ปัจจุบันมีข้อมูลชัดเจนว่าสารในผักผลไม้ช่วยป้องกันมะเร็ง สารพฤกษเคมีในพืช ได้แก่ สารฟีนอล อินโดล (Indole) อะโรแมติก (Aromatic) ไอโซไธโอไซยาเนต (Isothiocyanate) ไอโซฟลาโวนส์ และ โปรติเอสอินฮิบิเตอร์ (Protease Inhibitor) ที่มีในผักผลไม้ต่างก็มีฤทธิ์ในการป้องกันมะเร็ง
อาหารธรรมชาติที่เราบริโภคในชีวิตประจำวันนั้นมีสารต้านมะเร็งมากมาย หากเลือกให้ถูกจะช่วยป้องกันมะเร็งได้ นักวิจัยรายงานว่า อาหารอันดับต้นๆ ที่มีข้อมูลการวิจัยสนับสนุนว่าช่วยในการป้องกันมะเร็งได้มีดังต่อไปนี้
ตารางเปรียบเทียบอาหารต้านมะเร็ง
ชนิดอาหาร | สารพฤกษเคมี/ประโยชน์ | วิธีการเลือกซื้อ | ความบ่อยในการบริโภค |
เบอร์รี่ | สารฟลาโวนอยด์ แอนโทไซยานิน และพฤกษเคมีอื่นๆ ยับยั้งสารก่อมะเร็ง จับกับดีเอ็นเอ | บลูเบอร์รี่หรือบิลเบอร์รี่สด หรือแช่แข็ง(มีสารต้านอนุมูลอิสระสูงสุด) แครนเบอร์รี่ ราสป์เบอร์รี่ สตรอว์เบอร์รี่ | ทุกวัน |
ถั่ว (Brazil Nuts) | สารซีลีเนียมสูง ช่วยยับยั้งการแพร่เซลล์มะเร็ง | ไม่จำเป็นต้องซื้อตุนมากๆ ควรซื้อทีละน้อย เพราะปริมาณที่ควรกินนั้นน้อย | วันละ 1 เม็ดใหญ่ หรือ 2 เม็ดขนาดกลาง จำกัดการบริโภควันละ 2 เม็ด |
ผลไม้ตระกูลส้ม | สารลิโมนอยด์ (Limonoids) ยับยั้งฤทธิ์เซลล์มะเร็ง | ส้มชนิดต่างๆ น้ำส้มคั้น เกรปฟรุต | ทุกวัน |
ผักตระกูล ครูซิเฟอรัส | สารประกอบหลายชนิดช่วยเพิ่มฤทธิ์เอนไซม์ที่ต่อต้านการเกิดสารก่อมะเร็ง | บรอกโคลี แขนงผัก กะหล่ำปลี ดอกกะหล่ำ คะน้า | สัปดาห์ละ 2-3 ถ้วยตวง |
ถั่วเมล็ดแห้ง | สารโฟเลตมาก ช่วยป้องกันอันตรายต่อดีเอ็นเอ | ถั่วเมล็ดแห้งต่างๆ หรือถั่วเมล็ดแห้งที่บรรจุกระป๋องเช่น เมล็ดถั่วลันเตา | สัปดาห์ละ 1.5-2 ถ้วยตวง(สุก) |
เมล็ดแฟลกซ์ | มีสารลิกแนน (Lignan) และ โอเมก้า-3 ช่วยลดระดับฮอร์โมนที่เร่งการเกิดมะเร็ง และชะลอการเจริญของเซลล์มะเร็ง | - เมล็ดแฟลกซ์ที่บดแล้ว - เมล็ดแฟลกซ์ในรูปน้ำมันจะไม่ มีสารลิกแนน - ควรเก็บไว้ในช่องแข็งของตู้เย็น เพื่อให้สดอยู่เสมอ | วันละ 2 ช้อนโต๊ะ |
มีสารไอโซฟลาโวนส์ซึ่งเชื่อว่าช่วยยับยั้งฤทธิ์ฮอร์โมนเอสโทรเจนในคน มีผลในการลดการเจริญของเซลล์มะเร็ง | เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีถั่วเหลืองเป็นองค์ประกอบในอันดับที่ 1-3 ของฉลากโภชนาการ น้ำมันถั่วเหลืองหรือซีอิ๊วไม่มีสารไอโซฟลาโวนส์ | วันละ ½-1 ถ้วยตวง หรือถ้ามีมะเร็งเต้านมจำกัดไว้ที่ สัปดาห์ละ 1.5-2 ถ้วยตวง | |
