ขี้หูอุดตัน (Earwax build-up)

เกี่ยวกับภาวะขี้หูอุดตัน

ขี้หู (Earwax) คือสิ่งที่อยู่ภายในหู มีหน้าที่ทำความสะอาดช่องหูให้ปราศจากเชื้อโรค ขี้หูมักจะเคลื่อนตัวออกจากหูเองโดยไม่ก่อให้เกิดอันตรายใดๆ แต่ในบางครั้ง ขี้หูก็อาจจะมีมากเกินไปจนเข้าไปอุดตันภายในหูได้

การสะสมตัวของขี้หูเป็นปัญหาทั่วไป มักรักษาได้ด้วยการใช้ยาหยอดหูที่หาซื้อได้จากร้านขายยา แต่หากการรักษาวิธีดังกล่าวไม่ได้ผล ให้ติดต่อแพทย์เพื่อทำการชำระล้างหูของคุณ

อาการของภาวะขี้หูอุดตัน

ภาวะขี้หูอุดตันอาจทำให้เกิดอาการต่อไปนี้

• ปวดหู
• การได้ยินลดลง
• หูอื้อ (tinnitus)
• คันภายใน หรือ บริเวณผิวหนังรอบหู
• เวียนศีรษะบ้านหมุน (vertigo)

สาเหตุของภาวะขี้หูอุดตัน

บางคนประสบกับภาวะขี้หูอุดตันบ่อยครั้ง เนื่องจากปัจจัยต่อไปนี้

• มีการผลิตขี้หูแข็งหรือแห้ง
• มีโพรงหู (โพรงที่อยู่ระหว่างช่องเปิดของหูกับแก้วหู) แคบ หรือมีขนในโพรงหูจำนวนมาก
• เป็นผู้สูงอายุ เนื่องจากขี้หูมักจะแห้งขึ้นตามอายุที่มากขึ้น
• โพรงหูส่วนนอกมีขนาดแคบเกิน
• มีการสอดหรือแยงสิ่งของ เช่น ก้านสำลี ที่อุดหู เครื่องช่วยฟัง เข้าไปยังโพรงหูบ่อยๆ

ภาวะขี้หูอุดตัน แบบไหนถึงควรไปพบแพทย์

ควรติดต่อแพทย์ หากคุณมีอาการจากขี้หูรบกวนการใช้ชีวิต หรือลองใช้ยาหยอดหู 3-5 วันแล้วแต่ไม่ได้ผล

วิธีการวินิจฉัยภาวะขี้หูอุดตัน

แพทย์หรือพยาบาลจะทำการส่องดูภายในหูของคุณ เพื่อตรวจสอบหาการอุดตันของขี้หู และอาจดำเนินการตรวจการได้ยินง่ายๆ ร่วมด้วย

การรักษาภาวะขี้หูอุดตัน

อย่างแรกที่สำคัญคือ ห้ามพยายามกำจัดขี้หูที่สะสมภายในหูด้วยนิ้ว ก้านสำลี หรือสิ่งอื่นใดก็ตาม เพราะอาจสร้างความเสียหายแก่หูของคุณและดันให้ขี้หูเข้าไปลึกกว่าเดิม สิ่งที่สามารถทำได้คือ ซื้อยาหยอดหูจากร้านขายยามาหยดให้ขี้หูอ่อนตัวลง และหลุดออกมาเองตามธรรมชาติ

ยาหยอดหูที่สามารถซื้อใช้เองได้นั้นมีอยู่หลายประเภท ทั้งยาหยอดที่ประกอบด้วยโซเดียมไบคาร์บอเนต น้ำมันมะกอก หรือน้ำมันอัลมอนด์ อย่างไรก็ตาม ยาหยอดหูอาจจะไม่ได้เหมาะกับผู้ใช้ทุกคน และอาจสร้างความระคายเคืองแก่ผิวหนังได้ ดังนั้นควรปรึกษาเภสัชกรเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับคุณที่สุด และก่อนใช้ยาหยอดหูต้องทำการอ่านศึกษาคำแนะนำที่ฉลากยาก่อนทุกครั้ง

ข้อควรระวัง ไม่ควรใช้ยาหยอดหูหากมีภาวะแก้วหูฉีกขาด

หากไปพบแพทย์ แพทย์อาจแนะนำให้คุณใช้ยาหยอดหูต่อไปอีกระยะเวลาหนึ่ง หรืออาจดำเนินการชะล้างหูเพื่อทำความสะอาดโพรงหู หากการรักษาเหล่านี้ยังไม่เหมาะกับคุณหรือทำแล้วอาการไม่ดีขึ้น แพทย์อาจส่งคุณไปยังแผนกหู จมูก และลำคอ ตามโรงพยาบาล เพื่อให้เข้ารับการรักษาจากผู้เชี่ยวชาญ

การรักษากำจัดขี้หูมีอยู่หลายประเภท การรักษาหลักมีดังนี้

• ใช้ยาหยอดหู : ทำโดยหยดเข้าหูหลายครั้งต่อวันนานระยะเวลาหนึ่ง เพื่อทำให้ขี้หูอ่อนตัวลงจนหลุดออกมาเอง ยาหยอดหูในประเทศไทยมีเฉพาะ Docusate sodium ซึ่งจัดเป็น Cerumen sortening agent มีข้อห้ามใช้ในผู้ที่แก้วหูทะลุ เพราะจะทำให้หูชั้นกลางอักเสบได้ หรือมีผนังหูอักเสบ และให้หยุดใช้เมื่อมีอาการอักเสบของหู 
• ชะล้างหู (ear irrigation) : เป็นกระบวนการที่รวดเร็วและไม่สร้างความเจ็บปวด โดยใช้ปั๊มไฟฟ้าดันน้ำเข้าไปในหูแล้วล้างขี้หูออก
• ไมโครซักชัน (microsuction) : เป็นกระบวนการที่รวดเร็วและไม่สร้างความเจ็บปวด โดยจะใช้อุปกรณ์ขนาดเล็กดูดขี้หูออกจากหู
• ออรัลทอยเลต (aural toilet) : เป็นการใช้เครื่องมือลักษณะเรียวยาว มีห่วงขนาดเล็กอยู่ที่ปลายข้างหนึ่ง ทำความสะอาดและดึงขี้หูออก

การป้องกันภาวะขี้หูอุดตัน

ขณะนี้ยังไม่มีสิ่งใดที่ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะขี้หูอุดตัน อีกทั้งบางคนยังมีขี้หูสะสมจำนวนมากเป็นธรรมชาติของคนคนนั้นอยู่แล้ว จึงอาจต้องกำจัดขี้หูบ่อยครั้งกว่าคนทั่วไป กระนั้นแพทย์บางท่านก็อาจแนะนำให้ใช้ยาหยอดหูเป็นประจำ เพื่อทำให้ขี้หูอ่อนตัวลง ที่สำคัญคืออย่าพยายามแคะขี้หูออกด้วยนิ้ว หรือแยงสิ่งของเข้าไปในหู เพราะอาจยิ่งทำให้ปัญหาหนักขึ้นได้