พีรศักดิ์ คานทองดี
เขียนโดย
พีรศักดิ์ คานทองดี
พญ.วรรณวนัช เสถียรธรรมมณี
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
พญ.วรรณวนัช เสถียรธรรมมณี

บอกลา! เส้นเลือดขอด รักษาหายได้ ไม่เหลือรอย

เส้นเลือดขอดในแต่ละคนมีขนาดและความซับซ้อนต่างกัน เทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบันทำให้ผู้ป่วยมีทางเลือกในการรักษาเส้นเลือดขอดมากขึ้น และสามารถรักษาให้หายขาดได้จริง
เผยแพร่ครั้งแรก 20 ธ.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 14 พ.ย. 2023 ตรวจสอบความถูกต้อง 5 พ.ค. 2020 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที
บอกลา! เส้นเลือดขอด รักษาหายได้ ไม่เหลือรอย

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • โรคเส้นเลือดขอด (Varicose vein) เกิดจากลิ้นหลอดเลือดดำเกิดการเสื่อมสภาพ หลอดเลือดดำจึงขยายตัวจนเห็นว่า บวมออกมา สาเหตุของการเกิดเส้นเลือดขอด เช่น การยืน หรือนั่งนานๆ กรรมพันธุ์ อายุ ฮอร์โมน หญิงที่อยู่ระหว่างตั้งครรภ์ ผู้ที่มีน้ำหนักมากเกินไป 
  • ในระยะเริ่มต้นมักไม่แสดงอาการ หรือสร้างความเจ็บปวดใดๆ นอกจากสามารถมองเห็นเส้นเลือดขอดได้จากภายนอก แต่หากปล่อยไว้นานอาจมีอาการปวดหน่วง ปวดเมื่อยขา ขาบวม เท้าบวม เป็นตะคริวง่าย หรือมีผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ เกิดขึ้นได้
  • การรักษามีหลายวิธี เช่น การรักษาแบบประคับประคอง การฉีดยาเส้นเลือดขอด การทำเลเซอร์ที่ผิวหนัง การรักษาโดยใช้เลเซอร์ หรือคลื่นความถี่วิทยุจากภายในเส้นเลือด และการผ่าตัด ทั้งนี้แต่ละวิธีก็เหมาะสมกับระดับอาการที่แตกต่างกันไป 
  • วิธีป้องกันเส้นเลือดขอด ได้แก่ การออกกำลังกายโดยเฉพาะการเดิน หลีกเลี่ยงการนั่ง หรือยืนนานๆ ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ปรับเปลี่ยนท่านอน ด้วยการนำหมอนมาหนุนใต้ขาตั้งแต่ข้อพับถึงปลายเท้า
  • ผู้ที่สนใจจะเข้ารับการรักษาเส้นเลือดขอดด้วยการเลเซอร์ต้องเข้าพบแพทย์เหมือนการตรวจโรคทั่วไปก่อน เพื่อให้แพทย์วินิจฉัยและตรวจอย่างละเอียดว่า สภาวะเส้นเลือดขอดที่เกิดขึ้นเหมาะกับการรักษารูปแบบใด (ดูแพ็กเกจเลเซอร์รักษาเส้นเลือดขอดได้ที่นี่)

เส้นเลือดขอด สามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย ต่างเพียงแค่ขนาดของเส้นเลือดที่มีอาการขอด ซึ่งทำให้บางคนอาจมองเห็นเส้นเลือดขอดได้อย่างชัดเจนจากภายนอก หรือบางคนอาจจะสังเกตเห็นได้ไม่ชัดมากนัก

แต่ไม่ว่าจะขนาดเล็กหรือใหญ่ นอกจากความสวยงามของเรียวขาแล้ว ยังเป็นปัญหาสุขภาพที่หลายคนอาจจะชะล่าใจ จนนำมาสู่อันตรายที่ไม่คาดคิดได้เช่นกัน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

เส้นเลือดขอดคืออะไร?

