สอบถามคะ เพิ่งทานยาคุมแผงแรกมาได้18เม็ดแล้วคะ พอเม็ดที่18 เกิดมีเลือดออก ไม่ทราบว่าเกิดจากสาเหตุอะไรคะ? หรือเพราะทานยาไม่ค่อยตรงเวลา เช่นปกติทาน4ทุ่ม แต่จะลืม และทานตอน5ทุ่มประมานนี้คะ แล้วถ้าเลือดที่มาคือประจำเดือน จะต้องทานยาอย่างไรต่อไปคะ? -ยาคุมยี่ห้อYAZ -ประจำเดือนที่แล้วมาช่วง 10-17 คะ -ไม่ได้เริ่มทานยาช่วงที่มีประจำเดือนของเดือนที่แล้วคะ

เลือดออกกระปริบกระปรอยในช่วงที่กินยาคุมแผงรายเดือน( Breakthrough bleeding ) เกิดได้จากการใช้ยาคุมแผงรายเดือนฮอร์โมนรวมโดยเฉพาะเมื่อใช้ยาคุมที่Estrogen ขนาดต่ำๆครับ โดยเฉพาะYazที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจน 0.02 mg เท่านั้นครับ
สาเหตุที่ทำให้เลือดออกมากขึ้นเกิดจาก การลืมรับประทานยาหรือกินยาไม่ตรงเวลาในเเต่ละวันครับ เบื้องต้นแนะนำให้สังเกตอาการต่อถ้าเลือดออกเเค่กระปริบกระปรอย
ให้พยายามกินยาให้ตรงเวลาเพื่อความคงที่ของฮอร์โมนครับ
ถ้ายังมีเลือดออกจากช่องคลอดอยู่เรื่อยๆ เป็นสัปดาห์ กินยาตรงเวลาก็ไม่ดีขึ้น ควรสงสัยว่ามีสาเหตุอื่นหรือไม่ เเนะนำให้ไปตรวจภายในที่เเผนกสูตินรีเวชเพิ่มเติมครับ
แต่ถ้าตอนนี้ออกมากชุ่มผ้าอนามัยสี่ห้าเเผ่น มีหน้ามืดอ่อนเพลียมาก ปวดท้องน้อยมากเเนะนำให้พบเเพทย์โดยเร็วครับ

ตัวYaz จะมีเม็ดฮอร์โมน24เม็ด เม็ดแป้ง4เม็ด โดยปกติ จะมีเลือดออกที่4เม็ดสุดท้ายครับ กรณีคนไข้ถ้ากินทุกวัน จะคลาดเคลื่อนบ้างหลักชั่วโมงนั้น ไม่มีปัญหาครับสามารถกินต่อไปได้เลย

ส่วนเรื่องการคุมกำเนิด ปกติถ้าเริ่มกินแผงเเรกในวันที่1-5นับจากประจำเดือนมาวันเเรก ยาจะคุมกำเนิดได้เลยครับ(เริ่มกินช่วงประจำเดือนจะชัวร์ว่าตอนเริ่มกินนั้นไม่ได้ท้องเเน่ๆเเละยาออกฤทธิ์ยับยั้งการตกไข่คุมกำเนิดได้เลยครับ)

ส่วนกรณีคนไข้ เริ่มกินแผงเเรกช่วงอื่นที่ไม่ใช่วันที่1-5ของประจำเดือน เเต่ถ้าชัวร์ว่าตอนเริ่มกินไม่ได้ท้องก็ไม่มีปัญหาครับ เเต่กรณีนี้ต้องกินไปอย่างน้อย7วัน ยาจึงจะมีฤทธิ์คุมกำเนิดครับ ซึ่งถ้าจะมีเพศสัมพันธ์ก่อนครบ7เม็ดก็ต้องใส่ถุงยางไปก่อน เเต่ถ้าให้ดีก็งดการมีเพศสัมพันธ์ก่อนกินครบ7เม็ดครับ
ดังนั้นถ้าเริ่มกินตรงกับที่หมอบอกเเละกินมาต่อเนื่องทุกวัน ยาก็มีฤทธิ์คุมกำเนิดครับ โอกาสท้องเเทบไม่มีครับ

