เส้นเลือดขอด สามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย ต่างเพียงแค่ขนาดของเส้นเลือดที่มีอาการขอด ซึ่งทำให้บางคนอาจมองเห็นเส้นเลือดขอดได้อย่างชัดเจนจากภายนอก หรือบางคนอาจจะสังเกตเห็นได้ไม่ชัดมากนัก
แต่ไม่ว่าจะขนาดเล็กหรือใหญ่ นอกจากความสวยงามของเรียวขาแล้ว ยังเป็นปัญหาสุขภาพที่หลายคนอาจจะชะล่าใจ จนนำมาสู่อันตรายที่ไม่คาดคิดได้เช่นกัน
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
เส้นเลือดขอดคืออะไร?
เส้นเลือดขอด (Varicose vein) หมายถึง ความผิดปกติของหลอดเลือดดำ ที่ขยายตัวจนเห็นว่าบวมออกมา เกิดขึ้นเพราะลิ้นของหลอดเลือดดำเสื่อมสภาพ ปกติแล้วระบบไหลเวียนโลหิตของมนุษย์จะลำเลียงเลือดดำจากปลายเท้าเข้าสู่หัวใจ ซึ่งเป็นการไหลต้านแรงโน้มถ่วงของโลก
โดยในหลอดเลือดดำจะมีลิ้น (Valve) ที่ทำหน้าที่ควบคุมให้กระแสเลือดไหลสู่หัวใจทางเดียว และป้องกันไม่ให้กระแสเลือดไหลย้อนกลับไปปลายเท้า
สาเหตุของเส้นเลือดขอด
เส้นเลือดขอดเกิดจากลิ้นหลอดเลือดดำเสื่อมสภาพ โดยปัจจัยที่ทำให้ลิ้นหลอดเลือดดำเสื่อม ได้แก่
- การยืน หรือนั่งนานๆ พฤติกรรมเหล่านี้ทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี เกิดแรงดันภายในหลอดเลือดดำ
- กรรมพันธุ์ โดยส่วนใหญ่แล้ว หากพ่อและแม่มีประวัติเป็นเส้นเลือดขอด ลูกก็มีโอกาสที่จะเป็นเส้นเลือดขอดเช่นกัน
- อายุ เมื่ออายุมากขึ้น ความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของลิ้นหลอดเลือดจะลดน้อยลง เป็นสาเหตุสำคัญของการทำงานของลิ้นหลอดเลือดเสื่อมสภาพ
- ฮอร์โมน ฮอร์โมนเพศของผู้หญิงส่งผลให้เลือดไหลเวียนบริเวณส่วนล่างของร่างกายมีปริมาณมากกว่าผู้ชาย เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้พบเส้นเลือดขอดในผู้หญิงมากกว่าผ้ชาย
- หญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากน้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้นและมดลูกที่ใหญ่ขึ้นระหว่างที่มีครรภ์จึงอาจมีการกดทับเส้นเลือดดำในท้อง ทำให้ลิ้นของเส้นเลือดดำที่อยู่ภายในถูกทำให้อ้าออก
- น้ำหนักที่มากเกิน เมื่อร่างกายมีน้ำหนักมากเกินไปจะทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่สะดวก มีแนวโน้มการเกิดอาการคั่งของเลือดมากยิ่งขึ้น
สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสาเหตุสำคัญของการเสื่อมสภาพของลิ้นในหลอดเลือดดำ ซึ่งจะทำให้กระแสเลือดดำไหลย้อนกลับมาที่ปลายเท้า เกิดอาการคั่งในเส้นเลือดนำมาสู่ภาวะเส้นเลือดขอด โดยจะมีลักษณะโป่งพองเป็นก้อน หรือเป็นเส้นเลือดฝอยแตก
ตำแหน่งที่พบเส้นเลือดขอดได้บ่อย คือ บริเวณน่อง ขาพับ โคนขา และบริเวณระหว่างตาตุ่มขึ้นไปถึงสะโพก
ประเภทของเส้นเลือดขอด
เส้นเลือดขอดแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- เส้นเลือดดำขนาดใหญ่ (Varicose veins) เกิดจากผนังเส้นเลือดบางทำให้เส้นเลือดพอง หรืออาจมีลักษณะคดเคี้ยว มีลักษณะเป็นสีเขียวผสมม่วง
