การตรวจหาความเสี่ยงของโรคมะเร็ง และมะเร็งระยะแรกสามารถตรวจได้ด้วยวิธีการใดและค่าใช้จ่ายสูงแค่ไหนสำหรับประชาชนทั่วไป

ตอบโดย

ชัยวัฒน์ จิรานันท์สกุล (หมอเปี๊ยก) (นพ.)

การตรวจหามะเร็ง เพื่อพบแต่เนิ่น ๆ ก่อนลุกลามเป็นมาก จะทำให้รักษาได้หายขาด (ระยะปลอดโรคมะเร็งยาวนานเกิน 10 ปีไป)


วิธีตรวจที่แม่นยำสำหรับมะเร็งแต่ละชนิด จะแตกต่างกันไป ไม่เหมือนกันในอวัยวะ ทุกอย่าง


ในวงการแพทย์ การตรวจค้นหามะเร็ง ที่ถือว่าเป็นมาตรฐานในการตรวจ (Gold standard) จะแบ่งแยกตามอวัยวะ


เช่น มะเร็งปากมดลูก จะใช้วิธีที่เรียกว่า แปป สเมียร์(Pap smear) ซึ่งคุณผู้หญิงที่ อยู่ในวัยเจริญพันธุ์ ขึ้นไป สมควรตรวจอย่างน้อยปีละหน


การตรวจหามะเร็งเต้านม ทางการแพทย์ใช้วิธี แมมโมแกรม


การตรวจ สกรีนนิ่ง(screening) ค้นหามะเร็งลำไส้ใหญ่ นอกจากอาการแล้ว วิธีตรวจง่ายสุดคือ ตรวจอุจจาระ ดูว่ามีเลือดปนมา หรือไม่ และ ร่วมกับการส่องกล้อง ทางทวารหนักดูลำไส้ใหญ่ ซึ่งอาจใช้วิธีส่องกล้องโดยตรง หรือใช้วิธีเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สร้างภาพ 3 มิติขึ้นมาก็ได้ ซึ่งเป็นคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุขสหรัฐอเมริกาว่า คนที่อายุ 50 ปีขึ้นไป ควรรับการตรวจด้วยการส่องกล้องทางทวารหนัก อย่างน้อยสักครั้งหนึ่ง


ส่วนการตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็งในเลือด (tumor marker) จริง ๆ แล้วแพทย์เฉพาะทางรักษามะเร็ง มักจะใช้เป็นหลักในการ ติดตามผลการรักษา มากกว่าที่จะใช้ ในการค้นหา(screening) โรคมะเร็งในระยะแรก ดังที่นำมาใช้ในการตรวจสุขภาพประจำปีกัน




คงต้องเข้าใจว่า การตรวจทางการแพทย์ ไม่มี คำว่า 100 เปอร์เซ็นต์


ทุก เครื่องมือ ทุกการตรวจ จะมี ตัววัดว่า แม่นยำเพียงใดคือ


sensitivity (ความไวของ การตรวจหรือ เครื่องมือ)
specificity (ความจำเพาะเจาะจง ของ การตรวจหรือ เครื่องมือ)


แม้เครื่องมือ ที่มีราคาทันสมัย และ ราคาแพงเพียงใด ก็ไม่สามารถ บอกได้แม่นยำ ร้อย เปอร์เซ็นต์ เช่น เพ็ทสแกน มีรายงานพบผลบวกลวง (high false-positive rate) - คือ ไม่เป็นมะเร็ง แต่เครื่องมือตรวจว่าเป็น สูงมาก ในการตรวจ มะเร็งที่ลามไปต่อมน้ำเหลือง




ดังนั้นสรุปว่าการตรวจหามะเร็ง ที่แม่นยำ จะต้องแยกไป แล้วแต่มะเร็งของอวัยวะใดใน ร่างกาย การตรวจจะแตกต่างกันไป ต้องเลือกให้เหมาะสม กับ มะเร็ง แต่ละชนิด แต่ละอวัยวะ


ค่าใช้จ่าย แตกต่างกันไป แล้วแต่ว่า วิธีการตรวจอะไร และ โรงพยาบาลรัฐบาล หรือ เอกชน