การบวมส่วนปลายกับโรคเบาหวาน

การบวมส่วนปลาย (Peripheral edema) คือการบวมที่เกิดจากการสะสมสารน้ำในเท้า ข้อเท้าหรือขา โดยอาจเกิดเพียงข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้ และหากคุณเป็นโรคเบาหวาน ควรต้องระมัดระวังเป็นพิเศษเมื่อเกิดการบวม 

เนื่องจากการบวมเป็นผลจากการทำลายเส้นเลือดฝอย หรือการมีความดันเพิ่มขึ้นจนทำให้มีสารน้ำรั่วจากเส้นเลือดออกมาสู่เนื้อเยื่อโดยรอบ ทำให้เกิดการบวม ผู้ป่วยโรคเบาหวานมักมีปัญหาเรื่องการไหลเวียนเลือดซึ่งอาจทำให้แผลที่เกิดขึ้นหายช้าลงหรือไม่หายเลย ดังนั้น การควบคุมการบวมจึงเป็นเรื่องที่จำเป็น

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

สาเหตุของการบวมส่วนปลาย

สาเหตุของการบวมส่วนปลายที่ไม่เกี่ยวข้องกับโรคเบาหวาน 

• การไม่ได้ขยับร่างกาย 
• การยืนหรือนั่งเป็นเวลานาน 
• การผ่าตัด 
• การถูกไฟไหม้ 
• อากาศร้อน 
• การตั้งครรภ์ 
• การมีประจำเดือน 
• การหมดประจำเดือน 
• การรับประทานยาคุมกำเนิด 
• การรับประทานยาบางชนิด 
• การรับประทานเกลือมากเกินไป 
• ภาวะทุพโภชนาการ หมายถึงโภชนาการไม่ดี เป็นได้ทั้งได้รับสารอาหารน้อย หรือมากเกินไป

สาเหตุการบวมส่วนปลายเพียงข้างเดียว

• เกิดจากลิ่มเลือดอุดตันของเส้นเลือดดำ (Deep venous thrombosis: DVT) 
• การอักเสบของเนื้อเยื่อ (Cellulitis) 
• การอักเสบของกระดูกและกล้ามเนื้อ (Osteomyelitis) 
• อุบัติเหตุ
• ถุงน้ำ Baker (ถุงน้ำบริเวณใต้ข้อพับเข่า) แตก 
• การอุดตันระบบหมุนเวียนน้ำเหลือง

สาเหตุการบวมส่วนปลายจากภาวะอันตรายอื่นๆ 

• โรคหัวใจ
• ปัญหาของการไหลเวียนเส้นเลือดดำ
• โรคตับและโรคไต 
• ยาลดความดับโลหิตบางชนิด เช่น ยากลุ่ม Calcium channel blocker
• ยาที่ใช้รักษาโรคเบาหวานบางตัวทำให้เกิดอาการบวมได้ โดยเฉพาะในกลุ่ม Thiazolidinedione
  
  ในปี 2007 องค์การอาหารและยา ได้ออกประกาศเตือนเกี่ยวกับการใช้ยา Avandia ทำให้มีความเสี่ยงในการเกิดหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน หรือโรคหัวใจอื่นๆ ได้มากขึ้น และแนะนำให้แพทย์ที่ดูแลผู้ป่วยซึ่งรับประทานยานี้ติดตามอาการแสดงของโรคหัวใจวาย เช่น การบวมส่วนปลาย
  
  ผู้ป่วยโรคเบาหวานมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหัวใจ หรือหัวใจวายมากกว่าปกติถึง 2 เท่า หากผู้ป่วยมีอาการชา อาจไม่มีอาการแสดงของโรคหัวใจหรือหัวใจวายได้ ดังนั้น เมื่อผู้ป่วยโรคเบาหวานเกิดอาการบวม ควรรีบแจ้งให้แพทย์ทราบทันที

ลักษณะอาการของการบวมส่วนปลาย

• ผิวหนังตึงหรือเป็นมันวาว
• ข้อเท้า เท้า ข้างเดียว หรือทั้งสองข้าง บวมขึ้น และนิ่ม
  การบวมที่กดบุ๋ม หรือไม่บุ๋ม จะบอกสาเหตุของการเกิดอาการนี้แตกต่างกัน
• ความรุนแรงของอาการ ขึ้นอยู่กับสาเหตุของการบวม

ผู้ป่วยโรคเบาหวานต้องทำอย่างไร เมื่อมีอาการบวมส่วนปลาย

• ควรแจ้งแพทย์ให้ทราบทันที เพื่อหาสาเหตุของการบวมที่เป็นอันตรายรุนแรง 
• วิธีลดอาการบวมเบื้องต้นด้วยตนเอง
  • ยกขาที่บวมสูงตลอดวัน
  • ใส่ถุงน่องแบบกระชับ (ควรตรวจสอบกับแพทย์ก่อนว่าคุณไม่มีโรคของหลอดเลือดดงส่วนปลาย)
  • ออกกำลังกาย
  • รับประทานอาหารที่มีเกลือน้อย
• หากมีแผล มีการติดเชื้อของเนื้อเยื่อที่ผิวหนัง ผิวหนังแตกหรือคัน ควรแจ้งแพทย์ทันที
• โทรหาแพทย์อย่างเร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ 
  • หากอาการบวมไม่ดีขึ้น หรือแย่ลง 
  • หากคุณเป็นโรคตับ และมีอาการบวมที่ขา ท้อง 
  • หากขาที่บวมมีสีแดงและอุ่น 
  • มีไข้ 
  • ปัสสาวะลดลง
  • ตั้งครรภ์ 
  • มีอาการบวมระดับปานกลางถึงรุนแรงอย่างฉับพลัน

หมายเหตุ ไม่ว่าคุณจะป่วยเป็นโรคเบาหวาน หรือไม่ได้เป็น หากมีอาการบวมเกิดขึ้นใหม่ ไม่ว่าจะเป็นข้างเดียว หรือสองข้าง จะต้องได้รับการตรวจทันที 

การมีอาการบวมข้างเดียวอาจแสดงว่า ต้องตรวจหาภาวะลิ่มเลือดอุดตันของเส้นเลือดดำ (DVT) อย่างเร่งด่วน โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยง เช่น ผู้ที่มีประวัติเดินทางนานกว่า 3 ชั่วโมงโดยเครื่องบินหรือรถโดยสารโดยที่ไม่ได้ขยับขา มีประวัติสูบบุหรี่ หรือมีประวัติใช้ยาคุมกำเนิด