คลอดเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2561 ลูกอายุ 4 เดือน11วัน ให้นมจากเต้าอย่างเดียว ประจำเดือนยังไม่มา มีเพศสัมพันธ์กับสามีหลั่งนอกแต่ไม่มั่นใจ จะมีโอกาสท้องไหม

ในหญิงหลังคลอดที่...

1. เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว โดยให้ลูกดูดนมจากเต้าหรือปั๊มนมอย่างสม่ำเสมอทุก 2 - 3 ชั่วโมง (ไม่ห่างเกิน 4 ชั่วโมงในเวลากลางวัน หรือ 6 ชั่วโมงในเวลากลางคืน)
2. คลอดบุตรไม่เกิน 6 เดือน
3. ยังไม่มีประจำเดือนมา

คาดว่าจะยังมีผลยับยั้งไข่ตกจากการให้นมบุตรอยู่นะคะ ซึ่งมีประสิทธิภาพสูงมากหากมีคุณสมบัติครบถ้วนทั้ง 3 ข้อตามที่กล่าวไปข้างต้น นั่นคือ ผู้ใช้จะมีโอกาสตั้งครรภ์น้อยกว่า 2% ค่ะ (ถือว่าประสิทธิภาพสูงกว่าวิธีหลั่งนอก) จึงไม่จำเป็นจะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินเพิ่มอีก

อย่างไรก็ตาม หากขาดคุณสมบัติข้อใดข้อหนึ่งหรือหลายข้อ ก็จะถือว่าประสิทธิภาพอาจลดลงหรืออาจไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะป้องกันการตั้งครรภ์แล้วนะคะ ซึ่งหากเป็นเช่นนั้น อาจพิจารณาการใช้ยาคุมฉุกเฉินโดยเร็ว หรือไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์เพื่อลดความเสี่ยงให้น้อยลง หากใช้เร็วและครบขนาด จะมีโอกาสตั้งครรภ์อย่างน้อย 15% ค่ะ

ในกรณีที่ผู้ถามไม่มั่นใจว่าจะรักษาคุณสมบัติทั้ง 3 ข้อให้ครบถ้วนต่อไปได้นานเพียงใด แนะนำให้เริ่มรับประทานยาคุมกำเนิดเลยนะคะ ซึ่งหากยังต้องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และยังไม่เกิน 6 เดือนแรกหลังคลอดซึ่งแนะนำให้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียว แนะนำให้ใช้ยาคุมสูตรหญิงให้นมบุตร ได้แก่ เอ็กซ์ลูตอน, เดลิต้อน หรือซีราเซท โดยหากมีคุณสมบัติครบ 3 ข้อตามที่กล่าวไปข้างต้น เมื่อรับประทานยาคุมแล้วก็จะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้เลยตั้งแต่เม็ดแรกที่รับประทานค่ะ ซึ่งหากรับประทานถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ จะมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 0.3% นะคะ
..
..
..
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากไม่มีวิธีคุมกำเนิดใดที่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 100% และการใช้ยาคุมสูตรหญิงให้นมบุตรอาจทำให้ผู้ใช้ไม่มีประจำเดือน ดังนั้น ในกรณีที่ผู้ถามมีเพศสัมพันธ์ไปก่อนที่จะเริ่มใชัยาคุมรายเดือน และไม่มีประจำเดือนมาหลังใช้ยาคุมแผงแรกหมดแล้ว ควรตรวจการตั้งครรภ์ด้วยชุดทดสอบทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอนของวันถัดมาซึ่งเป็นวันที่ครบกำหนดต่อยาคุมแผงใหม่ค่ะ ถ้าผลตรวจออกมาเป็นไม่ตั้งครรภ์ก็ให้ต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนดเพื่อให้มีผลคุมกำเนิดที่ต่อเนื่องนะคะ