การใช้ยาคุมแผงแรก ๆ (1 - 3 แผงแรก) หรือเมื่อรับประทานไม่ตรงเวลา อาจทำให้เกิดปัญหาเลือดออกกะปริบกะปรอยได้ค่ะ โดยเฉพาะสำหรับยาคุมที่มีปริมาณฮอร์โมนอยู่ในระดับ "ต่ำมาก" อย่างยาคุม "ยาส"

ซึ่งในกรณีที่เป็นผลข้างเคียงจากยา มักจะหายไปเองได้ จึงไม่จำเป็นจะต้องหยุดใช้ แต่ควรรับประทานต่อให้ตรงเวลาสม่ำเสมอนะคะ ทั้งเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันการตั้งครรภ์ และลดปัญหาเลือดกะปริบกะปรอยจากความแปรปรวนของฮอร์โมนค่ะ

ในกรณีของผู้ถาม ถ้าไม่มีอาการผิดปกติอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ตกขาวผิดปกติ, มีกลิ่นเหม็นคาวหรือกลิ่นรุนแรง, แสบหรือคันช่องคลอด หรือปวดท้องรุนแรง เลือดกะปริบกะปรอยที่พบก็น่าจะเป็นเพียงผลข้างเคียงจากยานั่นเองค่ะ อาจเกิดจากการรับประทานไม่ตรงเวลาดังที่กล่าวมา หรืออาจเกิดในการใช้แผงแรก ๆ ก็ได้เช่นกันนะคะ
..
..
..
ส่วนประจำเดือนนั้น ถ้าใช้ยาคุมถูกต้องและไม่มีการตั้งครรภ์ ก็ควรจะมีประจำเดือนมาในช่วงที่รับประทาน "เม็ดแป้ง" (เม็ดสีขาวในลำดับที่ 25 - 28) โดยมักจะมาประมาณเม็ดที่ 27 หรือ 28 ของแผงค่ะ

แต่เนื่องจากผู้ถามเริ่มใช้ยาคุมแผงแรกไม่ทัน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ดังนั้น จะต้องรับประทานยาคุม "ยาส" ติดต่อกันให้ครบ 7 วันก่อนจึงจะเริ่มคุมกำเนิดได้นะคะ ในช่วงที่ยังไม่มีผลคุมกำเนิดจากยา จึงต้องงดมีเพศสัมพันธ์ หรือต้องใช้ถุงยางป้องกันไปก่อนค่ะ

ถ้าผู้ถามมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน หรือป้องกันด้วยวิธีที่มีประสิทธิภาพต่ำ ในช่วงที่ยังไม่มีผลป้องกันจากยาคุม "ยาส" ก็มีโอกาสตั้งครรภ์ได้มากกว่าที่ควรจะเป็น และถ้ามีการตั้งครรภ์ไปแล้ว ต่อให้รับประทานยาคุมต่อ แต่การตั้งครรภ์นั้นก็จะยังคงอยู่เหมือนเดิมนะคะ

แต่เนื่องจากผู้ถามรับประทานยาคุมมานานแล้ว ถ้าหยุดใช้กลางแผง อาจทำให้ประจำเดือนคลาดเคลื่อนจนยิ่งคาดการณ์ได้ยาก ดังนั้น แนะนำให้รับประทานต่อไปตามปกติ แต่ควรรับประทานให้ตรงเวลาสม่ำเสมอนะคะ

แล้วรอดูว่าจะมีประจำเดือนมาในช่วงที่รับประทาน "เม็ดแป้ง" ของแผงหรือไม่ ถ้ามี ก็ถือว่าไม่มีการตั้งครรภ์ ใช้ครบ 28 เม็ดแล้วก็ต่อยาคุมแผงใหม่ในวันถัดมาได้เลย เพื่อให้มีผลคุมกำเนิดที่ต่อเนื่องกันค่ะ

แต่ถ้าใช้ไปหมดทั้ง 28 เม็ดแล้วแต่ไม่มีประจำเดือนมา ให้ตรวจการตั้งครรภ์ด้วยชุดทดสอบทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอนของวันที่ครบกำหนดต่อยาคุมแผงใหม่ นะคะ ซึ่งถ้าผลตรวจออกมาเป็นไม่ตั้งครรภ์ ก็สามารถต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนดได้เช่นกันค่ะ