สารไลโคปีน ป้องกันปฏิกิริยาออกซิเดซันต่อเยื่อหุ้มเซลล์ป้องกันมะเร็งต่อมลูกหมาก | เลือกผลิตภัณฑ์จากมะเขือเทศที่ผ่านการทำให้สุกด้วยความร้อนจะทำให้ร่างกายดูดซึมสารไลโคปีนได้ดีขึ้น | สัปดาห์ละ 4 ครั้ง ขึ้นไป | |
ธัญพืชไม่ขัดสี | มีสารต้านมะเร็งมากมาย เช่น ซาโปนิน (Saponins) ฟลาโวนอยด์และลิกแนน | เลือกผลิตภัณฑ์ที่ไม่ผ่านกระบวนการขัดสี หรือมีธัญพืชไม่ขัดสีเป็นองค์ประกอบหลักของอาหารนั้น | วันละ 1.5 ถ้วยตวง |
สารฟลาโวนอยด์ ช่วยขจัดอนุมูลอิสระ | - ชาเขียว ชาดำ ชาอูหลง - ชาประเภทพร้อมดื่มบรรจุขวดหรือประเภทสกัดกาเฟอีนมีสารฟลาโยนอยด์น้อยมาก | วันละ 500-750 มล. | |
ปลา | กรดโอเมก้า-3 ซึ่งอาจช่วยชะลอการเจริญของเซลล์มะเร็งได้ | เลือกปลาทะเล เช่น แซลมอน ซาร์ดีส ทูน่า แมคเคอเรล ปลาทู เป็นต้น | สัปดาห์ละ 12-24 ช้อนโต๊ะ |
มีแคลเซียม ซึ่งจับตัวกรดน้ำดีป้องกันการเจริญของเซลล์ที่ผิดปกติ มีเชื้อจุลินทรีย์ที่ดี ช่วยเพิ่มระบบภูมิต้านทาน | เลือกโยเกิร์ตไขมันต่ำ และมีจุลินทรีย์ที่มีชีวิต | วันละครั้ง (1 ถ้วยตวง) |
อาหาร 5 อันดับแรกป้องกันมะเร็งเต้านม
เมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2009 เป็นเดือนที่มีการรณรงค์สร้างความตระหนักในการป้องกันมะเร็งเต้านม อาหาร 5 อันดับแรกที่นักวิจัยพบว่ามีผลในการป้องกันมะเร็งเต้านมที่แนะนำให้บริโภคคือ
1. ผักตระกูลครูซิเฟอรัส (Cruciferous) หรือ บราสซิกา (Brassica) ได้แก่ บรอกโคลี กะหล่ำปลี เคล (Kale) คะน้าฝรั่ง (Collard Green) และดอกกะหล่ำ ผักเหล่านี้มีสารต้านอนุมูลอิสระซึ่งมีฤทธิ์ยับยั้งเซลล์มะเร็งประเภทวิตามินเอ ซี และอีสูง รวมทั้งใยอาหาร ช่วยป้องกันมะเร็ง และยังอุดมไปด้วยสารพฤกษเคมี อินโดลและซัลโฟราเฟน (Sulforaphane) ช่วยป้องกันมะเร็ง โดยเพิ่มความสามารถของร่างกายที่ลดฤทธิ์สารพิษและสารก่อมะเร็ง วิธีปรุงอาหารที่ดีเพื่อป้องกันไม่ให้สูญเสียสารอาหารมาก คือการลวกหรือผัดเร็วๆหรือกินดิบ ถ้าไม่ชอบกินดิบก็นำไปลวกในน้ำเดือนประมาณ 1 นาที แล้วนำไปแช่น้ำแข็ง จะได้ผักที่มีรสหวานกรอบ
2. ผลไม้ประเภทเบอร์รี่ทั้งหลาย เช่น สตรอว์เบอร์รี่ บลูเบอร์รี่ แบล็กเบอร์รี่ ซึ่งมีวิตามินและใยอาหารสูง เป็นแหล่งที่ดีเยี่ยมของสารฟีนอล ซึ่งมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูง สามารถกินได้ทั้งสดหรือใส่ในสลัด ซีเรียล โยเกิร์ต หรือนำมาแช่แข็งเก็บไว้ทำสมู้ตทีก็ได้
3. โปรตีนถั่วเหลือง คนที่ชอบกินเนื้อสัตว์อาจใช้โปรตีนพืชแทนบ้าง เช่น ถั่วเมล็ดแห้งต่างๆ ถั่วเหลือง (ในรูปเต้าหู้ เทมเป้ ซุปมิโซะ หรือถั่วแระญี่ปุ่น) ซึ่งมีสารฟลาโวนส์ป้องกันมะเร็ง ควรพิจารณาอาหารธรรมชาติก่อนที่เสริมสารสกัดไอโซฟลาโวนส์เพียงชนิดเดียว ถั่วเมล็ดแห้งต่างๆ อุดมไปด้วยใยอาหารและกรดโฟลิกสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น ถั่วดำ มีสารต้านอนุมูลอิสระชนิดแอนโทไซยานินสูงเช่นเดียวกับแครนเบอร์รี่ สารชนิดนี้ช่วยป้องกันมะเร็ง
4. ส้มและผลไม้ในตระกูลส้ม มีสารต้านอนุมูลอิสระชนิดวิตามินซีสูง ช่วยเพิ่มระบบภูมิคุ้มกัน และมีสารที่ยังยั้งสารก่อมะเร็งการกินส้มทั้งผลจะดีกว่าน้ำส้มคั้น เพราะจะทำให้ได้ใยอาหารทั้งชนิดละลายน้ำและไม่ละลายน้ำเป็นของแถม แถมยังได้กลิ่นหอมจากเปลือกส้มขณะที่ปอกอีกด้วย
5. เมล็ดแฟลกซ์ คนไทยเรียนกว่าเมล็ดป่าน มีกรดโอเมก้า-3 สูง จึงเป็นแหล่งโอเมก้าสำหรับนักมังสวิรัติ มีงานวิจัยรายงานไว้ว่าเมล็ดแฟลกซ์ให้ประโยชน์ในการป้องกันโรคหัวใจ นอกจากนี้ยังมีใยอาหารและสารลิกแนน ซึ่งมีสารไฟโทเอสโทรเจนที่มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านมะเร็ง
งานวิจัยหลายแห่งยกย่องเมล็ดแฟลกซ์ว่าเป็นความหลังในการป้องกันโรค โดยเฉพาะมะเร็งเต้านม
ยังมีอาหารอีกมากมากที่มีสารป้องกันมะเร็ง แต่ที่กล่าวมาข้างต้นเป็นอาหารที่ข้อมูลการวิจัยแนะนำว่าเป็นอาหารที่ดีที่สุดในการป้องกันมะเร็งในปัจจุบัน จะเห็นได้ว่าอาหารธรรมชาติมีฤทธิ์เป็นยาในการป้องกันมะเร็งที่ดีที่สุด อยู่ที่ว่าเราจะรู้จักเลือกกินเลือกใช้ให้ได้ประโยชน์สูงสุดแก่ร่างกายมากน้อยเพียงใด
ไลโคปีน (Lycopene) ป้องกันมะเร็งต่อมลูกหมาก
ปัจจุบันมะเร็งต่อมลูกหมากเป็นโรคที่มีอัตราการเกิดเพิ่มขึ้น จากการศึกษาพบว่าโรคนี้มีการกระจายตัวของมะเร็งทั้งช้าและเร็วต่างกันไปในแต่ละบุคคล อย่างไรก็ดี การศึกษา ถึงสารพฤกษเคมีในอาหารในการป้องกันมะเร็งต่อมลูกหมาก พบว่า มะเขือเทศมีสารต้านอนุมูลอิสระที่เรียกว่า ไลโคปีน (Lycopene) ในปริมาณที่สูงมาก ซึ่งอาจช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากได้