- เส้นเลือดฝอยขนาดเล็ก (Spider veins) ในรูปแบบนี้จะเป็นเส้นเลือดที่อยู่ในชั้นตื้นๆ โดยมีลักษณะคล้ายใยแมงมุม อาจมีลักษณะสีแดงไปจนถึงสีน้ำเงิน
อาการของเส้นเลือดขอด
โดยส่วนมากเส้นเลือดขอดในระยะเริ่มต้นมักจะไม่แสดงอาการ หรือสร้างความเจ็บปวดใดๆ นอกจากมีลักษณะที่สามารถมองเห็นได้จากภายนอก
แต่หากปล่อยไว้เป็นระยะเวลานาน อาจทำให้ผู้เป็นมีอาการปวดหน่วง ปวดเมื่อยขา ขาบวม เท้าบวม เป็นตะคริวง่าย หรืออาจมีผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ เกิดขึ้นในบริเวณที่เป็น ขึ้นอยู่กับระยะของอาการด้วย
วิธีรักษาเส้นเลือดขอด
ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีและวิทยาการทางการแพทย์ในปัจจุบัน ทางเลือกในการรักษาอาการเส้นเลือดขอดจึงมีหลากหลาย
แพทย์จะเป็นผู้พิจารณาและวางแนวทางการรักษาซึ่งจะขึ้นอยู่กับอาการและลักษณะของเส้นเลือด ดังนี้
1. การรักษาแบบประคับประคอง (Conservative treatment)
ในผู้ป่วยที่เพิ่งเป็นระยะแรกๆ หรือไม่มีอาการรุนแรง สามารถรักษาได้โดยการใช้ถุงน่องที่มีระดับความแน่นพิเศษ ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดให้ดีขึ้น การรักษารูปแบบนี้ทำให้ผู้ป่วยไม่ต้องเจ็บตัว หรือเสียค่าใช้จ่ายมากเหมือนการรักษารูปแบบอื่นๆ
อย่างไรก็ดี การรักษาด้วยการใส่ถุงน่องชนิดพิเศษไม่สามารถป้องกันการเกิด หรือทำให้หลอดเลือดขอดหายไปได้
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
2. การฉีดยาเส้นเลือดขอด (Sclerotherapy)
วิธีนี้จะอาศัยการใช้เข็มขนาดเล็กฉีดยาเข้าไปในเส้นเลือดขอดเหมาะกับผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดขอดขนาดเล็กกว่า 3 มิลลิเมตร
ข้อดีของการรักษาด้วยการฉีดยาคือ สามารถรักษาได้ตรงจุด ผู้รับการรักษาไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล
แต่หลังจากการทำอาจเกิดรอยช้ำตรงตำแหน่งที่ฉีด ซึ่งจะหายภายใน 2-3 สัปดาห์ และจำเป็นจะต้องสวมถุงน่องร่วมในการรักษาประมาณ 1-3 สัปดาห์
3. การทำเลเซอร์ที่ผิวหนัง (Lasers for leg veins)
เป็นการใช้เลเซอร์รักษาบริเวณผิวหนังที่มีเลือดขอด การเลเซอร์จะช่วยให้เม็ดเลือดดูดซับแสงเลเซอร์ จากนั้นจะเปลี่ยนเป็นพลังความร้อนเพื่อเพื่อไปทำลายหนังหลอดเลือดในจุดที่มีอาการขอด
การเลเซอร์เหมาะกับผู้ที่มีเส้นเลือดขอดขนาดเล็ก หรือเส้นเลือดที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2 มิลลิเมตร
ในผู้ที่มีเส้นเลือดขอดหรือเส้นเลือดฝอยขนาดใหญ่เกิน 2 มิลลิเมตรร่วมอยู่ด้วยไม่ควรรักษาด้วยเลเซอร์ เพราะนอกจากการรักษาจะไม่ได้ผลแล้ว ยังมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำในเวลาอันรวดเร็ว
4. การรักษาโดยใช้เลเซอร์ หรือคลื่นความถี่วิทยุจากภายในเส้นเลือด (Endovenous ablation)
วิธีนี้จะใช้การเจาะสายผ่านผิวหนังเพื่อนำแสงเลเซอร์ หรือคลื่นความถี่วิทยุเข้าไปภายในเส้นเลือดที่ขอดโดยตรง โดยจะใช้ภาพจากเครื่องอัลตราซาวด์นำทางไปยังเส้นเลือดที่ขอด
การใช้เลเซอร์ หรือคลื่นความถี่วิทยุจะช่วยทำลายผนังหลอดเลือด เหมาะอย่างยิ่งกับผู้ทีมีเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่ ไม่สามารถรักษาด้วยการเลเซอร์ภายนอกผิวได้
