กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
พญ.วรรณวนัช เสถียรธรรมมณี
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
พญ.วรรณวนัช เสถียรธรรมมณี

รู้จักอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่พบได้บ่อยๆ

หากอยากรู้ว่า อุปกรณ์การแพทย์ชิ้นไหน ทำงานอย่างไร ต้องไม่พลาดบทความนี้
เผยแพร่ครั้งแรก 15 ม.ค. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 28 เม.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
รู้จักอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่พบได้บ่อยๆ

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • อุปกรณ์ทางการแพทย์หลายชนิดช่วยให้แพทย์สามารถตรวจวัดและวินิจฉัยโรคได้หลายๆ อย่าง
  • หูฟัง ใช้สำหรับฟังเสียงหัวใจ เสียงปอด เสียงการไหลเวียนของเลือด เพื่อวินิจฉัยอาการปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ อาการใจสั่น โรคหัวใจ
  • เครื่องวัดความดัน ใช้สำหรับวัดความดันโลหิต เพื่อวินิจฉัยความดันโลหิตสูง หรือต่ำ โรคหลอดเลือดแดงแข็ง ผนังหลอดเลือดแดงแข็งตัว
  • อุปกรณ์ทางการแพทย์แต่ละชนิดจำเป็นต้องอาศัยความรู้และทักษะการใช้เครื่องอย่างถูกวิธี จึงจะสามารถได้ผลวินิจฉัยที่ถูกต้องที่สุด  
  • เราอาจหาซื้ออุปกรณ์การแพทย์พื้นฐานมาใช้งานเองที่บ้านได้อย่างถูกวิธี เพื่อสอดส่องสุขภาพของเราเอง หรือบุคคลในบ้าน 
  • ปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจตรวจสุขภาพ

อุปกรณ์ทางการแพทย์หลายชนิดช่วยให้แพทย์ตรวจวัดสุขภาพผู้ป่วยได้หลายๆ อย่าง ที่สำคัญที่สุดคือ ทำให้ได้ผลการวินิจฉัยโรคมา แพทย์จึงจะสามารถวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไปได้

เราอาจจะเคยเห็นอุปกรณ์ทางการแพทย์จะใช้ทั้งในห้องตรวจผู้ป่วยนอกทั้งผู้ใหญ่และเด็ก ห้องฉุกเฉิน หอผู้ป่วย และหอผู้ป่วยวิกฤต (ICU) อาจสงสัยว่า อุปกรณ์เหล่านี้เรียกว่าอะไร มีหน้าที่ หรือมีบทบาทความสำคัญอย่างไร

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
โปรแกรมตรวจสุขภาพวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 99 บาท ลดสูงสุด 96%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

หูฟัง (Stethoscopes)

หูฟังน่าจะเป็นอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่รู้จักกันดีที่สุด ซึ่งใช้ฟังเสียงหัวใจ เสียงปอด แม้แต่เสียงการไหลเวียนของเลือดในเส้นเลือดแดงและเส้นเลือดดำ

บทบาทหน้าที่ในการวินิจฉัย

หูฟังยังใช้ร่วมกับเครื่องวัดความดัน (sphygmomanometer) เพื่อวัดความดันโลหิตอีกด้วย นอกจากนี้ยังมี "หูฟังแบบใช้ไฟฟ้า" ที่อยากแนะนำให้รู้จัก 

หูฟังแบบใช้ไฟฟ้า (electronic stethoscopes) 

พัฒนาคุณภาพของเสียงเมื่อฟังเสียงโทนต่ำของเสียงหัวใจ หรือเสียงโทนสูงของปอด โดยอาจถูกต่อเข้ากับคอมพิวเตอร์เพื่อบันทึกเก็บเสียงไว้ 

เสียงที่ว่าอาจถูกส่งให้คนหลายๆ คนได้ฟัง หรือส่งไปยังหูฟังอื่นที่เชื่อมต่ออยู่ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการฝึกฝนของแพทย์ใช้ทุน แพทย์ประจำบ้าน และแพทย์ประจำบ้านต่อยอด

เครื่องวัดความดัน (Sphygmomanometer)

มีหลักฐานการศึกษาทางการแพทย์ที่พิสูจน์แล้วว่า การวัดความดันโลหิตเป็นสิ่งสำคัญในการประเมินสุขภาพโดยรวมของคนๆ หนึ่ง

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
โปรแกรมตรวจสุขภาพวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 99 บาท ลดสูงสุด 96%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

