​การตรวจการทำงานของตับ (Liver function tests)

ค่าจากการตรวจตับมีอะไรบ้าง ค่าปกติของการตรวจการทำงานของตับคืออะไร สำคัญอย่างไรกับสุขภาพ
เผยแพร่ครั้งแรก 12 พ.ย. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
​การตรวจการทำงานของตับ (Liver function tests)

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ตับเป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ มีน้ำหนักมาก และมีหน้าที่หลายอย่างซึ่งสำคัญต่อร่างกายมาก เช่น สร้างและรีไซเคิลโปรตีนสำคัญหลายชนิด สร้างเม็ดเลือดแดง เก็บวิตามิน เป็นแหล่งเก็บพลังงาน กำจัดสารพิษ
  • ปัจจุบันตับยังเป็นอวัยวะที่ไม่มีอวัยวะเทียม หรือมีอุปกรณ์ใดมาทำหน้าที่ทดแทนได้ ด้วยเหตุนี้หากตับเสียหายจึงเป็นเรื่องร้ายแรงอาจถึงแก่ชีวิตได้ เราจึงควรหาโอกาสตรวจการทำงานของตับเพื่อดูว่า "ตับยังทำงานเป็นปกติอยู่หรือไม่"
  • การตรวจการทำงานของตับสามารถตรวจหาการติดเชื้อภายในตับ การดำเนินของโรค (หากมี) ระดับความรุนแรงของโรค (หากมี) และตรวจสอบผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นจากการใช้ยาต่างๆ
  • อาหาร หรือการใช้ยาบางชนิดอาจส่งผลต่อผลของการตรวจการทำงานของตับได้ ดังนั้นการตรวจการทำงานของตับ แพทย์จะแจ้งให้ทราบว่า ต้องหยุดรับประทานอาหาร หรือยาชนิดใดก่อนจะเจาะเลือดเพื่อนำไปตรวจ
  • หากคุณอยู่ในกลุ่มเสี่ยง เช่น ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกฮอล์เป็นประจำ สูบบุหรี่จัดๆ ทำงานเกี่ยวกับการสัมผัสสารพิษ ชอบรับประทานอาหารปิ้งย่าง ของหมักดอง รับประทานยาหลายชนิด ควรเข้ารับตรวจการทำงานของตับ (ดูแพ็กเกจตรวจตับได้ที่นี่)

ตับเป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ มีน้ำหนักมาก และมีหน้าที่หลายอย่างซึ่งสำคัญต่อร่างกายมาก เช่น สร้างและรีไซเคิลโปรตีนสำคัญหลายชนิด สร้างเม็ดเลือดแดง เก็บวิตามิน เป็นแหล่งเก็บพลังงาน กำจัดสารพิษที่เข้าสู่ร่างกาย 

แม้ว่าตับจะเป็นอวัยวะที่มีคุณสมบัติพิเศษสามารถฟื้นฟูตนเองได้ หากได้พัก หรือปราศจากสิ่งกระตุ้นให้ได้รับความเสียหายในระยะเวลาหนึ่ง เช่น การหยุดดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ แต่หากตับเสียหายมากก็ยากที่จะฟื้นฟูได้ดังเดิม 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจตับวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 78 บาท ลดสูงสุด 65%

ตรวจตับ วันนี้ เปรียบเทียบราคา / ประหยัดกว่า / ผ่อน 0% ได้ / แอดมินพร้อมให้บริการ กดที่นี่

ปัจจุบันตับยังเป็นอวัยวะที่ไม่มีอวัยวะเทียม หรือมีอุปกรณ์ใดมาทำหน้าที่ทดแทนได้ ด้วยเหตุนี้หากสูญเสียตับไป ระบบต่างๆ ในร่างกายจะทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพและหากรุนแรงมากก็อาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ 

ดังนั้นหากมีโอกาสเราจึงควร "ตรวจการทำงานของตับ" บ้าง เพื่อดูว่า ตับของเรายังทำงานเป็นปกติอยู่หรือไม่ 