วิธีนี้จะช่วยให้ผู้รับการรักษามีอาการเจ็บปวดจากการรักษาน้อยกว่าการรักษาด้วยการผ่าตัด ไม่มีแผลเป็น แต่จำเป็นต้องทำโดยแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะในการรักษา และอาจมีค่าใช้จ่ายในการรักษาค่อนข้างสูง
5. การผ่าตัด
ในผู้ป่วยที่มีอาการเส้นเลือดขอดรุนแรง หรือมีความซับซ้อนของเส้นเลือดขอด แพทย์จะใช้วิธีการผ่าตัดเข้ามาช่วยในการรักษา
การรักษารูปแบบนี้เป็นการรักษาที่ตรงจุดช่วยให้แพทย์สามารถจัดการกับเส้นเลือดที่ขอดได้อย่างแม่นยำ ถึงแม้จะเป็นเส้นเลือดที่อยู่ลึกก็ตาม
อย่างไรก็ดี การรักษารูปแบบนี้ต้องมีการประเมินความพร้อมของผู้รับการรักษา ต้องมีการงดน้ำและอาหาร 6-8 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด เมื่อผ่าตัดเสร็จอาจต้องพักฟื้นนานกว่าการรักษาด้วยวิธีอื่น เวลาพักฟื้นที่แน่นอนขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของแต่ละคน
วิธีป้องกันเส้นเลือดขอดด้วยตัวเอง
นอกจากแนวทางการรักษาเส้นเลือดขอดแล้ว อีกหนึ่งปัจจัยสำคัญคือ การดูแลไม่ให้เกิดเส้นเลือดขอดเพิ่มขึ้น หรือกลับมาเกิดขึ้นซ้ำ โดยเริ่มจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการดูแลตัวเอง ดังนี้
- ออกกำลังกาย รูปแบบที่เหมาะสมที่สุดคือ การเดิน เพราะเป็นการออกกำลังกายที่ง่าย และช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดบริเวณขาได้เป็นอย่างดี
- หลีกเลี่ยงการนั่ง หรือยืนนานๆ อย่างที่ได้กล่าวไปก่อนหน้านี้ว่า การยืน หรือนั่งนานๆ เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี ดังนั้นจึงควรเปลี่ยนอิริยาบถร่างกายสม่ำเสมอ
ในกรณีที่จำเป็นจะต้องนั่งนาน สามารถบริหารข้อเท้าขณะนั่งได้ โดยการเหยียดปลายเท้าและกระดกปลายเท้าสลับกันตามเข็มและทวนเข็มนาฬิกา เพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือด
- ควบคุมน้ำหนัก จากการศึกษาทางการแพทย์พบว่า คนที่มีน้ำหนักมากจะมีแนวโน้มเป็นเส้นเลือดขอดมากเช่นกัน ดังนั้นเพื่อจึงควรหมั่นควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์
- ปรับเปลี่ยนท่านอน โดยการนำหมอนมาหนุนใต้ขาตั้งแต่ข้อพับขาถึงปลายเท้า ให้ระดับของขายกสูงกว่าระดับหัวใจ
ถึงแม้ว่า เส้นเลือดขอดจะเกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่ด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ในปัจจุบัน ทำให้ทางเลือกในการรักษาเส้นเลือดขอดมีมากขึ้น
อย่างไรก็ดี การรักษาเส้นเลือดขอดที่ดีที่สุดคือการหมั่นดูแลสุขภาพตัวเองให้ดี และเมื่อสังเกตเห็นว่า มีอาการเส้นเลือดขอดควรรีบมาพบแพทย์เพื่อทำการรรักษาอย่างถูกต้อง ไม่ควรปล่อยไว้หรือรอให้แสดงอาการ เพราะอาจจะทำให้การรักษามีความซับซ้อนมากยิ่งขึ้น
ดูแพ็กเกจเลเซอร์รักษาเส้นเลือดขอด เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจต่างๆ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android
