใช้ง่ายและได้ผลดี
2.แบบที่ฮอร์โมนทั้งสองชนิดไม่เท่ากัน โดยต่างกันเป็น 2-3 ระยะใน 1 ชุด ชนิด 2 ระยะหรือยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดสองระยะ (Biphasic (two-phase) pills) จะประกอบด้วยเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจนในปริมาณต่างกัน 2 แบบ เพื่อเลียนแบบการหลั่งฮอร์โมนของร่างกาย ในช่วงต้นรอบเดือนจะมีเอสโตรเจนสูงกว่าโปรเจสโตเจน ส่วนช่วงปลายรอบเดือนจะมีโปรเจสโตเจนมากกว่าเอสโตรเจน ซึ่งจะมี 2 สี คือ 7 เม็ด และ 15 เม็ด
3.สามระยะ (Triphasic (three-phase) pills) จะประกอบด้วยเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจนในปริมาณที่ต่างกัน 3 แบบ เพื่อเลียนแบบการหลั่งฮอร์โมนของร่างกายให้มากที่สุด โดยจะมีเอสโตรเจนต่ำอยู่ 2 ช่วง คือ ช่วงต้นและช่วงปลายรอบเดือน ส่วนกลางเดือนจะมีปริมาณเอสโตรเจนมากที่สุด ส่วนโปรเจสโตเจนจะมีปริมาณต่ำในช่วงต้นรอบเดือนและสูงสุดในช่วงปลายรอบเดือน จะมี 3 สี คือ 6 เม็ด 5 เม็ด และ 10 เม็ด รวมเป็น 21 เม็ด

2. ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว (Progestrogen-only pills – POP, Mini pills) จะมีโปรเจสโตเจนเพียงอย่างเดียว เป็นยาคุมกำเนิดที่ทำออกมาเพื่อลดอาการข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน มีกลไกการออกฤทธิ์ทำให้มูกบริเวณปากมดลูกเหนียวข้นมากขึ้น (อสุจิผ่านเข้าไปผสมกับไข่ได้ยาก) เยื่อบุโพรงมดลูกบางลงและฝ่อไปจนไม่เหมาะกับการฝังตัว ช่วยลดการเคลื่อนที่ของไข่ตามท่อนำไข่ และยับยั้งไม่ให้ไข่ตกโดยการควบคุมแบบย้อนกลับ และยับยั้งการหลั่งฮอร์โมน FSH และ LH ยาคุมชนิดนี้ในหนึ่งแผงจะมี 28 เม็ด กินได้ทุกวันโดยไม่ต้องหยุด เมื่อกินหมดแล้วก็กินแผงใหม่ต่อได้เลย ส่วนใหญ่กินแล้วจะไม่มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน (เพราะไม่มีเอสโตรเจน) แต่อาจมีประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอบ้าง หรือประจำเดือนอาจขาดโดยไม่ได้ตั้งครรภ์ก็ได้ ซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากยา และการกินยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว จะมีโอกาสในการตั้งครรภ์สูงกว่าการกินยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมทำให้ไม่เป็นที่นิยมใช้

หากแนะนำให้ใช้ แนะนำชนิดที่ 1 มากที่สุดเนื่องจากง่ายต่อการใช้งาน มีหลายยี่ห้อเช่นยาสมิน (Yasmin), ยาส (Yaz), ไดแอน (Diane), แอนนา (Anna), เมอซิลอน (Mercilon), เมลลิแอน (Meliane), มาวีลอน (Marvelon), ไซเลส (Cilest), ไกเนร่า (Gynera) โดยจะมีเป็นแผง 21 จะต้องหยุดยา 7 วันก่อนเริ่มแพงใหม่ และ 28 เม็ด(เพิ่มเม็ดแป้งเพื่อที่จะไม่ต้องหยุดกินยา 7 วันก่อนเริ่มแพงใหม่)ค่ะ หากสามารถรับประทานได้อย่างสม่ำเสมอ จะมีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์สูงมากะมีโอกาสตั้งครรภ์ได้น้อยกว่าร้อยละ 0.5 ในเวลา 1 ปีค่ะ

ยาคุมส่วนใหญ่ใน 1 เม็ดจะมียาฮอร์โมน 2 ตัว คือ เอสโตรเจน ผสม โปรเจนสเตอโรน ครับ ในปัจจุบันมีการพัฒนาหลายตัวยาครับ
--ถ้ากังวลเรื่องสิว หน้ามัน ขนดก แนะนำยาคุมที่มีโปรเจอสเตอโรน ตัวใหม่ๆ เช่น Cyproterone acetate , หรือ Drospirenone
--ถ้ากังวลเรื่องน้ำหนัก แนะนำยาคุมที่มีโปรเจนสเตอโรน ตัวใหม่ๆเช่น Drospirenone , desogestel
--ถ้ากังวลว่าจะปวดหัว คลื่นไส้ แนะนำยาคุมที่มีเอสโตรเจนต่ำๆ ครับ เช่น Ethinylestradiol 0.015 mg , 0.02 mg
--ถ้ากังวลเรื่องลืมทานในช่วงที่ต้องหยุดทาน แนะนำให้ทานแบบ 28 เม็ดต่อแผง มากกว่า 21 แผง ป้องกันกันนับวันที่ต้องหยุดทานและเริ่มแผงใหม่ได้
--ถ้ามีข้อห้ามในการทานยาเอสโตรเจน แนะนำให้เปลี่ยนไปทานยาคุมที่มี โปรเจนสเตอโรทเดี่ยวๆ และอาจต้องทานตรงเวลา และไม่ควรลืมทานยาเดด็ดขาดเพราะประสิทธิภาพจะลดลงอย่างรวดเร็ว
--ยาคุมอาจจำเป็นต่อทานต่อเนื่องไปทุกเดือนขณะที่ต้องการคุมกำเนิด ถ้ามีปัจจัยเรื่องราคาด้วย แนะนำเข้าร้านยาที่มีเภสัชกรจริงๆ แล้วปรึกษาเภสัชกรอีกครั้งครับเพราะแต่ละร้านก็จะมีราคาแต่ละยี่ห้อไม่เท่ากัน