เส้นเลือดขอด (Varicose vein) หมายถึง ความผิดปกติของหลอดเลือดดำ ที่ขยายตัวจนเห็นว่าบวมออกมา เกิดขึ้นเพราะลิ้นของหลอดเลือดดำเสื่อมสภาพ ปกติแล้วระบบไหลเวียนโลหิตของมนุษย์จะลำเลียงเลือดดำจากปลายเท้าเข้าสู่หัวใจ ซึ่งเป็นการไหลต้านแรงโน้มถ่วงของโลก

โดยในหลอดเลือดดำจะมีลิ้น (Valve) ที่ทำหน้าที่ควบคุมให้กระแสเลือดไหลสู่หัวใจทางเดียว และป้องกันไม่ให้กระแสเลือดไหลย้อนกลับไปปลายเท้า

สาเหตุของเส้นเลือดขอด

เส้นเลือดขอดเกิดจากลิ้นหลอดเลือดดำเสื่อมสภาพ โดยปัจจัยที่ทำให้ลิ้นหลอดเลือดดำเสื่อม ได้แก่

  • การยืน หรือนั่งนานๆ พฤติกรรมเหล่านี้ทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี เกิดแรงดันภายในหลอดเลือดดำ
  • กรรมพันธุ์ โดยส่วนใหญ่แล้ว หากพ่อและแม่มีประวัติเป็นเส้นเลือดขอด ลูกก็มีโอกาสที่จะเป็นเส้นเลือดขอดเช่นกัน
  • อายุ เมื่ออายุมากขึ้น ความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของลิ้นหลอดเลือดจะลดน้อยลง เป็นสาเหตุสำคัญของการทำงานของลิ้นหลอดเลือดเสื่อมสภาพ
  • ฮอร์โมน ฮอร์โมนเพศของผู้หญิงส่งผลให้เลือดไหลเวียนบริเวณส่วนล่างของร่างกายมีปริมาณมากกว่าผู้ชาย เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้พบเส้นเลือดขอดในผู้หญิงมากกว่าผ้ชาย
  • หญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากน้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้นและมดลูกที่ใหญ่ขึ้นระหว่างที่มีครรภ์จึงอาจมีการกดทับเส้นเลือดดำในท้อง ทำให้ลิ้นของเส้นเลือดดำที่อยู่ภายในถูกทำให้อ้าออก
  • น้ำหนักที่มากเกิน เมื่อร่างกายมีน้ำหนักมากเกินไปจะทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่สะดวก มีแนวโน้มการเกิดอาการคั่งของเลือดมากยิ่งขึ้น

สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสาเหตุสำคัญของการเสื่อมสภาพของลิ้นในหลอดเลือดดำ ซึ่งจะทำให้กระแสเลือดดำไหลย้อนกลับมาที่ปลายเท้า เกิดอาการคั่งในเส้นเลือดนำมาสู่ภาวะเส้นเลือดขอด โดยจะมีลักษณะโป่งพองเป็นก้อน หรือเป็นเส้นเลือดฝอยแตก

ตำแหน่งที่พบเส้นเลือดขอดได้บ่อย คือ บริเวณน่อง ขาพับ โคนขา และบริเวณระหว่างตาตุ่มขึ้นไปถึงสะโพก

ประเภทของเส้นเลือดขอด

เส้นเลือดขอดแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

  • เส้นเลือดดำขนาดใหญ่ (Varicose veins) เกิดจากผนังเส้นเลือดบางทำให้เส้นเลือดพอง หรืออาจมีลักษณะคดเคี้ยว มีลักษณะเป็นสีเขียวผสมม่วง
  • เส้นเลือดฝอยขนาดเล็ก (Spider veins) ในรูปแบบนี้จะเป็นเส้นเลือดที่อยู่ในชั้นตื้นๆ โดยมีลักษณะคล้ายใยแมงมุม อาจมีลักษณะสีแดงไปจนถึงสีน้ำเงิน

อาการของเส้นเลือดขอด

โดยส่วนมากเส้นเลือดขอดในระยะเริ่มต้นมักจะไม่แสดงอาการ หรือสร้างความเจ็บปวดใดๆ นอกจากมีลักษณะที่สามารถมองเห็นได้จากภายนอก

