กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
ทพญ.สิริพัชร ชำนาญเวช
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
ทพญ.สิริพัชร ชำนาญเวช

ฟันคุด

ต้นเหตุของความเจ็บปวดที่ซ่อนอยู่ใต้เหงือก ยิ่งรู้เร็ว ยิ่งรักษาไว คลายความทรมาน
เผยแพร่ครั้งแรก 22 มิ.ย. 2018 อัปเดตล่าสุด 17 ม.ค. 2023 ตรวจสอบความถูกต้อง 3 ก.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที
ฟันคุด

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ฟันคุดคือ ฟันที่ไม่สามารถโผล่พ้นเหงือกออกมาเรียงตัวกับฟันซี่อื่นๆ ได้ตามปกติ อาจขึ้นไม่ได้เลย หรืออาจโผล่ขึ้นมาได้เพียงบางส่วน เนื่องจากมีฟันซี่ข้างเคียง เนื้อเยื่อ หรือกระดูกปิดขวางอยู่
  • หากมีฟันคุดแล้วไม่ถอนออก อาจเกิดอันตรายได้ เช่น อาจส่งผลให้เหงือกบริเวณดังกล่าวอักเสบ บวมแดง หากปล่อยให้อักเสบอย่างเรื้อรังก็อาจทำให้เกิดหนอง หรือมีการติดเชื้อตามมาได้ นอกจากนี้ยังอาจเกิดฟันเก ฟันผุ โรคเหงือก ถุงน้ำรอบฟันคุด หรือมีกลิ่นปากได้
  • การแก้ไขฟันคุดทำได้ด้วยการถอนฟันคุดออก หรือผ่าตัดฟันคุดออก (ผ่าตัดเล็ก) แต่หากทันตแพทย์ประเมินแล้วว่า ฟันคุดซี่นั้นสามารถงอกออกจากเหงือกได้ตามปกติเพียงแต่อาจต้องใช้เวลา ก็อาจไม่ต้องถอนออก
  • หลังผ่าตัดฟันคุดเสร็จ กัดผ้าก๊อซให้แน่นราว 2 ชั่วโมงแล้วค่อยเอาออก ถ้าเลือดยังไม่หยุดให้ใช้ผ้าก๊อซสะอาดผืนใหม่ วางบนแผลและกัดให้แน่นตามเดิม แต่หากเลือดออกเป็นลิ่มเป็นก้อน มีปริมาณมาก ควรพบทันตแพทย์โดยด่วน
  • การถอนฟันคุดออกในช่วงวัยรุ่นจะส่งผลดีมากกว่าการถอนฟันในช่วงวัยผู้ใหญ่ เนื่องจากวัยรุ่นจะมีการฟื้นตัวได้เร็วกว่า เหงือกและกระดูกเติมเต็มในช่องว่างที่ถอนฟันออกไปได้ดี 
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจผ่าฟันและถอนฟันคุด

ฟันคุดคือ ฟันที่ไม่สามารถโผล่พ้นเหงือกออกมาเรียงตัวกับฟันซี่อื่นๆ ได้ตามปกติ หรืออาจโผล่ขึ้นมาได้เพียงบางส่วน สาเหตุเนื่องจากมีฟัน เนื้อเยื่อ หรือกระดูกปิดขวางอยู่ 

ฟันซี่ที่มักพบว่า เป็นฟันคุดบ่อยๆ คือ ฟันกรามล่างแท้ซี่ที่สาม (lower third molar) โดยปกติแล้วฟันซี่นี้จะโผล่พ้นเหงือกออกมาในช่วงอายุ 16–21 ปี 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

นอกเหนือจากฟันกรามซี่นี้แล้วก็อาจพบได้ในฟันกรามบนซี่ที่สาม ฟันกรามน้อย และฟันเขี้ยว ทั้งนี้หากเป็นฟันกรามน้อย หรือฟันเขี้ยวที่ฝังอยู่ในกระดูกทั้งหมด อาจเรียกว่า "ฟันฝัง"

จะรู้ได้อย่างไรว่า คุณมีฟันคุด?

