การตรวจ 17-Hydroxyprogesterone โดยเก็บตัวอย่างจากเลือดไปทดสอบ เพื่อวินิจฉัยภาวะ Congenital Adrenal Hyperplasia (CAH) ที่เกิดจากความผิดปกติของต่อมหมวกไตจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตต้องทำอย่างไร มีวิธีการตรวจอย่างไรบ้าง HonestDocs มีคำตอบให้
ชื่ออื่น: 17-OHP หรือ 17-OH Progesterone
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ชื่อทางการ: 17-Hydroxyprogesterone
จุดประสงค์ของการตรวจ 17-Hydroxyprogesterone
การตรวจ 17-Hydroxyprogesterone (17-OHP) ถูกนำมาใช้เพื่อตรวจหาโรค Congenital Adrenal Hyperplasia (CAH) ที่เกิดจากความผิดปกติของต่อมหมวกไต และอาจถูกนำมาใช้ควบคู่กับการตรวจสอบอื่นๆ เพื่อช่วยวินิจฉัยและติดตาม CAH โดยมีรายละเอียด ดังนี้
- การตรวจหาโรค
- การตรวจ 17-OHP เป็นส่วนหนึ่งของการตรวจหาโรค CAH ที่เกิดจากการขาดแคลน 21-Hydroxylase ในทารกแรกเกิดที่ประเทศสหรัฐอเมริกา
- การตรวจ 17-OHP อาจถูกนำมาใช้ตรวจหาโรค CAH ในเด็กโต หรือผู้ใหญ่ก่อนที่อาการจะปรากฏ
- การวินิจฉัย
- การวัดระดับของ 17-OHP ในเลือด สามารถช่วยวินิจฉัยโรค CAH ในเด็กโตและผู้หญิงที่อาจมีอาการของโรค CAH ในระดับเบา
- การติดตาม
- หากแพทย์วินิจฉัยว่าผู้ป่วยขาดเอนไซม์ 21-Hydroxylase ผู้ป่วยอาจต้องได้รับการตรวจสอบ 17-OHP ควบคู่กับการตรวจ Plasma Renin Activity, Androstenedione และ Testosterone เป็นประจำ เพื่อติดตามประสิทธิผลของการรักษา
เมื่อไรที่ต้องตรวจ 17-Hydroxyprogesterone?
การตรวจ 17-OHP เป็นส่วนหนึ่งของการตรวจร่างกายเด็กแรกคลอด และเด็กอาจต้องถูกตรวจซ้ำหากทารกหรือเด็กเล็กมีสัญญาณและอาการของภาวะต่อมหมวกไตบกพร่องหรือโรค CAH ที่ประกอบไปด้วย
- กระสับกระส่ายหรือไม่มีเรี่ยวแรง
- ทานอาหารน้อย
- สีผิวดูแทนมากกว่าปกติ
- มีภาวะขาดน้ำ
- ความดันโลหิตต่ำ
- มีอวัยวะเพศที่ไม่ชัดเจนว่าเป็นเพศชายหรือเพศหญิง
- มีสิว
บางครั้งแพทย์อาจทำการตรวจในเด็กผู้หญิง หรือผู้หญิงวัยผู้ใหญ่เมื่อสงสัยว่าเป็นโรค CAH ระดับเบา หรือเกิดจากโรคอื่นๆ เช่น PCOS ซึ่งมีอาการดังต่อไปนี้
- มีขนขึ้นตามใบหน้าและร่างกายเป็นจำนวนมากกว่าปกติ
- ไม่มีประจำเดือน หรือประจำเดือนมาผิดปกติ
- มีลักษณะทุติยภูมิทางเพศชาย หรือลักษณะที่แสดงถึงความเป็นเพศชาย
- มีบุตรยาก
เช่นเดียวกับเด็กผู้ชายหรือผู้ชายวัยผู้ใหญ่ที่แพทย์อาจสงสัยว่าเป็นโรค CAH ซึ่งจะมีการตรวจ 17-OHP เมื่อมีอาการดังนี้
- มีภาวะเจริญพันธุ์ก่อนวัย
- มีบุตรยาก
หากผู้ป่วยถูกตรวจพบว่าขาดเอนไซม์ 21-Hydroxylase แพทย์ก็อาจตรวจ 17-OHP เป็นช่วงๆ เพื่อติดตามประสิทธิผลของการรักษา
รายละเอียดการตรวจ 17-Hydroxyprogesterone
