เช็คสัญญาณโรคไมเกรนด้วยตัวเอง

อาการปวดศีรษะ เป็นอาการทางระบบประสาทที่พบได้บ่อยในกลุ่มคนทุกเพศวัย มากกว่าร้อยละ 80 มักเป็นภาวะปวดศีรษะชนิดไม่มีพยาธิสภาพในสมอง (primary headache) และส่วนใหญ่เป็นจากโรคปวดศีรษะไมเกรน อย่างไรก็ตามผู้ที่มีอาการปวดศีรษะทุกรายควรได้รับการประเมินอย่างละเอียดเพื่อหาสาเหตุที่เป็นอันตรายก่อนจะให้การวินิจฉัยว่าเป็นปวดศีรษะไมเกรนเสมอ เพราะมีแนวทางการดูแลแตกต่างกัน

อาการปวดศีรษะที่มีสาเหตุจากพยาธิสภาพในสมอง (secondary headache) 

ให้สงสัยในผู้ที่มีอาการปวดศีรษะร่วมกับมีอาการและอาการแสดงต่อไปนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

กด

1. มีโรคประจำตัวและใช้ยาบางชนิด เช่น
   1. โรคมะเร็ง ซึ่งอาจแพร่กระจายไปยังสมอง (brain metastasis)
   2. โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง (HIV) มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในสมอง (CNS infection)
   3. โรคภูมิคุ้มกันทำลายเนื้อเยื้อตัวเอง (autoimmune disease) มีโอกาสเกิดหลอดเลือดดำในสมองอุดตัน ทำให้ปวดศีรษะและชัก
   4. ความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ดี ทำให้เลือดออกในสมองจากหลอดเลือดฝอยภายในสมองแตก
   5. โรคหัวใจที่ต้องรับประทานยาละลายลิ่มเลือด warfarin หรือ ยาต้านการแข็งตัวของเลือด aspirin ทำให้เกิดเลือดออกในสมอง
   6. มีน้ำไหลจากหูหรือจมูกภายหลังศีรษะได้รับความกระทบกระเทือน อาจเกิดการแตกร้าวของฐานกะโหลก
2. มีอาการไข้ น้ำหนักลดร่วมกับปวดศีรษะ อาจทำให้คิดถึงภาวะเยื้อหุ้มสมองอักเสบ หรือฝีในสมอง
3. มีภาวะสับสน ซึม ความจำแย่ลง แขนขาอ่อนแรงครึ่งซีก ซึ่งเกิดจากความผิดปกติในสมองโดยตรง
4. อาการปวดศีรษะเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน ทันทีทันใดและปวดมากที่สุดในชีวิต (thunder clap headache) อาจเกิดจากมีหลอดเลือดโป่งพองแตก (ruptured aneurysm)
5. ปวดหัวครั้งแรกในผู้ที่มีอายุมากกว่า 50 ปี
6. อาการปวดศีรษะแตกต่างจากการปวดครั้งก่อนๆ เช่น เปลี่ยนตำแหน่ง มีความรุนแรงขึ้น ลักษณะที่ปวดไม่เหมือนเดิม ไม่ดีขึ้นจากการรักษา

ในผู้ที่มีอาการดังกล่าวข้างต้น มีความจำเป็นต้องไปพบแพทย์และไม่ควรซื้อยารับประทานเอง หากแพทย์สงสัยว่าอาจมีความผิดปกติก็จะส่งตรวจเพิ่มเติมต่อไป กรณีแน่ชัดว่าอาการปวดศีรษะนั้นไม่ได้เกิดจากพยาธิสภาพในสมองแล้ว ก็จะให้การรักษาแบบ primary headache ซึ่งจะขอกล่าวถึงโรคปวดศีรษะไมเกรน

อาการปวดศีรษะไมเกรนอาจเรียกสั้นๆว่า PUMA ประกอบด้วย

Pulsating quality: ลักษณะอาการจะเป็นการปวดตุ๊บๆ เป็นจังหวะ

Unilateral location: ปวดซีกเดียว อาจเป็นด้านเดิมหรือสลับด้านก็ได้ ตำแหน่งมักเป็นบริเวณขมับ พบว่าเด็กและวัยรุ่นที่มักมีอาการปวดขมับทั้งสองด้านมากกว่าวันผู้ใหญ่ 