แต่สำหรับแผงถัด ๆ ไป ถ้าผู้ถามรับประทานยาคุมตรงเวลาสม่ำเสมอก็ถือว่ามีความเสี่ยงน้อยมากที่จะตั้งครรภ์ ดังนั้น แม้จะใช้ยาคุมสูตรหญิงให้นมบุตรหมดแผงแล้วแต่ไม่มีประจำเดือนมา ก็สามารถต่อยาคุมแผงใหม่ได้เลยโดยไม่จำเป็นจะต้องตรวจการตั้งครรภ์ก่อนค่ะ

ยาคุมฉุกเฉินไม่มีผลกระทบต่อปริมาณน้ำนม, คุณภาพของน้ำนม หรือระยะเวลาการให้นมค่ะ ดังนั้น หากจำเป็นก็สามารถใช้ได้ในหญิงที่ให้นมบุตรนะคะ

ในกรณีที่ผู้ถามมีคุณสมบัติของการคุมกำเนิดด้วยการให้นมบุตรครบทั้ง 3 ข้อ ประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์จะสูงกว่าการหลั่งนอกและสูงกว่ายาคุมฉุกเฉินมากอยู่แล้วนะคะ จึงไม่จำเป็นต้องรับประทานเพิ่มค่ะ แต่สามารถรับประทานยาคุมรายเดือนได้เลยและถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องทันที

แต่ถ้าผู้ถามไม่สบายใจ ต้องการจะรับประทานยาคุมฉุกเฉินเพิ่มเติมก็สามารถทำได้ค่ะ เพราะแม้จะไม่มีประโยชน์หากเป็นไปตามที่กล่าวไปข้างต้น แต่ผลข้างเคียงจากยาก็ไม่มีอันตรายที่รุนแรงหรือถาวร และไม่กระทบต่อการให้นมบุตรค่ะ

ผู้ถามต้องลองนับดูว่าระยะเวลาที่ไม่ได้มีการดูดนมนั้นเกิน 6 ชั่วโมงหรือไม่นะคะ ถ้าเกิน ก็ถือว่าคุณสมบัติไม่ครบ 3 ข้อตามที่กล่าวไปค่ะ มีความเสี่ยงที่จะมีไข่ตกเร็วกว่าที่ควรจะเป็น จึงอาจพิจารณาการใช้ยาคุมฉุกเฉินเพื่อป้องกันสำรองนะคะ

และในกรณีที่คุณสมบัติไม่ครบ 3 ข้อตามที่กล่าวไป ควรให้มั่นใจก่อนว่าจะไม่มีการตั้งครรภ์แน่นอนก่อนเริ่มใช้ยาคุมรายเดือน ได้แก่ รอให้ประจำเดือนมาก่อนแล้วจึงเริ่มใช้ยาคุมแผงแรกภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ซึ่งจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้เลยตั้งแต่เม็ดแรกที่รับประทาน

แต่ในกรณีที่มีการใช้ยาคุมฉุกเฉิน อย่าสับสนกับเลือดกะปริบกะปรอยที่เป็นผลข้างเคียงจากยานะคะ นั่นคือ ประจำเดือนปกติจะมีปริมาณมากจนชุ่มผ้าอนามัย 2 - 3 แผ่น/วัน และมาต่อเนื่องกัน 3 - 7 วันค่ะ ส่วนผลข้างเคียงจากยาคุมฉุกเฉินจะเป็นเพียงหยดเลือดซึม หรือเลือดกะปริบกะปรอย และอาจพบภายใน 7 วันหลังรับประทาน หรืออาจไม่พบเลยก็ได้ค่ะ

หรือถ้ารอนานแล้วไม่มีประจำเดือนมา ให้ตรวจการตั้งครรภ์ด้วยชุดทดสอบทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอน ห่างจากวันที่มีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดอย่างน้อย 14 วัน ถ้าผลตรวออกมาเป็นไม่ตั้งครรภ์ และต้องการเริ่มใช้ยาคุมรายเดือนเลยก็สามารถทำได้นะคะ แต่ให้งดมีเพศสัมพันธ์ หรือต้องใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย ไปอีก 2 วันหลังจากที่เริ่มรับประทานยาคุมสูตรหญิงให้นมบุตรค่ะ