17-Hydroxyprogesterone เป็นสเตียรอยด์ฮอร์โมนที่ร่างกายผลิตขึ้น เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการสร้างฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งแพทย์จะทำการตรวจเพื่อวัดปริมาณ 17-OHP ในเลือดสำหรับประเมิน Congenital Adrenal Hyperplasia (CAH) ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรม ที่ทำให้คอร์ติซอลจากต่อมหมวกไตและแอลโดสเตอโรนลดลง ส่งผลให้มีการผลิตฮอร์โมนเพศชาย เช่น แอนโดรเจน เพิ่มมากขึ้น
การมีระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลต่ำ ทำให้ฮอร์โมนต่อมใต้สมองเพิ่มขึ้น ซึ่งจะไปกระตุ้นให้เกิดการผลิตฮอร์โมนอื่นๆ เช่น Adrenocorticotropic Hormone (ACTH) และทำให้ต่อมหมวกไตมีขนาดใหญ่ขึ้น โดย
โรค CAH แบ่งออกเป็น 2 ระดับ และมีอาการดังต่อไปนี้
- โรค CAH ระดับเบา : เกิดจากร่างกายของผู้ป่วยอาจขาดแคลนเอนไซม์ 21-Hydroxylase บางส่วน บางครั้งแพทย์อาจเรียกโรค CAH ระดับนี้ว่า Late-Onset หรือ Non-Classical CAH ซึ่งผู้ป่วยสามารถมีอาการปรากฏได้ทุกช่วงเวลา แม้ว่าโรค CAH ระดับนี้ไม่ทำให้เกิดอันตรายถึงแก่ชีวิต แต่อาจทำให้เกิดปัญหาต่อการเจริญเติบโต (เจริญพันธุ์เร็วกว่าปกติ) และอาจทำให้มีบุตรยาก
- โรค CAH ระดับร้ายแรง : สามารถทำให้เด็กเกิดมาพร้อมกับการขาดแคลนฮอร์โมน Aldosterone และฮอร์โมนคอร์ติซอลอย่างรุนแรง ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการดูแลจากแพทย์ อาการนี้สามารถพบได้ในระหว่างการตรวจร่างกายของทารกแรกเกิด หรือระหว่างวัยเด็กช่วงต้น หากเด็กไม่ได้รับการตรวจโรค อาจทำให้เกิดอาการ เช่น
- อาเจียน
- กระสับกระส่าย
- ไม่มีเรี่ยวแรง
- รับประทานอาหารน้อย
- ไม่เจริญเติบโต
- มีภาวะขาดน้ำ
- มีความดันโลหิตต่ำ
- เจ็บป่วยแบบเฉียบพลัน
เนื่องจากมีฮอร์โมนแอนโดรเจนมากเกินไป จึงทำให้ผู้หญิงอาจมีลักษณะเฉพาะของเพศชาย ทารกที่เป็นเพศหญิงอาจมีอวัยวะเพศที่ไม่ชัดเจนว่าเป็นผู้ชายหรือผู้หญิง นอกจากนี้เพศหญิงอาจมีขนขึ้นตามใบหน้าและลำตัวเป็นจำนวนมาก และมีลักษณะทางเพศทุติยภูมิของเพศชายในระหว่างวัยเด็กและวัยรุ่น รวมถึงมีประจำเดือนผิดปกติ ในขณะที่ผู้ชายที่เป็นโรคดังกล่าวจะมีสภาพที่เป็นปกติตอนเกิดแต่อาจมีลักษณะที่บ่งบอกถึงความเป็นผู้ชายก่อนวัย และมีความเสี่ยงที่จะเกิดปัญหาเกี่ยวกับการเจริญพันธุ์ในชีวิตภายหลัง
ความหมายของผลตรวจ
- หากเด็กแรกเกิดหรือทารกมีความเข้มข้นของ 17-OHP เพิ่มขึ้น หมายถึงเด็กมีแนวโน้มเป็นโรค CAH
- หากคนมีระดับของ 17-OHP เพิ่มขึ้นปานกลาง อาจหมายความว่าคนนั้นเป็นโรค CAH ระดับเบา ซึ่งอาจจะเกิดจากการขาดเอนไซม์ 11-beta-hydroxylaseที่โรค CAH
- ผู้ที่เป็นโรค CAH ที่มีค่า 17-OHP ต่ำหรือลดลง สามารถบ่งชี้ได้ว่ามีการตอบสนองต่อการรักษา แต่ถ้าค่าดังกล่าวสูงหรือเพิ่มขึ้น อาจบ่งชี้ได้ว่าแพทย์จำเป็นต้องปรับเปลี่ยนการรักษา
ที่มาของข้อมูล
Lab Test Online, 17-Hydroxyprogesterone (https://labtestsonline.org/tests/17-hydroxyprogesterone), 21 December 2018.