ยิ่งหากอยู่ในกลุ่มเสี่ยง เช่น ดื่มเครื่องดื่มแอลกฮอล์เป็นประจำ สูบบุหรี่จัดๆ ทำงานเกี่ยวกับการสัมผัสสารพิษ ชอบรับประทานอาหารปิ้งย่าง ของหมักดอง รับประทานยาหลายชนิด รับประทานยามากเกินไป ยิ่งควรเข้ารับการตรวจการทำงานของตับบ้าง

ประโยชน์ของการตรวจการทำงานของตับ

  • ใช้เพื่อตรวจหาการติดเชื้อภายในตับ เช่น โรคตับอักเสบ (hepatitis)
  • ใช้เพื่อติดตามการดำเนินไปของโรค เช่น โรคตับแข็ง โรคตับอักเสบ และสามารถใช้พิจารณาว่า ยาที่ใช้อยู่นั้นได้ผลหรือไม่
  • ใช้ตรวจสอบระดับความรุนแรงของโรค โดยเฉพาะโรคตับแข็ง (cirrhosis)
  • ใช้ตรวจสอบผลข้างเคียงที่เกิดจากการใช้ยาต่างๆ ได้

การตรวจการทำงานของตับเป็นการตรวจระดับโปรตีนและเอนไซม์บางชนิดในเลือด โดยหากมีระดับเอนไซม์เหล่านี้สูง หรือต่ำกว่าค่าปกติ จะสามารถบอกปัญหาที่อาจเกิดขึ้นภายในตับได้

ค่าจากการตรวจตับมีอะไรบ้าง

ตรวจการทำงานของตับ

  • การตรวจเอนไซม์ Alanine transaminase (ALT) หรือ SGPT  

พบได้ในตับ เอนไซม์นี้จะทำหน้าที่ย่อยโปรตีน เมื่อตับมีปัญหา ตับจะหลั่งเอนไซม์ ALT ออกมาในเลือดมากกว่าปกติ 

ค่าปกติทั่วไปของ ALT (SGPT) คือ 0-48 U/L

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจตับวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 78 บาท ลดสูงสุด 65%

ตรวจตับ วันนี้ เปรียบเทียบราคา / ประหยัดกว่า / ผ่อน 0% ได้ / แอดมินพร้อมให้บริการ กดที่นี่

  • การตรวจเอนไซม์ Aspartate transaminase (AST) หรือ SGOT

เอนไซม์ที่ช่วยย่อยกรดอะมิโนชื่อว่า "อะลานีน (alanine)" โดยปกติแล้วเอนไซม์ AST จะมีปริมาณอยู่ในเลือดเพียงเล็กน้อย เช่นเดียวกับ ALT เอนไซม์เหล่านี้จะถูกหลั่งออกมาเมื่อตับเสียหาย หรือมีการทำลายกล้ามเนื้อเกิดขึ้นก็ได้ 

ค่าปกติของ AST (SGOT) ในผู้ชาย คือ 8-46 U/L ส่วนค่าปกติของ AST (SGOT) ในผู้หญิง คือ 7-34 U/L

  • การตรวจเอนไซม์ Alkaline phosphatase (ALP) 

เอนไซม์ที่อยู่ในตับ ท่อน้ำดี และกระดูก หากปริมาณเอนไซม์ ALP มีค่าสูงขึ้นกว่าค่าปกติ อาจหมายถึงตับอาจมีการถูกทำลาย หรืออาจเป็นโรคบางชนิดได้ เช่น ท่อน้ำดีอุดตัน โรคเกี่ยวกับกระดูกบางโรค 

ค่าปกติของ ALP ในผู้ใหญ่ คือ 30-120 U/L ค่าปกติของ ALP ในเด็ก คือ 30-300 U/L

ตรวจการทำงานของตับและทางเดินน้ำดี

  • การตรวจค่าบิลิรูบิน (Total Bilirubin) 

บิลิรูบินคือ สารที่ถูกสร้างขึ้นหากมีการแตกตัวของเซลล์เม็ดเลือดแดง โดยบิลิรูบินจะผ่านไปยังตับและถูกขับออกผ่านทางอุจจาระ การเพิ่มขึ้นของปริมาณบิลิรูบินสามารถบ่งบอกความเสื่อมสภาพของตับ หรือการเป็นโรคบางชนิด เช่น โรคโลหิตจางบางชนิด ได้ 

