มีการตรวจและขั้นตอนที่เกี่ยวข้องกับการวินิจฉัยโรคสมองเสื่อมหลายอย่าง ในการทดสอบเพื่อวินิจฉัยโรคสมองเสื่อม ส่วนใหญ่จะเป็นการทดสอบความสามารถทางสมอง (mental abilities) ของผู้ป่วย การตรวจเลือด และการสแกนสมอง
การทดสอบความสามารถทางสมองเพื่อวินิจฉัยโรคสมองเสื่อม
ผู้ป่วยที่มีอาการของโรคสมองเสื่อมมักถูกให้ทำแบบสอบถามเพื่อช่วยทดสอบความสามารถทางสมองของผู้ป่วย เพื่อดูความรุนแรงของปัญหาด้านความจำที่ผู้ป่วยอาจมี
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
แบบทดสอบที่นิยมใช้มากที่สุดคือ แบบการตรวจสุขภาวะทางจิตแบบย่อ (mini mental state examination (MMSE)
การตรวจสุขภาวะทางจิตแบบย่อจะทำการประเมินความสามารถทางสมอง (สุขภาวะทางจิต) หลายประการ ได้แก่:
- ความจำระยะสั้น และความจำระยะยาว
- ช่วงความสนใจ
- ความมีสมาธิ
- ทักษะด้านภาษาและการสื่อสาร
- ความสามารถในการวางแผน
- ความสามารถในการเข้าใจคำสั่ง
แบบการตรวจสุขภาวะทางจิตแบบย่อประกอบด้วยแบบทดสอบหลายชุดด้วยกัน โดยแต่ละชุดจะประกอบด้วยคะแนนเต็ม 30 คะแนน ได้แก่:
- ให้จำรายการสิ่งของสั้นๆ และการทวนรายการสิ่งของนั้น
- ให้เขียนประโยคสั้นๆ ให้ถูกตามหลักไวยากรณ์ เช่น สุนัขนั่งอยู่บนพื้นห้อง
- ตอบคำถามที่เกี่ยวข้องกับเวลาให้ถูกต้อง เช่น การระบุวันในสัปดาห์ หรือวันที่ หรือ ปี
แบบการตรวจสุขภาวะทางจิตแบบย่อ ไม่ใช่การทดสอบเดียวเพื่อวินิจฉัยโรคสมองเสื่อม อย่างไรก็ตามการทดสอบนี้มีประโยชน์ในการประเมินระดับของความบกพร่องทางสมองที่ผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมอาจเป็น
คะแนนการทดสอบอาจมีความแปรปรวนขึ้นกับระดับการศึกษาของผู้ทำการทดสอบ ตัวอย่างเช่น ผู้ที่ไม่สามารถอ่านหรือเขียนหนังสือได้ในระดับดี อาจมีคะแนนการทดสอบต่ำ ทั้งที่อาจจะไม่ได้เป็นโรคสมองเสื่อมก็ได้ เช่นเดียวกันกับผู้ที่มีระดับการศึกษาสูงอาจทดสอบได้คะแนนสูง ทั้งที่ความจริงแล้วป่วยเป็นโรคสมองเสื่อม
การตรวจเลือดสำหรับวินิจฉัยโรคสมองเสื่อม
ผู้ที่แพทย์สงสัยว่าจะเป็นโรคสมองเสื่อมอาจได้รับการตรวจเลือดเพื่อตรวจเช็คสุขภาพโดยรวม การตรวจเลือดจะช่วยแยกโรคอื่นๆ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของอาการที่ผู้ป่วยเป็น เช่น การตรวจระดับไทรอยด์ฮอร์โมน และการตรวจระดับวิตามินบี 12
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
การสแกนสมอง
การสแกนสมองมักถูกใช้ในการวินิจฉัยโรคสมองเสื่อมเมื่อได้ทำการทดสอบอย่างง่ายเพื่อแยกโรคอื่นๆ ออกแล้ว การสแกนสมองมีความจำเป็นเพื่อตรวจสอบว่าผู้ป่วยมีปัญหาอื่นๆ ที่อาจเป็นสาเหตุของอาการที่ผู้ป่วยเป็นหรือไม่ เช่น โรคหลอดเลือดสมอง หรือเนื้องอกสมอง เป็นต้น
การทำซีที สแกน หรือการตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (computerised tomography (CT) scan) จะถูกใช้เพื่อตรวจหาสัญญาณเตือนของโรคหลอดเลือดสมอง หรือเนื้องอกในสมอง อย่างไรก็ตามการตรวจนี้ไม่เหมือนกับการตรวจเอกซเรย์ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพราะการทำซีที สแกน ไม่สามารถบอกข้อมูลรายละเอียดเกี่ยวกับโครงสร้างของสมองได้ ดังนั้นจึงมีคำแนะนำให้ทำการตรวจเอกซเรย์ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อช่วยยืนยันการวินิจฉัยโรคสมองเสื่อม
การตรวจเอกซเรย์ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) จะให้ข้อมูลรายละเอียดเกี่ยวกับเส้นเลือดที่ได้รับความเสียหายในโรคสมองเสื่อมจากหลอดเลือดสมองอุดตัน (vascular dementia) รวมถึงบริเวณที่มีการหดตัวของสมอง
ในโรคสมองส่วนหน้าและส่วนขมับเสื่อม (frontotemporal dementia) สมองส่วนหน้าและสมองส่วนขมับเป็นบริเวณหลักที่มีการหดตัวของสมองเกิดขึ้น
การสแกนอื่นๆ และวิธีการอื่นในการวินิจฉัยโรคสมองเสื่อม
มีเทคนิคการสแกนอื่นๆ เช่น single photon-emission computed tomography (SPECT) scan หรือ positron emission tomography (PET) scan ที่อาจแนะนำให้ตรวจเพิ่มเติม หากผลการตรวจด้วยซีที สแกน หรือ การตรวจเอกซเรย์ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ยังให้ผลไม่ชัดเจน การสแกนนี้เพื่อดูการทำงานของสมองและสามารถตรวจพบความผิดปกติของการไหลเวียนเลือดในสมองได้
