Acute Respiratory Failure (ภาวะหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน)

ภาวะหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน เป็นภาวะที่ปอดไม่สามารถทำงานแลกเปลี่ยนออกซิเจนให้เพียงพอกับความต้องการของร่างกายและมีผลให้เกิดการคั่งของคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) และเกิดภาวะออกซิเจน (O₂) ในเลือด

สาเหตุ  เกิดจากหลอดลมตีบตัน หอบหืด หลอดลมอักเสบรุนแรง เนื้อปอดถูกทำลาย เช่น ภาวะปอดอักเสบมาก ๆ มีน้ำหรือลมในช่องเยื่อหุ้มปอดมาก ๆ กล้ามเนื้อการหายใจเสียหน้าที่ เช่น โรคไขสันหลังอักเสบ (Poliomyelitis), Myasthenia gravis ศูนย์หายใจในเมดัลลาเสียหน้าที่ เช่น มีเลือดออกในสมอง ได้รับพิษจากยา มีภาวะพร่องออกซิเจน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ยุค New Normal สุขภาพ เป็นสิ่งที่ทุกคนใส่ใจมากยิ่งขึ้น

ถ้าเริ่มมีอาการเจ็บคอ คันคอ ระคายคอ หรือมีเสมหะ เหนียวคอ มาดู 5 วิธี บรรเทาง่ายๆ ได้ผล อย่ารอให้เป็นหนัก

กด

พยาธิสรีรภาพเมื่อร่างกายมีภาวะหายใจล้มเหลวจะมีความดันออกซิเจนในเลือดแดงต่ำ (Hypoxemia) หรือ PaO₂ต่ำ ในระยะแรก และตามมาด้วยความดันคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดแดงสูง (Hypercapnia) หรือ PaCO₂สูง

ภาวะความดันออกซิเจนในเลือดแดงต่ำ (Hypoxemia)จะมีผลต่อร่างกาย ดังนี้

1. กระตุ้นซิมพาเทติก ทำให้มีชีพจรเร็ว ความดันเลือดสูง เหงื่อออก กระสับกระส่ายอาจมีหัวใจเต้นผิดจังหวะ
2. กระตุ้นศูนย์ควบคุมการหายใจ ทำให้มีอาการหายใจเร็วและลึก กล้ามเนื้อหายใจทำงานมากขึ้น ทำให้เหนื่อยง่าย
3. หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงปอดหดตัว ทำให้ความดันเลือดไปปอดสูงขึ้น อาจทำให้มีหัวใจข้างขวาล้มเหลวได้
4. หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมองและหัวใจขยายตัว ทำให้มีอาการปวดศีรษะ
5. เลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายลดลง ทำให้ระดับความรู้สึกตัวลดลง มีอาการชัก หายใจผิดปกติและหยุดหายใจในที่สุด หัวใจบีบตัวลดลง หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันเลือดต่ำ ไตหลั่งอิริโทรพอยอิทิน (Erythropoietin) เพิ่มขึ้น ทำให้มีการผลิตเม็ดเลือดแดงมีจำนวนมากขึ้น

ภาวะความดันคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดแดงสูง (Hypercapnia)จะมีผลต่อร่างกาย ดังนี้

1. กระตุ้นซิมพาเทติก ทำให้มีชีพจรเร็ว ความดันเลือดสูง ในระยะแรก
2. กระตุ้นศูนย์ควบคุมการหายใจ ทำให้มีอาการหายใจเร็วและลึก
3. หลอดเลือดแดงที่ปอดหดตัวจากภาวะกรดในเลือด
4. หลอดเลือดทั่วร่างกายขยายตัว ทำให้ความดันเลือดต่ำในระยะแรก ผิวหนังแดงอุ่น และมีหลอดเลือดในสมองขยายตัวทำให้มีอาการปวดศีรษะ
5. กดการทำงานของสมอง ทำให้มีอาการสับสน ซึม ง่วงนอน หมดสติ และกล้ามเนื้อกระตุก
6. กดการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจ ทำให้หัวใจบีบตัวน้อยลง และหัวใจเต้นผิดจังหวะ

อาการ หายใจลำบาก เหนื่อยหอบ เขียว (Cyanosis) หากมี CO₂ คั่งในเลือดมากผู้ป่วยจะมีอาการซึม หัวใจเต้นเร็ว เหงื่อออกตามตัว อาจหมดสติ

การวินิจฉัยโรค จากประวัติมีสาเหตุหรือมีองค์ประกอบที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะหายใจล้มเหลวมีอาการของการคั่งของ CO₂ และภาวะขาด O₂ เจาะเลือดหาความดันก๊าซในเลือดแดง (Arterial blood gas) พบว่ามี PaCO₂ สูง และ PaO₂ ต่ำ

การรักษา รักษาตามสาเหตุ เช่น บรรเทาการตีนตันของหลอดลมโดยให้ยาขยายหลอดลมเจาะน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอดออกหากมีน้ำมาก รักษาปอดอักเสบโดยให้ยาปฏิชีวนะที่ไวต่อเชื้อ ให้ออกซิเจน ซึ่งปกติให้ในความเข้มข้นสูง ยกเว้นในรายที่มีการอุดกั้นของหลอดลมเรื้อรัง โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรังและโรคถุงลมโป่งพอง จะให้ออกซิเจนประมาณ 25-35% เพื่อป้องกันการเกิด CO₂ narcosis ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้

การพยาบาล ดูแลผู้ป่วยไม่ให้เกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจหรือเกิดการสำลัก ขจัดเสมหะสำหรับผู้ป่วยที่มีการอุดกั้นของทางเดินหายใจที่ต้องให้ออกซิเจน ระวังการเกิด CO₂ narcosis เช่น ซึมลง หายใจช้าลง บางรายอาจต้องใช้เครื่องช่วยหายใจเพื่อช่วยควบคุมระดับ CO₂ และ O₂ ดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม เพื่อให้ผู้ป่วยฟื้นคืนสู่สภาพปกติโดยเร็ว