รู้ได้จากการตรวจช่องปากว่า ฟันกรามแท้ซี่นี้โผล่พ้นเหงือกออกมาหรือยัง แต่หากฟันกรามยังฝังตัวอยู่ใต้เหงือก ต้องมีการเอ็กซเรย์ช่องปากเพื่อดูว่า มีฟันกรามแท้ซี่นี้ฝังคุดอยู่หรือไม่ 

บางครั้งการงอกของฟันคุดมักทำให้รู้สึกถึงแรงดัน ตึง หรือปวดบริเวณหลังของฟันกรามแท้ซี่ที่ 2 หากมีอาการปวดควรไปพบทันตแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยช่องปากและเอ็กซเรย์ก่อน 

จากนั้นจึงสามารถประเมินมุมของการงอกและระยะการเติบโตของฟันคุดเพื่อทำการรักษาต่อไป

ต้องถอนฟันคุดออกหรือไม่?

หากมีฟันคุดแล้วไม่ถอนออกอาจเกิดอันตรายได้ เช่น ส่งผลให้เหงือกบริเวณนั้นอักเสบ บวมแดง และหากปล่อยให้อักเสบอย่างเรื้อรังก็อาจทำให้เกิดหนองและการติดเชื้อลุกลามได้ในที่สุด  

นอกจากนี้ฟันคุดยังทำให้เกิดสิ่งต่างๆ ต่อไปนี้ได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • เกิดฟันซ้อนเก หมายความว่า ฟันคุดไปดันฟันซี่ข้างเคียง ทำให้เกิดฟันซ้อนเกได้ 
  • เกิดถุงน้ำรอบฟันคุด หมายความว่า เนื้อเยื่อรอบฟันคุดอาจเจริญเติบโตเป็นถุงน้ำ ทำให้ฟันเคลื่อนผิดไปจากตำแหน่งเดิม และละลายกระดูกรอบฟันซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อฟันและเหงือกรอบๆ ได้ 
  • เกิดกลิ่นปากหมายความว่า หากฟันคุดซี่สุดท้ายขึ้นชนฟันกรามที่ติดกันมักทำให้เศษอาหารเข้าไปติด เมื่อทำความสะอาดไม่ทั่วถึงมักทำให้เกิดกลิ่นปากได้  

กรณีเหล่านี้มีวิธีแก้ไขทางเดียวคือ การถอนฟันคุดออก หรือผ่าตัดฟันคุดออก 

อย่างไรก็ตาม หากทันตแพทย์ประเมินแล้วว่า ฟันคุดซี่นี้สามารถงอกออกจากเหงือกได้ตามปกติเพียงแต่อาจต้องใช้เวลา  ฟันคุดซี่นั้นก็อาจไม่จำเป็นต้องถอนออก

สัญญาณและอาการของฟันคุดที่ติดเชื้อมีอะไรบ้าง?

การอักเสบเป็นหนองของเหงือกที่คลุมฟันเป็นสาเหตุหลักที่ต้องถอนฟันคุดออกอย่างเร่งด่วน 

การติดเชื้อที่เกิดขึ้นจะส่งผลให้มีอาการแดง เหงือกบวม มีกลิ่นปาก เจ็บปวด และมักโดนฟันคู่สบกัดบ่อยครั้ง บางกรณีก็อาจมีหนองออกจากบริเวณนั้นด้วย 

บางครั้งการติดเชื้อก็ทำให้เนื้อเยื่อ เหงือก แก้ม หรือบริเวณโดยรอบของกรามข้างที่มีอาการบวมออก ซึ่งการบวมนี้จะทำให้เกิดแรงดันที่อาจลามไปยังหูจนก่อให้เกิดอาการปวดหูรุนแรงอีกด้วย 

นอกจากนี้บางครั้งการติดเชื้อที่หู หรือไซนัส ก็สามารถก่อให้เกิดอาการปวดลงฟันได้เช่นกัน ทำให้จำเป็นต้องตรวจร่างกายเพื่อมองหาสัญญาณต้องสงสัยของการติดเชื้อด้วย

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ถอนหรือผ่าฟันคุดวันนี้ ที่คลินิกใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 594 บาท ลดสูงสุด 67%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

จะทำอย่างไรถ้าคุณเจ็บฟันคุดและไม่สามารถถอนออกได้ทันที?