บทบาทหน้าที่ในการวินิจฉัย

นอกจากนี้ระดับความดันโลหิตสูงยังเกี่ยวข้องกับหลายๆ โรคด้วย 

อุปกรณ์ที่ใช้วัดความดันโลหิตมีหลายชนิด ได้แก่

  • เครื่องวัดความดันโลหิตชนิดวัดด้วยมือ (manual sphygmomanometer) เชื่อถือได้มากที่สุด เครื่องวัดความดันชนิดใช้ปรอทไม่จำเป็นต้องทำการปรับให้เที่ยงตรงเป็นประจำ จึงใช้ในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงสูง
  • เครื่องวัดความดันโลหิตชนิดขดลวด (aneroid sphygmomanometer) มีความน่าเชื่อถือน้อยกว่าเล็กน้อย เนื่องจากอาจเสียความเที่ยงตรงไปได้เมื่อตกกระแทกซึ่งเกิดขึ้นได้บ่อยในการทำงาน เครื่องชนิดนี้จึงมีที่หุ้มป้องกันจะช่วยลดโอกาสการเสียหายจากการตกได้ แต่เพื่อให้แน่ใจก็ควรตรวจสอบความเที่ยงตรงด้วย โดยเครื่องวัดความดันชนิดขดลวดจะขึ้นตัวเลขค่าความดันให้อ่านได้และมีลูกยางที่มีลิ้นกั้นอากาศ
  • เครื่องวัดความดันจากนิ้วมือชนิดดิจิตอล (Digital finger blood pressure monitor) เป็นเครื่องวัดความดันที่เล็กที่สุดและพกพาง่ายที่สุด ซึ่งแม้จะใช้งานได้ง่าย แต่ความแม่นยำก็อาจน้อยกว่าชนิดอื่นๆ 
  • เครื่องวัดความดันชนิดดิจิตอล (Digital sphygmomanometer) เป็นอุปกรณ์อิเล็กโทรนิกส์เช่นเดียวกับเครื่องวัดความดันจากนิ้วมือชนิดดิจิตอล ซึ่งสามารถทำให้ปลอกแขนวัดความดันขยายใหญ่ขึ้นได้ทั้งจากการบีบมือ หรือโดยอัตโนมัติ เครื่องชนิดนี้ใช้งานง่าย แต่ไม่ได้วัดความดันโลหิตออกมาโดยตรง ตัวเลขที่วัดได้หมายถึงความดันของเส้นเลือดแดง (Arterial pressure) ซึ่งเป็นค่าเฉลี่ยของความดัน Systolic และความดัน Diastolic 

เครื่องมือวัดความดันชนิดดิจิตอลจะเป็นประโยชน์ในสถานที่ที่มีเสียงดังซึ่งเครื่องมือวัดความดันชนิดวัดมือจะด้อยประสิทธิภาพ เนื่องจากแพทย์จะต้องคอยฟังเสียง Korotkoff sound ในการวัดความดันโลหิตแบบวัดมือ

เครื่อง Ophthalmoscopes

เครื่องมือนี้ถือด้วยมือได้และทำให้แพทย์สามารถส่องดูจอตาของผู้ป่วยได้ เครื่องมือชนิดนี้มักใช้ในการตรวจสำหรับผู้ป่วยนอก

บทบาทหน้าที่ในการวินิจฉัย

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
โปรแกรมตรวจสุขภาพวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 99 บาท ลดสูงสุด 96%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

  • การติดเชื้อแบคทีเรีย
  • จอประสาทตาลอก
  • ต้อหิน (glaucoma)

อุปกรณ์ที่ใช้ส่องดูตาผู้ป่วยมีหลายชนิด ได้แก่

  • Direct ophthalmoscopes จะให้ภาพหัวตั้งที่มีกำลังขยายประมาณ 15 เท่า โดยเครื่องมือนี้จะถูกถือให้อยู่ชิดตาของผู้ป่วยมากที่สุดเท่าที่จะทำได้
  • Indirect ophthalmoscpoes จะให้ภาพหัวกลับที่มีกำลังขยาย 2-5 เท่า โดยจะอยู่ห่างจากตาของผู้ป่วย 24-30 นิ้ว และแสงที่ใช้ส่องก็แรงกว่า ทำให้ตรวจผู้ป่วยต้อกระจกได้มีประสิทธิภาพมากกว่า Direct ophthalmoscopes

เครื่องตรวจหู Otoscopes 

Otoscopes เป็นอุปกรณ์ถือด้วยมือที่ทำให้แพทย์สามารถตรวจดูในรูหูของผู้ป่วย และตรวจดูเยื่อแก้วหูผ่านทางเลนส์ขยายได้