แต่หากปล่อยไว้เป็นระยะเวลานาน อาจทำให้ผู้เป็นมีอาการปวดหน่วง ปวดเมื่อยขา ขาบวม เท้าบวม เป็นตะคริวง่าย หรืออาจมีผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ เกิดขึ้นในบริเวณที่เป็น ขึ้นอยู่กับระยะของอาการด้วย

วิธีรักษาเส้นเลือดขอด

ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีและวิทยาการทางการแพทย์ในปัจจุบัน ทางเลือกในการรักษาอาการเส้นเลือดขอดจึงมีหลากหลาย

แพทย์จะเป็นผู้พิจารณาและวางแนวทางการรักษาซึ่งจะขึ้นอยู่กับอาการและลักษณะของเส้นเลือด ดังนี้

1. การรักษาแบบประคับประคอง (Conservative treatment)

ในผู้ป่วยที่เพิ่งเป็นระยะแรกๆ หรือไม่มีอาการรุนแรง สามารถรักษาได้โดยการใช้ถุงน่องที่มีระดับความแน่นพิเศษ ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดให้ดีขึ้น การรักษารูปแบบนี้ทำให้ผู้ป่วยไม่ต้องเจ็บตัว หรือเสียค่าใช้จ่ายมากเหมือนการรักษารูปแบบอื่นๆ

อย่างไรก็ดี การรักษาด้วยการใส่ถุงน่องชนิดพิเศษไม่สามารถป้องกันการเกิด หรือทำให้หลอดเลือดขอดหายไปได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

2. การฉีดยาเส้นเลือดขอด (Sclerotherapy)

วิธีนี้จะอาศัยการใช้เข็มขนาดเล็กฉีดยาเข้าไปในเส้นเลือดขอดเหมาะกับผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดขอดขนาดเล็กกว่า 3 มิลลิเมตร

ข้อดีของการรักษาด้วยการฉีดยาคือ สามารถรักษาได้ตรงจุด ผู้รับการรักษาไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล

แต่หลังจากการทำอาจเกิดรอยช้ำตรงตำแหน่งที่ฉีด ซึ่งจะหายภายใน 2-3 สัปดาห์ และจำเป็นจะต้องสวมถุงน่องร่วมในการรักษาประมาณ 1-3 สัปดาห์

3. การทำเลเซอร์ที่ผิวหนัง (Lasers for leg veins)

เป็นการใช้เลเซอร์รักษาบริเวณผิวหนังที่มีเลือดขอด การเลเซอร์จะช่วยให้เม็ดเลือดดูดซับแสงเลเซอร์ จากนั้นจะเปลี่ยนเป็นพลังความร้อนเพื่อเพื่อไปทำลายหนังหลอดเลือดในจุดที่มีอาการขอด

การเลเซอร์เหมาะกับผู้ที่มีเส้นเลือดขอดขนาดเล็ก หรือเส้นเลือดที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2 มิลลิเมตร

ในผู้ที่มีเส้นเลือดขอดหรือเส้นเลือดฝอยขนาดใหญ่เกิน 2 มิลลิเมตรร่วมอยู่ด้วยไม่ควรรักษาด้วยเลเซอร์ เพราะนอกจากการรักษาจะไม่ได้ผลแล้ว ยังมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำในเวลาอันรวดเร็ว

4. การรักษาโดยใช้เลเซอร์ หรือคลื่นความถี่วิทยุจากภายในเส้นเลือด (Endovenous ablation)

วิธีนี้จะใช้การเจาะสายผ่านผิวหนังเพื่อนำแสงเลเซอร์ หรือคลื่นความถี่วิทยุเข้าไปภายในเส้นเลือดที่ขอดโดยตรง โดยจะใช้ภาพจากเครื่องอัลตราซาวด์นำทางไปยังเส้นเลือดที่ขอด

การใช้เลเซอร์ หรือคลื่นความถี่วิทยุจะช่วยทำลายผนังหลอดเลือด เหมาะอย่างยิ่งกับผู้ทีมีเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่ ไม่สามารถรักษาด้วยการเลเซอร์ภายนอกผิวได้

