หลอดอาหารเป็นอวัยวะในระบบทางเดินอาหาร มีลักษณะเป็นท่อ มีความยาวจากลำคอส่วนต่อจากคอหอย ลงไปในด้านหลังของช่องอก จนถึงรูเปิดของ กระเพาะอาหารในช่องท้อง เป็นอวัยวะที่มีหน้าที่เป็นทางเดินของอาหารจากช่องปาก และช่องคอ เข้าสู่กระเพาะอาหาร โดยมีหลอดลมใหญ่อยู่ติดด้านหน้าของหลอดอาหาร ดังนั้น เมื่อโรคมะเร็งหลอดอาหารลุกลามรุนแรง จึงทะลุเข้าหลอดลมได้ ทำให้เกิดอาการไอ/สำลักเวลากลืน
หลอดอาหารประกอบด้วยเซลล์หลายชนิด ได้แก่ เซลล์เยื่อเมือกบุภายใน หลอดอาหาร เส้นเลือด กล้ามเนื้อ เซลล์ต่อมน้ำลาย และเซลล์ต่อมน้ำเหลือง ซึ่งเซลล์ทุกชนิดสามารถเกิดเป็นมะเร็งได้ แต่เกือบทั้งหมดของโรคมะเร็งหลอด อาหารจะเกิดจากเซลล์ของเยื่อเมือกบุภายในหลอดอาหาร
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ถาม : โรคมะเร็งหลอดอาหารเกิดได้อย่างไร ?
ตอบ : สาเหตุที่แน่นอนของการเกิดโรคมะเร็งหลอดอาหารยังไม่ทราบแน่ชัดแต่จากการศึกษา เชื่อว่าน่ามาจากหลายปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ ได้แก่
- ความผิดปรกติจากพันธุกรรมชนิดไม่ถ่ายทอดบางชนิด ซึ่งมีหน้าที่ เกี่ยวข้องกับการควบคุมการแบ่งตัว และการตายของเซลล์ปรกติ
- เชื้อชาติ เพราะในคนบางเชื้อชาติพบโรคมะเร็งหลอดอาหารได้บ่อยกว่า Ó
- การสูบบุหรี่
- การดื่มแอลกอฮอล์
- ขาดสารอาหาร เพราะในคนที่ไม่ค่อยบริโภคผักผลไม้ จะมีโอกาสเกิด โรคนี้สูงกว่า
- บริโภคอาหารซึ่งผ่านกระบวนการถนอมอาหารด้วยสารก่อมะเร็งเป็นประจำอย่างต่อเนื่อง
- มีโรคเรื้อรังบางโรคเกี่ยวกับหลอดอาหาร
- เคยกลืนกรดหรือด่าง
- โรคอ้วน
- ในคนที่เคยเป็นโรคมะเร็งในระบบศีรษะ/ลำคอ
- เป็นโรคกรดไหลย้อน
- กลืนไม่สะดวก กลืนติด กลืนลำบาก กลืนเจ็บ และเมื่อเป็นมากจะ กลืนน้ำลายไม่ลง ต้องบ้วนน้ำลายตลอดเวลา
- เสลด น้ำลาย/เสมหะมีเลือดปน
- อาเจียนเป็นเลือด
- ไอเรื้อรัง ไอ/สำลักเวลากลืน
- เสียงแหบ
- ผอม/น้ำหนักลดลงมาก
- เมื่อโรคลุกลามมาก อาจมีต่อมน้ำเหลืองเหนือไหปลาร้าโตจนคลำได้
ถาม : โรคมะเร็งหลอดอาหารพบได้บ่อยหรือไม่ ?
ตอบ : โรคมะเร็งหลอดอาหารเป็นโรคที่ติดใน 10 อันดับแรกของโรคมะเร็งชนิดที่พบบ่อยในชายไทย เป็นโรคมะเร็งในผู้ใหญ่ มักพบในคนอายุ 45 ปีขึ้นไป และพบในผู้ชายมากกว่าในผู้หญิง
ถาม : โรคมะเร็งหลอดอาหารมีกี่ชนิด ?
ตอบ : โรคมะเร็งหลอดอาหารมีหลายชนิด แต่ที่พบบ่อยมี 2 ชนิด คือชนิดสความสและชนิดอดีโนคาร์ซิโนมา ซึ่งทั้งสองชนิดมีความรุนแรงของ โรคใกล้เคียงกัน กล่าวคือ เป็นเซลล์ที่มีความรุนแรงของโรคในระดับปานกลาง มีระยะโรคและวิธีการรักษาใกล้เคียงกัน
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ถาม : โรคมะเร็งหลอดอาหารมีอาการอย่างไร ?
ตอบ : โรคมะเร็งหลอดอาหารไม่มีอาการเฉพาะ แต่จะมีอาการเหมือนการอักเสบของหลอดอาหาร และเมื่อเริ่มเป็นโรคมักไม่ค่อยมีอาการ จะมี อาการต่อเมื่อโรคลุกลามมากแล้ว อาการของโรคมะเร็งหลอดอาหารที่พบได้บ่อย ได้แก่
ถาม : รู้ได้อย่างไรว่าเป็นโรคมะเร็งหลอดอาหาร ?
ตอบ : แพทย์วินิจฉัยว่าเป็นโรคมะเร็งหลอดอาหารได้จากการสอบถามประวัติอาการ การตรวจร่างกาย การตรวจหลอดอาหารด้วยการเอกซเรย์ กลืนแป้ง และ/หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์หลอดอาหาร แต่ที่แน่นอน คือการตัด ชิ้นเนื้อจากการส่องกล้องหลอดอาหาร ตรวจทางพยาธิวิทยา
ถาม : โรคมะเร็งหลอดอาหารมีกระยะ ?
