พฤติกรรมก้าวร้าว คืออะไร
ความก้าวร้าว เป็นพฤติกรรมที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย ทรัพย์สิน และความรู้สึกของคนรอบข้าง ซึ่งการมีพฤติกรรมก้าวร้าวนั้น สามารถทำให้ความสัมพันธ์ของคุณกับบุคคลอื่นๆ แย่กว่าเดิมหรือสิ้นสุดลง
เมื่อคุณเข้าสู่ช่วงที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว คุณจะรู้สึกหงุดหงิดและกระสับกระส่าย รู้สึกหุนหันพลันแล่น และยากที่จะควบคุมพฤติกรรมของตัวเอง ในช่วงนี้คุณอาจไม่สามารถคิดหรือยับยั้งใจได้เลยว่า พฤติกรรมใดที่เหมาะสมต่อผู้อื่นบ้าง
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ความก้าวร้าว เป็นพฤติกรรมที่สามารถแสดงออกได้อย่างชัดเจน หรือเก็บกดไว้ภายในใจก็ได้ ในกรณีที่เกิดการระเบิดอารมณ์อย่างรุนแรงเป็นครั้งคราว ถือเป็นเรื่องปกติในบางสถานการณ์ที่เหมาะสม แต่ถ้าหากคุณสังเกตว่าตนเองก้าวร้าวบ่อยครั้ง หรือตระหนักว่าไม่ใช่เรื่องปกติ ควรไปพบจิตแพทย์เพื่อทำความเข้าใจถึงสาเหตุของพฤติกรรมก้าวร้าวของคุณ เพื่อจะได้หาแนวทางแก้ไขที่เหมาะสมต่อไป
สาเหตุของพฤติกรรมก้าวร้าวและอารมณ์รุนแรง
มีปัจจัยหลายอย่าง ที่ส่งผลกระทบต่ออารมณ์และพฤติกรรมของคุณ ได้แก่
- สุขภาพกาย
- สุขภาพจิต
- สภาพครอบครัว
- ความสัมพันธ์กับผู้อื่น
- สภาพแวดล้อมในที่ทำงานหรือโรงเรียน
- ปัจจัยทางสังคมหรือเศรษฐกิจ
- คุณลักษณะส่วนบุคคล
- ประสบการณ์ชีวิต
ในผู้ใหญ่บางคน อาจมีพฤติกรรมก้าวร้าวเพื่อตอบโต้ต่อเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ เช่น การก้าวร้าวเมื่อรู้สึกท้อแท้สิ้นหวัง การก้าวร้าวเมื่อรู้สึกเครียด พฤติกรรมนี้อาจเชื่อมโยงกับภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล ภาวะป่วยทางจิตจากเหตุการณ์รุนแรง (PTSD) หรือภาวะสุขภาพจิตอื่นๆ ได้
ความผิดปกติทางการแพทย์ ที่ก่อให้เกิดพฤติกรรมก้าวร้าว
ภาวะทางการแพทย์บางอย่าง อาจส่งผลต่อสุขภาพจิตจนสามารถนำไปสู่พฤติกรรมก้าวร้าวได้ เช่น
- กลุ่มโรคออทิสติก
- โรคสมาธิสั้น (ADHD)
- โรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar Disorder)
- โรคจิตเภท (Schizophrenia)
- โรคพฤติกรรมเกเรก้าวร้าว (Conduct Disorder)
- โรคอารมณ์รุนแรงเฉียบพลัน (Intermittent Explosive Disorder)
- ภาวะป่วยทางจิตจากเหตุการณ์รุนแรง (PTSD)
นอกจากนี้ ความเสียหายในสมองก็อาจส่งผลต่อการควบคุมอารมณ์ก้าวร้าวได้เช่นกัน โดยอาจเกิดจาก
- เส้นเลือดในสมองแตก
- การบาดเจ็บที่ศีรษะ
- การติดเชื้อบางชนิด
- โรคบางชนิด
ภาวะความผิดปกติที่แตกต่างกัน อาจทำให้เกิดความก้าวร้าวในรูปแบบที่แตกต่างกัน เช่น หากคุณเป็นโรคออทิสติกหรือโรคอารมณ์สองขั้ว คุณอาจแสดงอาการก้าวร้าวเมื่อรู้สึกหงุดหงิด หรือไม่สามารถอธิบายความรู้สึกตัวเองได้ แต่หากคุณเป็นโรคเกเรก้าวร้าว คุณจะก้าวร้าวก็ต่อเมื่อมีวัตถุประสงค์อะไรบางอย่าง
พฤติกรรมก้าวร้าวในเด็ก เกิดจากอะไร
ความก้าวร้าวในเด็ก อาจเกิดจากปัจจัยหลายประการ ได้แก่
- ความสามารถในการอยู่ร่วมสังคมต่ำ
- ความผิดปกติหรือโรคที่ซ่อนอยู่
- ความเครียดหรือความอึดอัดทางกายและอารมณ์
ลูกของคุณอาจเลียนแบบพฤติกรรมก้าวร้าวหรือพฤติกรรมรุนแรงตามตัวอย่างที่พบเจอในชีวิตประจำวัน เพื่อเรียกร้องความสนใจจากคนรอบข้าง เช่น สมาชิกในครอบครัว ครูประจำชั้น หรือเพื่อนร่วมชั้น และจะยิ่งกระตุ้นให้เขามีพฤติกรรมเหล่านี้มากขึ้น หากคุณเผลอส่งเสริมพฤติกรรมดังกล่าวโดยไม่ตั้งใจ ด้วยการเพิกเฉยไม่ใส่ใจ หรือให้รางวัลพวกเขาเมื่อมีพฤติกรรมก้าวร้าว
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