หากมีอาการบวม ติดเชื้อ กลืนอาหารลำบาก มีกลิ่นปาก มีไข้ หรือรู้สึกเจ็บปวดอย่างรุนแรง อาจเกิดจากเหงือกอักเสบเฉียบพลัน 

การรับประทานยาแก้ปวดนับว่า เป็นวิธีการบรรเทาอาการเฉพาะหน้าได้ แต่วิธีที่ดีที่สุดคือ การไปพบทันตแพทย์โดยเร็วเพื่อตรวจวินิจฉัย ประเมินอาการแล้วให้การรักษาอย่างถูกต้องต่อไป 

ผ่าฟันคุด

การถอนฟันคุดทำอย่างไร?

เมื่อทันตแพทย์ตรวจและวินิจฉัยแล้วว่า ต้องถอนฟันคุดออก ทันตแพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่ในการถอนฟันเพื่อไม่ให้คนไข้รู้สึกเจ็บปวด

แต่หากฟันคุดอยู่ลึกลงไปใต้เนื้อเยื่อของเหงือกก็จำเป็นต้องมีการผ่าตัดขนาดเล็กขึ้นเพื่อให้นำฟันออกมาจากเบ้าฟันได้ หลังการถอนฟันแพทย์จะเย็บแผลด้วยไหมเย็บเพื่อให้เหงือกเข้าที่เป็นปกติเร็วขึ้น

หลังผ่าตัดครบ 7 วัน ทันตแพทย์จะนัดดูแผลและตัดไหมออก

วิธีปฏิบัติตัวหลังการถอนฟันคุด

  • หลังผ่าตัดเสร็จกัดผ้าก๊อซให้แน่นราว 2 ชั่วโมงแล้วค่อยเอาออก ถ้าเลือดยังไม่หยุด ให้ใช้ผ้าก๊อซสะอาดผืนใหม่ วางบนแผลและกัดให้แน่นตามเดิม ใน 24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัดอาจมีเลือดออกจากบริเวณที่ถอนฟันเล็กน้อยก็นับว่าเป็นเรื่องปกติ จากนั้นเลือดจะออกลดลง แต่หากเลือดออกเป็นลิ่มเป็นก้อน มีปริมาณมาก ควรพบทันตแพทย์โดยด่วน
  • เมื่อยาชาหมดฤทธิ์อาจมีอาการปวดตึง เปิดปากลำบาก และมีความเจ็บปวดบ้าง ทันตแพทย์จึงมักจ่ายยาแก้ปวดมาบรรเทาอาการหลังผ่าตัด ร่วมกับการประคบเย็นในวันแรกและประคบอุ่นในวันต่อๆ มา
  • หลังผ่าตัดสามารถแปรงฟันเพื่อทำความสะอาดได้ แต่วันแรกต้องระมัดระวังไม่ให้โดนแผลผ่าตัด 
  • ไม่จำเป็นต้องงดอาหารใดๆ เพื่อคงสภาพร่างกายให้สมบูรณ์และส่งเสริมการฟื้นตัวให้เร็วขึ้น
  • 2-3 วันแรกหลังผ่าตัด ต้องรับประทานอาหารอ่อนๆ เช่น น้ำผลไม้ปั่น โยเกิร์ต โจ๊ก ซุป พุดดิ้ง
  • หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสเผ็ด อาหารร้อนจัด หรืออาหารที่ไม่สะอาด สุกๆ ดิบๆ 
  • ไม่ควรดื่มน้ำผ่านหลอด เพราะทำให้กล้ามเนื้อช่องปากออกแรงดูดมากอาจทำให้ลิ่มเลือดหลุดและมีเลือดออกได้
  • เมื่ออาการปวดลดลงสามารถกลับไปรับประทานอาหารตามปกติที่ต้องใช้การเคี้ยวได้ 
  • ห้ามสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 
  • หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนักๆ 
  • พักผ่อนให้มากๆ 
  • ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำหลังการผ่าตัดจากทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนต่างๆ 
  • สำหรับเหงือกนั้น การฟื้นตัวเองให้สมบูรณ์อาจต้องใช้เวลาประมาณ 3-4 สัปดาห์

การถอนฟันคุดมีความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนอะไรบ้าง?

