บุคลิกภาพคืออะไร และทำไมมันจึงสำคัญ

เกือบทุกวัน เราจะต้องมีการบรรยายและพูดถึงบุคลิกภาพของผู้คนที่อยู่รอบตัว ไม่ว่าเราจะสังเกตหรือไม่ก็ตามแต่การพูดคุยเหล่านี้ก็มักเกี่ยวกับว่าทำไมพวกเขาจึงมีพฤติกรรมที่แตกต่างกันซึ่งก็เป็นการทำงานที่คล้ายคลึงกับนักจิตวิทยาเกี่ยวกับบุคลิกภาพ

ในขณะที่พวกเราประเมินบุคลิกภาพอย่างไม่เป็นทางการโดยเน้นไปที่แต่ละบุคคล แต่นักจิตวิทยาเกี่ยวกับบุคลิกภาพนั้นจะใช้มุมมองของบุคลิกภาพที่สามารถใช้ได้กับทุกคน การศึกษาเกี่ยวกับบุคลิกภาพนำไปสู่การพัฒนาทฤษฎีที่ช่วยอธิบายว่าบุคลิกภาพนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไรและทำไม

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

คำนิยามของคำว่าบุคลิกภาพ

สิ่งแรกที่ต้องทำความเข้าใจก็คือคำว่าบุคลิกภาพนั้นหมายความว่าอย่างไร คำว่าบุคลิกภาพ (personality) นั้นมีรากศัพท์มาจากภาษาละตินคำว่า persona ซึ่งหมายถึงหน้ากากที่ผู้แสดงสวมใส่เวลาเล่นละครเป็นตัวละครต่าง ๆ หรือเพื่อปกปิดอัตลักษณ์ของตนเอง

คำนิยามแบบสั้น ๆ ของคำนี้ก็คือ บุคลิกภาพนั้นเป็นลักษณะและรูปแบบของความคิด ความรู้สึก และพฤติกรรมรวมกันและทำให้แต่ละคนมีอัตลักษณ์ของตัวเอง นอกเหนือไปจากนี้ก็คือบุคลิกภาพนั้นเกิดขึ้นภายในบุคคลและคงอยู่อย่างค่อนข้างคงที่ตลอดชีวิต

คำจำกัดความอื่น ๆ ของคำว่าบุคลิกภาพ

• บุคลิกภาพ หมายถึง ลักษณะรูปแบบของความคิด อารมณ์ และพฤติกรรม ร่วมกับกระบวนการทางจิตที่อยู่เบื้องหลังรูปแบบเหล่านั้น คำนิยามนี้หมายความว่าในหมู่นักจิตวิทยาทั้งหมด ผู้ที่ศึกษาเกี่ยวกับบุคลิกภาพนี้จะมีจุดมุ่งหมายเฉพาะ คือเพื่อการอธิบายคนทั้งคน
• ถึงแม้ว่าจะไม่มีคำจำกัดความที่เป็นที่ยอมรับโดยทั่วกันในหมู่นักทฤษฎีทางบุคลิกภาพ แต่เราก็สามารถพูดได้ว่าบุคลิกภาพนั้นเป็นรูปแบบของลักษณะที่ถาวรและมีความแตกต่างระหว่างบุคคลที่ทำให้พฤติกรรมของคนคนนั้นที่แสดงออกอย่างสม่ำเสมอและเป็นอัตลักษณ์

องค์ประกอบของบุคลิกภาพ

แล้วอะไรทำให้เกิดบุคลิกภาพ ? อย่างที่ได้อธิบายไว้ในคำจำกัดความด้านบน คุณอาจจะคาดว่ารูปแบบของความคิดและอารมณ์นั้นเป็นองค์ประกอบหลักในการเกิดบุคลิกภาพ บางลักษณะที่สำคัญของบุคลิกภาพประกอบด้วย

• ความสม่ำเสมอ – มันต้องเป็นพฤติกรรมที่เกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอและสังเกตได้ เพราะแต่ละคนมักจะมีการแสดงออกที่เหมือนกันหรือคล้ายคลึงกันในแต่ละสถานการณ์
• จิตวิทยาและจิตวิทยา – บุคลิกภาพเป็นโครงสร้างทางจิตวิทยา แต่นักวิจัยเสนอว่ามันอาจจะได้รับผลกระทบมาจากกระบวนการทางชีววิทยาและความต้องการร่วมด้วย
• มันส่งผลต่อพฤติกรรมและการกระทำ – บุคลิกภาพนั้นไม่ได้ส่งผลต่อแค่วิธีที่เราเคลื่อนไหวและตอบสนองไปตามสภาพแวดล้อม แต่มันยังเป็นสิ่งที่ทำให้เราแสดงออกในรูปแบบเฉพาะ
• แสดงออกอย่างหลากหลาย – บุคลิกภาพนั้นมีการแสดงออกในหลาย ๆ ด้านนอกเหนือจากพฤติกรรม มันยังสามารถเห็นได้จากวิธีการคิด ความรู้สึก ความสัมพันธ์ใกล้ชิด และปฏิสัมพันธ์ในสังคมอีกด้วย

ทฤษฎีเกี่ยวกับบุคลิกภาพ

มีหลายทฤษฎีที่อธิบายว่าบุคลิกภาพนั้นถูกพัฒนาขึ้นมาอย่างไร โดยแนวความคิดที่แตกต่างกันในแต่ละโรงเรียนที่สอนจิตวิทยานั้นอาจจะส่งผลต่อทฤษฎีต่อไปนี้ได้

ตัวอย่างมุมมองหลัก ๆ เกี่ยวกับบุคลิกภาพ คือ

• Type theories เป็นมุมมองแบบแรก ๆ ที่มีต่อบุคลิกภาพ ทฤษฎีนี้เสนอว่ารูปแบบของบุคลิกภาพนั้นมีอยู่จำกัด ซึ่งอาจมีความเกี่ยวข้องกับผลที่ได้มาจากทางชีววิทยา
• Trait theories มองบุคลิกภาพว่าเป็นผลมาจากลักษณะภายในซึ่งมีรากฐานมาจากพันธุกรรม
• Psychodynamic theories ได้รับอิทธิพลอย่างมากมาจากงานของ Sigmund Freud และเน้นที่ผลของสัญชาตญาณที่มีต่อบุคลิกภาพ ทฤษฎีนี้ประกอบด้วย psychosexual stage theory ของ Sigmund Freud และ stages of psychosocial development ของ Erik Erikson
• Behavioral theories เสนอว่าบุคลิกภาพนั้นเป็นผลมาจากปฏิกิริยาระหว่างบุคคลกับสิ่งแวดล้อม ผู้ที่ศึกษาทฤษฎีเกี่ยวกับพฤติกรรมนี้จะศึกษาพฤติกรรมที่สังเกตและวัดได้ และปฏิเสธทฤษฎีที่มาจากความคิดและความรู้สึกภายใน ตัวอย่างนักคิดในกลุ่มนี้เช่น B.F. Skinner และ John B. Watson
• Humanist เป็นทฤษฎีที่เน้นถึงความสำคัญของจิตวิญญาณอิสระและประสบการณ์ของแต่ละบุคคลที่ทำให้เกิดการพัฒนาบุคลิกภาพ ตัวอย่างนักคิดในกลุ่มนี้ประกอบด้วย Carl Rogers และ Abraham Maslow