ค่าปกติของ Total bilirubin ในเด็ก ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ คือ 0.3 - 1.0 mg/dL ค่าปกติของ Total bilirubin ในทารก คือ 2.0 - 12.0 mg/dL ค่าวิกฤตของ Total bilirubin คือ > 12.0 mg/dL

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจตับวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 78 บาท ลดสูงสุด 65%

ตรวจตับ วันนี้ เปรียบเทียบราคา / ประหยัดกว่า / ผ่อน 0% ได้ / แอดมินพร้อมให้บริการ กดที่นี่

  • การตรวจเอนไซม์ Gamma-glutamyltransferase (GGT) 

เอนไซม์ที่อยู่ในเลือด หากมีปริมาณเอนไซม์ GGT สูงอาจบ่งบอกถึงตับ หรือท่อน้ำดีเสียหาย

ตรวจโปรตีนในเลือด

  • การตรวจหาปริมาณอัลบูมิน (Albumin) และปริมาณโปรตีนรวมในเลือด (total protein) 

ร่างกายมนุษย์จะต้องการโปรตีนเหล่านี้ในการจัดการกับภาวะติดเชื้อ ดังนั้นหากมีปริมาณโปรตีนเหล่านี้น้อยกว่าค่าปกติ แสดงว่า อาจมีการติดเชื้อ หรือตับถูกทำลายได้

ค่าปกติของ Albumin คือ 3.5 - 5 gm/dL 

ค่าปกติของ Total protein ในผู้ใหญ่ คือ 6.4 - 8.3 gm/dL ค่าปกติของ Total protein ในเด็ก คือ 6.2 - 8 gm/dL

การเตรียมตัวสำหรับการตรวจการทำงานของตับ

อาหาร หรือการใช้ยาบางชนิดอาจส่งผลต่อผลของการตรวจการทำงานของตับได้ ดังนั้นแพทย์จะแจ้งให้ทราบว่า อาหาร หรือยาชนิดใดที่ต้องหยุดใช้ก่อนที่จะทำการเจาะเลือดเพื่อนำไปตรวจต่อไป

การตรวจการทำงานของตับ

เป็นการเจาะเลือดโดยใช้เข็มขนาดเล็กเจาะลงในเส้นเลือดบริเวณข้อพับแขนและดูดเลือดออกมา นำเลือดส่งตรวจที่ห้องปฏิบัติการ และจะได้รับผลการตรวจภายใน 1 ชั่วโมง

อย่างไรก็ดี ค่าปกติที่แจ้งไว้ในการตรวจการทำงานของตับแต่ละประเภทอาจคลาดเคลื่อนจากห้องปฏิบัติการที่แตกต่างกันได้ ดังนั้นหากตรวจพบค่าผิดปกติใดๆ ก็ตาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งตัวเลขที่สูงผิดปกติเข้าข่ายเป้นโรคตับ 

แนะนำให้ไปตรวจเช็คอีกสถานพยาบาลหนึ่งเพื่อให้ได้ความเห็นที่ 2 มาเปรียบเทียบกัน

ตับเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญมาก ดังนั้นควรดูแลตับให้แข็งแรงเช่นเดียวกับการดูแลสุขภาพร่างกาย เช่น การรับประทานอาหารที่สดใหม่ ถูกหลักอนามัย และมีประโยชน์ หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ 

ดูแพ็กเกจตรวจตับ เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจต่างๆ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


24 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Liver Function Panel Test: Liver Enzyme Levels & More. WebMD. (https://www.webmd.com/hepatitis/liver-function-test-lft)
Liver Blood Tests Abnormal Values (High, Low, Normal) Explained. MedicineNet. (https://www.medicinenet.com/liver_blood_tests/article.htm)
Liver Function Tests. MedlinePlus. (https://medlineplus.gov/lab-tests/liver-function-tests/)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
สัญญาณเตือนแรกเกี่ยวกับโรคมะเร็งที่คุณควรรู้
สัญญาณเตือนแรกเกี่ยวกับโรคมะเร็งที่คุณควรรู้

คู่มือทำความเข้าใจโรคมะเร็งหลายชนิดและอาการของโรคมะเร็ง

อ่านเพิ่ม