ปัญหาที่พบได้หลังการถอนฟันคุดคือ กระดูกเบ้าฟันแห้ง หรือกระดูกเบ้าฟันอักเสบ ภาวะนี้จะเกิดขึ้นเมื่อลิ่มเลือดที่อยู่ในบริเวณผ่าตัดเกิดหลุดออกโดยไม่ตั้งใจจนเผยให้เห็นกระดูกข้างใต้ 

หากเกิดเช่นนี้ขึ้น กระดูกรอบเบ้าที่ถอนจะเกิดการอักเสบได้ซึ่งจะสร้างความเจ็บปวดอย่างมาก ภาวะนี้มักจะเกิดขึ้นหลังการถอนฟัน 2-5 วัน และจะทำให้มีกลิ่นปากพร้อมกับอาการปวดรุนแรงต่อเนื่อง ควรติดต่อทันตแพทย์ทันทีที่ประสบกับอาการข้างต้น

สำหรับภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ เช่น การบาดเจ็บของเส้นประสาท inferior alveolar nerve 

สำหรับการถอนฟันคุด ไซนัสทะลุสำหรับการถอนฟันคุด ความเสียหายที่ฟันใกล้เคียง มีอาการชาต่อเนื่อง หรือความรู้สึกที่ลิ้น ริมฝีปาก หรือเหงือกเปลี่ยนแปลงไป หรือปัญหากับข้อต่อขากรรไกรที่เกิดมาจากการอ้าปากกว้างเป็นเวลานาน

ทั้งนี้ทันตแพทย์จะเป็นผู้ประเมินความเสี่ยงเหล่านี้ก่อนเริ่มถอนฟัน หากมีปัญหาใดๆเกิดขึ้น ควรแจ้งให้ทันตแพทย์เจ้าของเคสทราบ

การถอนฟันคุดออกในช่วงวัยรุ่นจะส่งผลดีมากกว่าการถอนฟันในช่วงวัยผู้ใหญ่ เนื่องจากวัยรุ่นจะมีการฟื้นตัวได้เร็วกว่า  

อย่างไรก็ตาม หากคุณมีอาการของฟันคุดควรปรึกษาทันตแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษาอย่างถูกต้อง เพื่อช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ได้

บทความที่เกี่ยวข้อง

รีวิว ผ่าฟันฝัง ที่ ทันตกรรมตรงข้ามพาต้า เจ็บไหม? เช็กเลย | HDmall
รีวิว ถอนฟันคุด ที่ Deezy Dental Home สาขาเมืองเอกรังสิต | HDmall
รีวิวถอนฟันคุด ที่ Deezy Dental Home | HDmall

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจผ่าฟันและถอนฟันคุด จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android

ผ่าฟันคุด

7 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
ถอนฟันคุดดีไหม ไม่ผ่าฟันคุดได้ไหม?, (https://hdmall.co.th/c/wisdom-tooth-removal).
ผ่าฟันคุดเจ็บไหม? ฟันคุดแบบไหนถอนได้? ตอบครบทุกข้อมูลโดยทันตแพทย์จาก TDH, (https://hdmall.co.th/c/hdinsight-wisdom-teeth-by-thonglor-dental-hospital).
Julie Ryan Evans, Identifying and Treating Impacted Teeth (https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/impacted-teeth), 1 September 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
5 อาหารที่น่าตกใจสำหรับการมีสุขภาพฟันที่ดี
5 อาหารที่น่าตกใจสำหรับการมีสุขภาพฟันที่ดี

อาหารที่สามารส่งเสริมสุขภาพของช่องปากได้อย่างน่ามหัศจรรย์

อ่านเพิ่ม
อยากผ่าฟันคุด ควรไปผ่าที่ไหน? ราคาประมาณเท่าไร การใช้สิทธิประกันสังคม
อยากผ่าฟันคุด ควรไปผ่าที่ไหน? ราคาประมาณเท่าไร การใช้สิทธิประกันสังคม

ไขข้อข้องใจ ถ้าต้องผ่าฟันคุดไปที่ไหนดี ใช้สิทธิ์ประกันสังคมได้หรือไม่ เช็กสิทธิ์ได้ที่ไหน และตัวอย่างราคาค่าผ่าฟันคุดตามโรงพยาบาลต่างๆ

อ่านเพิ่ม
รวมขั้นตอนการผ่าฟันคุด ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด
รวมขั้นตอนการผ่าฟันคุด ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด

เตรียมตัวเตรียมใจก่อนผ่าฟันคุด สาเหตุ วิธีการผ่าฟันคุดโดยละเอียด

อ่านเพิ่ม