ตอบ : โรคมะเร็งหลอดอาหารมี 4 ระยะเช่นเดียวกับโรคมะเร็งทั่วไป (บางระยะแบ่งเป็นระยะย่อยได้อีก เพื่อแพทย์โรคมะเร็งใช้เป็นตัวบ่งชี้ ทางการรักษา) ได้แก่
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ระยะที่ 1 ก้อนเนื้อ/แผลมะเร็งลุกลามอยู่ในเนื้อเยื่อชั้นตื้นของหลอดอาหาร
ระยะที่ 2 ก้อน/แผลมะเร็งกินลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อ และ/หรือลุกลามเข้า ต่อมน้ำเหลืองไม่เกิน 2 ต่อม
ระยะที่ 3 โรคมะเร็งลุกลามเข้าเนื้อเยื่อรอบ ๆ หลอดอาหาร และลุกลามเข้าต่อมน้ำเหลืองตั้งแต่ 3 ต่อมขึ้นไป
ระยะที่ 4 โรคแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือด/โลหิตไปยังอวัยวะต่าง ๆ ซึ่งอยู่ห่างไกลออกไป อวัยวะที่พบบ่อยคือ ปอด กระดูก ตับ และผิวหนัง
แต่ในทางปฏิบัติ แพทย์โรคมะเร็งมักแบ่งโรคมะเร็งหลอดอาหาร เป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ผ่าตัดได้ ระยะลุกลามรุนแรงเฉพาะที่ กล่าวคือ โรคลุกลาม มากจนผ่าตัดไม่ได้ แต่ยังไม่มีโรคแพร่กระจาย และระยะที่โรคแพร่กระจาย แล้ว
ถาม : รู้ได้อย่างไรว่าเป็นโรคมะเร็งหลอดอาหารระยะที่เท่าไร ?
ตอบ : แพทย์ทราบได้ว่า ผู้ป่วยเป็นโรคมะเร็งหลอดอาหารระยะที่เท่าไร จากการตรวจต่าง ๆ ดังที่ได้กล่าวแล้วในเรื่อง มะเร็งคืออะไร ? หัวข้อ รู้ได้อย่างไรว่าเป็นโรคมะเร็งระยะที่เท่าไร ?
ถาม : โรคมะเร็งหลอดอาหารรักษาอย่างไร ?
ตอบ : การรักษาหลักของโรคมะเร็งหลอดอาหารคือ การผ่าตัด เคมีบำบัดและรังสีรักษา ในโรคระยะที่ผ่าตัดได้ แพทย์จะทำการผ่าตัดก่อน หลังจากนั้นจะประเมินจากผลการลุกลามของโรคที่พบจากการผ่าตัด (การตรวจ หลอดอาหารจากการผ่าตัดทางพยาธิวิทยา) ว่าผู้ป่วยควรได้รับรังสีรักษา และ หรือเคมีบำบัดร่วมด้วยหรือไม่
ในโรคระยะลุกลามรุนแรงเฉพาะที่ ที่ทำการผ่าตัดแต่แรกไม่ได้ การรักษา มักเป็นเคมีบำบัดร่วมกับรังสีรักษา หลังจากนั้นจึงจะประเมินว่าผ่าตัดได้หรือไม่
โรคในระยะแพร่กระจาย การรักษาเป็นการรักษาบรรเทา/ประทั้งอาการ และ/หรือประคับประคอง/พยุงอาการ
อย่างไรก็ตาม นอกจากระยะโรคแล้ว ในการเลือกวิธีรักษา แพทย์ยังต้องคำนึงถึงว่า เป็นโรคเกิดในตำแหน่งใดของหลอดอาหาร (เพราะบางตำแหน่งผ่าตัดไม่ได้ ได้แก่ ตำแหน่งหลอดอาหารในช่วงลำคอ) อายุและสุขภาพของผู้ป่วย
ถาม : โรคมะเร็งหลอดอาหารรักษาหายได้หรือไม่ ?
ตอบ : โรคมะเร็งหลอดอาหาร เป็นโรคที่มีความรุนแรงโรคสูงมาก แต่ยังพอมีโอกาสรักษาหาย ถึงแม้โอกาสรักษาหายจะต่ำกว่าโรคมะเร็งชนิดอื่น ๆ ก็ตาม ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับระยะโรค การผ่าตัดได้หรือไม่ ตำแหน่งของการที่เกิดโรค อายุ และสุขภาพของผู้ป่วย
ถาม : มีวิธีตรวจคัดกรองโรคมะเร็งหลอดอาหารหรือไม่ ?
ตอบ : ปัจจุบันยังไม่มีวิธีตรวจคัดกรองให้พบโรคมะเร็งหลอดอาหารตั้งแต่ - เริ่มเป็น ดังนั้น วิธีที่ดีที่สุดในขณะนี้คือ ควรรีบไปพบแพทย์เมื่อเกิด อาการผิดปรกติดังที่กล่าวแล้ว
ถาม : มีวิธีป้องกันการเกิดโรคมะเร็งหลอดอาหารหรือไม่ ?
ตอบ : ปัจจุบัน ยังไม่มีวิธีป้องกันการเกิดโรคมะเร็งหลอดอาหารที่มีประสิทธิภาพ ดังนั้น วิธีที่ดีที่สุดในขณะนี้คือ การหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ (ที่หลีกเลี่ยงได้) ดังที่ได้กล่าวแล้ว
คุณสามารถอ่านข้อมูลดีๆมีประโยชน์แบบนี้ได้เพิ่มเติมที่หนังสือ "ถาม-ตอบมะเร็งร้าย สารพัดชนิด" โดยศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิงพวงทอง ไกรพิบูลย์ สำนักพิมพ์ซีเอ็ด เพื่อสนับสนุนผู้แต่ง