Moderate or severe pain: ความรุนแรงปานกลางถึงมาก

Aggravation: อาการปวดถูกกระตุ้นด้วยการทำกิจวัตรประจำวัน เช่น เดินขึ้นบันได

ระหว่างที่ปวดศีรษะอาจมีอาการร่วม เช่น คลื่นไส้อาเจียน ทนแสงหรือเสียงดังไม่ได้ ในผู้ที่มีลักษณะอาการปวดเข้าได้ ระยะเวลาที่ปวดนานตั้งแต่ 4-72 ชั่วโมง และปวดแบบเดิมเป็นอย่างน้อย 5 ครั้ง ก็จะให้การวินิจฉัยเป็นโรคปวดศีรษะไมเกรน 

บางครั้งประมาณ 1 ชั่วโมงก่อนมีอาการปวดศีรษะอาจมีความผิดปกติทางระบบประสาทเป็นอาการนำที่เป็นอยู่เพียงชั่วคราวนำมาก่อนเรียกว่า migraine with aura ส่วนใหญ่อาการนำเหล่านี้จะเกิดเพียงซีกใดซีกหนึ่งของร่างกาย

• ความผิดปกติทางตา เช่น เห็นแสง
• ความผิดปกติทางความรู้สึกทางกาย เช่น มีอาการชา
• ความผิดปกติทางการพูด เช่น พูดไม่เป็นภาษา พูดไม่ชัด
• ความผิดปกติทางก้านสมอง เช่น เวียนศีรษะ เซ
• ความผิดปกติทางจอประสาทตา เช่น มองไม่เห็น

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจพบได้

นอกจากนี้โรคปวดศีรษะไมเกรนอาจมีภาวะแทรกซ้อนที่พบร่วมด้วยได้ 

• Status migrainosus คือ ปวดศีรษะนานกว่า 72 ชั่วโมง โดยไม่มีช่วงหายปวดเลย ภาวะนี้มักเกิดขึ้นในผู้ที่ใช้ยาแก้ปวดเกินความจำเป็น
• Persistent aura without infraction คือมีอาการนำ (aura) อยู่นานมากกว่าหรือเท่ากับ 1 สัปดาห์ โดยภาพเอกซเรย์สมองไม่พบภาวะสมองขาดเลือด อาการนำเหล่านี้มักเกิดทั้งสองด้านของร่างกาย เช่น ชาทั่วตัวหรืออ่อนแรงทั่วตัว และหายในเวลาเป็นเดือนถึงเป็นปี
• Migrainosus infraction คือปวดศีรษะไมเกรนที่มีอาการนำ (aura) เป็นอยู่นานกว่า 1 ชั่วโมง ร่วมกับมีภาวะสมองขาดเลือดจากภาพเอกซเรย์ ซึ่งพบบ่อยในหลอดเลือดที่เลี้ยงก้านสมองและสมองน้อย  ผู้ป่วยผู้หญิงอายุน้อยจะมีความเสี่ยงต่อภาวะนี้มากที่สุด
• Migraine aura-triggered seizure คือภาวะที่การปวดศีรษะกระตุ้นให้เกิดลมชักขึ้น โดยต้องเป็นปวดศีรษะไมเกรนชนิดมีอาการนำ (migraine with aura) ผู้ป่วยจะชักในระหว่างหรือภายใน 1 ชั่วโมงหลังเกิด aura

โรคปวดศีรษะไมเกรนมักเกิดในคนอายุน้อย การรักษานอกจากจะช่วยให้อาการปวดดีขึ้นแล้ว ยังช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากไมเกรนด้วย และขอเน้นย้ำว่าอาการปวดศีรษะแม้ส่วนใหญ่มีสาเหตุจากปวดศีรษะไมเกรน แต่หากเกิดในผู้สูงอายุ ผู้ที่มีโรคประจำตัวและใช้ยาบางชนิด หรือผู้ที่มีความผิดปกติทางระบบประสาทร่วมกับการปวดศีรษะต้องให้ตระหนักว่าอาจมีความผิดปกติในสมองที่ต้องการการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม เพื่อให้การรักษาที่เหมาะสมต่อไป