ไลโคปีนเป็นสารในตระกูลแคโรทีนอยด์ ซึ่งพบในมะเขือเทศ แตงโม มะละกอ ฝรั่งเนื้อสีชมพู และเกรปฟรุตสีชมพู มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ โดยการป้องกันเซลล์จากการทำลายของสารอนุมูลอิสระ การที่เซลล์ถูกทำลายเป็นเวลานาน อาจนำไปสู่การเกิดโรคมะเร็ง
ไลโคปีนทำงานร่วมกับสารต้านอนุมูลอิสระอื่นๆ ในการป้องกันมะเร็ง
ฤทธิ์ในการป้องกันมะเร็งของไลโคปีนอาจมาจากประสิทธิภาพในการต้านอนุมุลอิสระในตัวมันเอง หรือมาจากความสามารถในการเสริมฤทธิ์สารต้านอนุมูลอิสระชนิดอื่น เช่น วิตามินอี ซี และเอนไซม์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
มะเขือเทศที่ปรุงผ่านความร้อนจะช่วยให้ร่างกายดูดซึมไลโคปีนได้ดีขึ้น ซอสมะเขือเทศและน้ำมะเขือเทศจึงมีไลโคปีนมากกว่ามะเขือเทศสดซึ่งไม่ผ่านความร้อน ร่างกายจะสามารถดูดซึมไลโคปีนและแคโรทีนอยด์อื่นๆ ได้ทีที่สุดเมื่อรับประทานพร้อมอาหารที่มีไขมันเล็กน้อย
การวิจัยในห้องทดลองพบว่าไลโคปีนยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็งโดยตรง ทำให้เซลล์ที่ผิดปกติทำลายตัวเองมากขึ้น และปรับฮอร์โมนแอนโดรเจน ซึ่งเป็นปัจจัยกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งต่อมลูกหมาก อย่างไรก็ตาม นักวิจัยชี้ว่า การศึกษาในคนทั้งในเรื่องการป้องกันและรักษามะเร็งต่อมลูกหมากยังให้ผลไม่ชัดเจน
งานวิจัยที่ศึกษาในคนพบว่าการรับประทานมะเขือเทศมากๆ ช่วยลดอุบัติการณ์เกิดมะเร็งต่อมลูกหมากได้ถึงร้อยละ 10-20 นอกจากนี้ยังพบว่าผู้ที่มีระดับไลโคปีนในเลือดสูงจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากลดลงถึงร้อยละ 25 งานวิจัยเมื่อไม่นานมานี้ยังเปิดเยผยว่าชายที่กินไลโคปีนมากที่สุดมีแนวโน้มการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากระดับรุนแรงเหลือเพียงครึ่งเดียวของชายที่กินไลโคปีนน้อยที่สุด
แต่การวิจัยในสัตว์ทดลองพบว่า สารไลโคปีนอย่างเดียวแม้จะมีผลป้องกันมะเร็ง แต่การกินมะเขือเทศให้ผลมากกว่าซึ่งอาจเนื่องมาจากสารอาหารชนิดอื่นๆ ที่มีในผลมะเขือเทศที่ช่วยเสริมการทำงานของไลโคปีนนั่นเอง และยังพบว่า เมื่อกินมะเขือเทศร่วมกับอาหารพืชอื่นๆ เช่น ถั่วเหลือง หรือบรอกโคลี ให้ผลที่ดีกว่าการมะเขือเทศอย่างเดียว