บทบาทหน้าที่ในการวินิจฉัย

  • การติดเชื้อของหู
  • โรคเสียงดังในหู (Tinnitus) คือ มีเสียงวิ้ง ๆ ในหู
  • สาเหตุของอาการบ้านหมุน หรือเวียนศีรษะ
  • โรคน้ำในหูไม่เท่ากัน (Meniere’s disease)
  • การอักเสบของหูชั้นนอก (Otitis externa)

ส่วนหัวของ Otoscope จะมีไฟส่องอยู่ ไฟและเลนส์ขยายจะช่วยให้เห็นหูชั้นนอกและหูชั้นกลางได้ ส่วนที่แพทย์สอดเข้าไปในรูหูเรียกว่า "Speculum" ชนิดใช้แล้วทิ้ง ดังนั้นผู้ป่วยทุกรายจะได้ใช้ Speculum อันใหม่ทุกครั้ง

การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiographs)

การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจเป็นการตรวจการทำงานทางไฟฟ้าของหัวใจ ซึ่งสามารถบันทึกอัตราการเต้นของหัวใจและความสม่ำเสมอได้ในระหว่างการตรวจ โดยทั้งคู่จะบ่งบอกถึงปัญหาในหัวใจได้ 

แพทย์สามารถอ่านผลคลื่นไฟฟ้าหัวใจโดยบอกได้ว่า ขนาดและตำแหน่งของห้องหัวใจเป็นอย่างไรบ้าง 

การใช้งานที่สำคัญที่สุดของการตรวจนี้คือ การวินิจฉัยความเสียหายที่มีต่อหัวใจ และประสิทธิผลของการรักษาด้วยยา หรือการใส่อุปกรณ์

ปรอทวัดอุณหภูมิ (Thermometer)

ปรอทวัดอุณหภูมิจะใช้ในทุกระดับการรักษาตั้งแต่การตรวจร่างกายโดยทั่วไปจนถึงในแผนกฉุกเฉิน 

ปัจจุบันมีปรอทวัดอุณหภูมิชนิดอิเล็กทรอนิกส์ที่ลดระยะเวลาในการวัดอุณหภูมิลง ปรอทชนิดอิเล็กทรอนิกส์นี้สามารถใช้กับร่างกายส่วนใดก็ได้ เช่น ในปาก รักแร้ ทวาร หรือในหู

บางครั้งเราอาจสงสัยว่า แพทย์ใช้อุปกรณ์การแพทย์อะไรในการวินิจฉัยโรคให้เรา อุปกรณ์การแพทย์นั้นสำคัญอย่างไร 

หลังจากได้รู้จักอุปกรณ์ชิ้นสำคัญๆ แล้ว คราวนี้เราจะได้เรียนรู้อาการเบื้องต้นของเราได้ไปพร้อมๆ การตรวจของแพทย์เลย หรือหากมีข้อสงสัยอะไร เมื่อแพทย์ตรวจก็อาจซักถามแพทย์โดยตรงก็ได้ 

นอกจากนี้เรายังอาจหาซื้ออุปกรณ์การแพทย์พื้นฐาน เช่น ปรอทวัดอุณหภูมิมาใช้งานเองที่บ้านได้อย่างถูกวิธี เพื่อสอดส่องสุขภาพของเราเอง หรือบุคคลในบ้าน

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจสุขภาพ จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกการอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


3 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Verywellhealth.com, Common medical equipment (https://www.verywellhealth.com/common-types-of-diagnostic-medical-equipment-2318211), 6 JUNE 2020.
WHO, Hospital medical equipment (https://www.who.int/medical_devices/priority/core_equipment/en/), 11 เมษายน 2563
Allheart, Sphygmomanometers: The Original Blood Pressure Device, https://www.allheart.com/blog/sa/b-sphygmomanometers/, 11 เมษายน 2563.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
ยา Dopamine (โดปามีน) สามารถใช้รักษาภาวะหัวใจล้มเหลวได้
ยา Dopamine (โดปามีน) สามารถใช้รักษาภาวะหัวใจล้มเหลวได้

ยา Dopamine (โดปามีน) ทำให้หัวใจแข็งแรงขึ้นในขณะที่หัวใจล้มเหลว ช่วยบรรเทาอาการความดันโลหิตได้

อ่านเพิ่ม
8 ปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้คุณเป็นโรคไต
8 ปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้คุณเป็นโรคไต

โรคไตสามารถป้องกันได้ หากรู้จักและเข้าใจอย่างถูกต้อง

อ่านเพิ่ม