แต่บางครั้งเด็ก ๆ ก็อาจระเบิดอารมณ์รุนแรงออกมา เนื่องจากความกลัวหรือความหวาดระแวง คุณอาจพบว่าลูกของคุณแสดงอาการก้าวร้าวในช่วงที่พวกเขาต้องการจะจัดการกับปัญหาหรือความสับสนต่างๆ ด้วยตัวเอง
พฤติกรรมก้าวร้าวจะพบได้บ่อยมากในกลุ่มเด็กออทิสติกหรือกลุ่มเด็กที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา เมื่อไรก็ตามที่พวกเขารู้สึกหงุดหงิด ไม่สามารถแก้ไขสถานการณ์ หรือไม่สามารถอธิบายสิ่งใดที่ทำให้เกิดความหงุดหงิดได้ รวมถึงการอยู่ในสถานการณ์ที่พฤติกรรมของพวกเขาไม่เป็นที่ยอมรับทางสังคม พวกเขาจะแสดงความก้าวร้าวออกมาอย่างชัดเจน
พฤติกรรมก้าวร้าวในวัยรุ่น เกิดจากอะไร
พฤติกรรมก้าวร้าวในวัยรุ่นถือเป็นเรื่องธรรมดาที่พบได้ทั่วไป มีวัยรุ่นมากมายที่แสดงท่าทีหยาบคายหรือชอบโต้เถียงในบางครั้ง แต่ถ้าหากลูกวัยรุ่นของคุณมีพฤติกรรมเหล่านี้เป็นประจำ อาจเป็นไปได้ว่าเขากำลังมีพฤติกรรมก้าวร้าวที่เป็นปัญหาอยู่
- ใช้เสียงตะคอกขณะโต้เถียง
- ใช้กำลังต่อสู้
- รังแกคนอื่น
ในบางกรณี พวกเขาอาจมีพฤติกรรมก้าวร้าวขึ้น เพื่อตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ เช่น
- ความตึงเครียด
- แรงกดดันจากเพื่อน
- การติดสารเสพติด
- ความสัมพันธ์ที่แย่กับสมาชิกครอบครัวหรือคนอื่น
ช่วงวัยรุ่นเป็นช่วงเวลาในการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างที่อาจทำให้หลายคนรู้สึกเครียดและวิตกกังวล หากไม่เข้าใจหรือไม่รู้วิธีรับมือกับการเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้ ก็อาจนำไปสู่การแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวออกมา ยิ่งถ้าหากมีปัญหาสุขภาพจิตร่วมด้วย ก็ยิ่งกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมก้าวร้าวได้ง่ายยิ่งขึ้น
วิธีการจัดการกับพฤติกรรมก้าวร้าว
การจัดการกับพฤติกรรมก้าวร้าวที่ดีที่สุด คือการหาสาเหตุที่เป็นต้นตอของปัญหานี้ก่อน เพราะการรักษาพฤติกรรมก้าวร้าวจะแตกต่างกันไปตามสาเหตุของการมีพฤติกรรมนี้ โดยเริ่มจากพูดคุยกับแพทย์เพื่อทำความเข้าใจกับปัญหาของพฤติกรรมนี้ สำหรับบางคน การได้พูดคุยกับใครบางคนเกี่ยวกับสิ่งที่ทำให้คุณรู้สึกหงุดหงิดหรือไม่พอใจ เช่น จิตแพทย์ ก็อาจทำให้รู้สึกดีขึ้นแล้ว
ในบางกรณี คุณอาจต้องหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่น่าหงุดหงิดด้วยการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตหรืออาจจำเป็นต้องเปลี่ยนงานที่คุณทำ นอกจากนี้ คุณควรเรียนรู้เกี่ยวกับการรับมือในสถานการณ์ที่น่าผิดหวัง เช่น การใช้เหตุผลอธิบายทุกสิ่งอย่างตรงไปตรงมาในสิ่งที่ต้องการ โดยไม่ต้องพูดจาก้าวร้าวหรือใช้อารมณ์
ในกรณีที่พฤติกรรมก้าวร้าวเกิดจากความคิดของคุณเอง แพทย์อาจแนะนำให้ทำการรักษาทางจิตบำบัดร่วมด้วย เช่น การบําบัดทางความคิดและพฤติกรรม (Cognitive-Behavioral Therapy (CBT)) ที่ช่วยให้คุณเรียนรู้ถึงวิธีการควบคุมพฤติกรรมตนเอง และช่วยให้คุณเข้าใจและระลึกถึงผลของการกระทำของคุณ
ในบางกรณี แพทย์อาจสั่งยาเพื่อรักษาพฤติกรรมก้าวร้าวของคุณ เช่น ยากลุ่มกันชัก (AED) หรือยาควบคุมอารมณ์ หากคุณเป็นโรคจิตเภท โรคอัลไซเมอร์ หรือโรคอารมณ์สองขั้ว
แนวโน้มของพฤติกรรมก้าวร้าวในอนาคต
หากไม่จัดการพฤติกรรมก้าวร้าวของตัวเองตั้งแต่วันนี้ด้วยวิธีการที่เหมาะสม อาจนำไปสู่พฤติกรรมก้าวร้าวที่รุนแรงมากขึ้น จนถึงขั้นเป็นอันตรายต่อตัวคุณเองหรือกับผู้อื่นในอนาคตได้
ที่มาของข้อมูล
Amber Erickson Gabbey and Tim Jewell, Aggressive behavior (https://www.healthline.com/symptom/aggressive-behavior), January 17, 2016.