วิธีนี้จะช่วยให้ผู้รับการรักษามีอาการเจ็บปวดจากการรักษาน้อยกว่าการรักษาด้วยการผ่าตัด ไม่มีแผลเป็น แต่จำเป็นต้องทำโดยแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะในการรักษา และอาจมีค่าใช้จ่ายในการรักษาค่อนข้างสูง

5. การผ่าตัด

ในผู้ป่วยที่มีอาการเส้นเลือดขอดรุนแรง หรือมีความซับซ้อนของเส้นเลือดขอด แพทย์จะใช้วิธีการผ่าตัดเข้ามาช่วยในการรักษา

การรักษารูปแบบนี้เป็นการรักษาที่ตรงจุดช่วยให้แพทย์สามารถจัดการกับเส้นเลือดที่ขอดได้อย่างแม่นยำ ถึงแม้จะเป็นเส้นเลือดที่อยู่ลึกก็ตาม

อย่างไรก็ดี การรักษารูปแบบนี้ต้องมีการประเมินความพร้อมของผู้รับการรักษา ต้องมีการงดน้ำและอาหาร 6-8 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด เมื่อผ่าตัดเสร็จอาจต้องพักฟื้นนานกว่าการรักษาด้วยวิธีอื่น เวลาพักฟื้นที่แน่นอนขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของแต่ละคน

วิธีป้องกันเส้นเลือดขอดด้วยตัวเอง

นอกจากแนวทางการรักษาเส้นเลือดขอดแล้ว อีกหนึ่งปัจจัยสำคัญคือ การดูแลไม่ให้เกิดเส้นเลือดขอดเพิ่มขึ้น หรือกลับมาเกิดขึ้นซ้ำ โดยเริ่มจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการดูแลตัวเอง ดังนี้

  • ออกกำลังกาย รูปแบบที่เหมาะสมที่สุดคือ การเดิน เพราะเป็นการออกกำลังกายที่ง่าย และช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดบริเวณขาได้เป็นอย่างดี
  • หลีกเลี่ยงการนั่ง หรือยืนนานๆ อย่างที่ได้กล่าวไปก่อนหน้านี้ว่า การยืน หรือนั่งนานๆ เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี ดังนั้นจึงควรเปลี่ยนอิริยาบถร่างกายสม่ำเสมอ

ในกรณีที่จำเป็นจะต้องนั่งนาน สามารถบริหารข้อเท้าขณะนั่งได้ โดยการเหยียดปลายเท้าและกระดกปลายเท้าสลับกันตามเข็มและทวนเข็มนาฬิกา เพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือด

  • ควบคุมน้ำหนัก จากการศึกษาทางการแพทย์พบว่า คนที่มีน้ำหนักมากจะมีแนวโน้มเป็นเส้นเลือดขอดมากเช่นกัน ดังนั้นเพื่อจึงควรหมั่นควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์
  • ปรับเปลี่ยนท่านอน โดยการนำหมอนมาหนุนใต้ขาตั้งแต่ข้อพับขาถึงปลายเท้า ให้ระดับของขายกสูงกว่าระดับหัวใจ

ถึงแม้ว่า เส้นเลือดขอดจะเกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่ด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบัน ทำให้ทางเลือกในการรักษาเส้นเลือดขอดมีมากขึ้น

อย่างไรก็ดี การรักษาเส้นเลือดขอดที่ดีที่สุดคือการหมั่นดูแลสุขภาพตัวเองให้ดี และเมื่อสังเกตเห็นว่า มีอาการเส้นเลือดขอดควรรีบมาพบแพทย์เพื่อทำการรรักษาอย่างถูกต้อง ไม่ควรปล่อยไว้หรือรอให้แสดงอาการ เพราะอาจจะทำให้การรักษามีความซับซ้อนมากยิ่งขึ้น

ดูแพ็กเกจเลเซอร์รักษาเส้นเลือดขอด เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจต่างๆ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


5 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Yvette Brazier, What can I do about varicose veins? (https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/surgery-for-varicose-veins#3), 11 April 2020.
Debra Jaliman, MD, Understanding Varicose Veins -- the Basics (https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/understanding-varicose-veins-basics), 11 April 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป